مالیات خودرو چیست؟

در باب مالیات خودرو در ایران

به طور کلی باید گفت در حوزه تجارت، از موضوعات بسیار مهمی است که تاجران ماشین را دچار مشکلات زیادی کرده مالیات خودرو است. برای پیش نیاز آشنایی با مالیات خودرو و اهمیت آن در حوزه تجارت، آشنایی با برخی امور در این حوزه ناگزیر می نماید. در ابتدا باید گفت در حوزه مالیات اولین جایگاهی که در آن با مشکل مواجه خواهیم شد گمرک است. علل مختلفی برای مالیات بستنِ کالا در گمرک ها وجود دارد که از جمله این علت ها می توان به موارد زیر اشاره نمود:

حمایت از کالاهای داخلی، امری ضروری

یکی از مهم ترین علل تعرفه های گمرکی که بر روی کالاهای متفاوت بسته می شود، حمایت از کالاهای داخلی است. در این مالیات، شما یک کالای وارداتی را گران تر از آنچه که هست عرضه خواهیدکرد. برای نمونه ماشین بنز ممکن است در هنگام ورود به ایران و پیش از ورود به گمرک دارای قیمت بیست هزار دلار باشد اما هنگامی که وارد ایران می شود، این قیمت به چهل هزار دلار می رسد و تعرفه گمرکی آن حدود بیست هزار دلار می شود. با این کار وارد کننده از وارد کردن هر ماشینی پشیمان می شود و تصمیم به تولید کالاهای داخلی می گیرد.

این امر سبب می شود وارد کنندگان، دیگر میلی به وارد کردن کالا و ماشین از کشورهای دیگر نداشته باشند. این امر شاید در نظر اول امری مثبت و دارای امتیازهای فراوان به نظر برسد، اما باید پذیرفت در کنار مزیت های تعرفه گمرکی بالا برای خودرو، مشکلاتی نیز با این حرکت ایجاد خواهد شد.

اجازه دهید این مسئله را بیشتر تحلیل کنیم و بیش از پیش بشکافیم. مهم ترین صدمه این نوع برخورد با کالا، انحصاری شدن بازار آن کالا است. برای نمونه به بازار فروش پراید در ایران توجه کنید. این انحصار تولید در ایران خودرو و سایپا باعث شده است که ایران در صنعت خودروسازی دچار مشکل شود و از خودروهای بی کیفیت با قیمت بالا رونمایی کند و به دنبال آن جان میلیون ها انسان بینوا در سال گرفته‌شود.

از جانب دیگر، تولید این کالاها و ماشین های بی کیفیت باعث می شود در حوزه صادرات کالا نیز دچار مشکل شویم و ارزش افزوده برای کالاهای ایرانی در سراسر دنیا ایجاد نشود. در نتیجه این اتفاق، میزان واردات ارز خارجی در ایران روز به روز کاهش خواهد یافت و چرخه تولید به سیکلی معیوب تبدیل خواهد شد.

دریافت حقوق کارمندان و اشتغال زایی

بخش بسیاری از سودهای حاصل از مالیات گمرکی خودرو صرف تامین حقوق کارمندان اداره های گمرک و بنادر می شود. این سرمایه در حوزه های مختلف موجب اشتغال زایی می گردد و در نتیجه چرخه مالی دولت بهبود می یابد. از جانب دیگر نقل و انتقال های صورت گرفته با کشتی و دیگر ابزارهای حمل و نقل مانند هواپیما باعث می شود کارکنان آن شرکت ها نیز به حقوقی مناسب دست پیدا کنند.

از جمله علل دیگر بالا بودن واردات خودرو و دیگر کالاها، اهمیت وجود سیکل ذکر شده‌است. اما این امر نیز دارای اهمیت است که قیمت بالای گمرکی خودرو، ایجاد فساد نیز می کند. برای نمونه ممکن است مسئول یک بخش گمرکی برای دریافت پولی اندک دست به جا به جایی تعرفه های گمرکی و بازی با قوانین بزند. در نتیجه، واردات درگیر مشکلات و فسادهای اقتصادی شود.

خلق نوآوری و کیفیت های جدید در این صنعت

شاید از خود بپرسید که چه ارتباطی میان نوآوری و واردات وجود دارد؟ در نظر اول شاید واردات، راه نوآوری را ببندد. برای درک این مطلب و تاثیر آن در نوآوری به تاریخ برمی گردیم. در زمان های بسیار دور، یونان تبدیل به یکی از قوی ترین کشورها در حوزه دانش شد. شاید از خود بپرسید علت آن چیست؟ در جواب این سوال باید گفت: واردات.

بله. یونان دانش را از کشورهای مختلف وارد می کرد و با انبار کردن این کالای ارزشمند تبدیل به قدرت اول دنیا در حوزه دانش شد.

در حوزه کالا نیز این امر متصور است. در صورت کم بودن مالیات خودرو ما می توانیم خودروها را وارد کرده و دست به مهندسی معکوس آنها بزنیم. (ایران در حوزه مهندسی نظامی نشان داده است که به خوبی مهندسی معکوس را یاد گرفته است.) مهندسی معکوس، گرفتن یک کالا و تحلیل و تجزیه آن است. به دنبال این عمل، ما می توانیم یا کالایی شبیه و یا حتی کالایی بهتر از آن بسازیم و به پیشرفت در آن حوزه دست پیدا کنیم. ایران در سال های اخیر اهمیت بازار رقابتی را به خوبی دریافته‌است و در این راستا دست به تغییر میزان مالیات خودرو زده که در ادامه به توضیح بیشتر آن خواهیم‌پرداخت.

قانون های جدید در حوزه مالیات خودروهای خارجی

در سال های گذشته مجلس طرحی را تصویب کرد که واردات خودروهای خارجی تا سقف قیمت بیست هزار دلار بدون اعمال مالیات صورت بگیرد و تا چهل هزار دلار نیز شامل تخفیف در حوزه مالیات شود. این امر باعث می شود بازار خودرو در کشور ایران تبدیل به بازاری رقابتی شود. در نتیجه، قیمت خودروها کاهش پیدا می کند و حاصل این کار، ایجاد بازار رقابتی خواهد بود. مالیات خودرو لوکس از موضوعات دیگری است که در سایت تدبیر به آن پرداخته‌ایم.

با شروع بازار رقابتی، ناخودآگاه ما کیفیت بهتری را در حوزه بازار تجربه خواهیم کرد. اما پرسش اصلی آن است که به چه دلیل این اتفاق ها بعد از تصویب قانون صورت نگرفته و نه قیمت ها پایین آمده و نه کیفیت ها بیشتر شده است؟ در ادامه به دلایل عدم تاثیر کاهش مالیات خودرو بر قیمت و کیفیت آن خواهیم پرداخت و علت های این بی تاثیری را بر خواهیم شمرد.

مافیای خودرو و قدرت آن در بازار

در کشور ما مافیای خودرو، تاثیر کاهش مالیات را کم کرده و جلوی اثرگذاری این قانون را گرفته است. این مافیا قانون را در مرحله اجرا معلق کرده است. نمی توان به طور دقیق گفت چگونه این امر صورت گرفته است و اهرم های فشاری که در دست مافیای خودرو است چه اهرم هایی است. اما به طور قطع و یقین، اهرم های اقتصادی یکی از آنها است. با وعده هایی که توسط گروه مافیا داده می شود قطعا می توان صنعت خودرو را مختل کرد.

از جانب دیگر سود این افراد در انحصار است. در صورت عدم وجود این انحصار دیگر نمی توان پراید را به دویست میلیون تومان فروخت. طرح کاهش مالیات خودرو این امکان را در حوزه گمرکی به ما می دهد تا ماشین های با کیفیت تر را وارد بازار خودرو کنیم و به این واسطه، قطعا مافیای خودرو زیان و ضرر بسیاری را متحمل خواهد شد.

 فشارهای کارمندی

بخش دیگری که باعث شده‌است که این طرح تا کنون به سرانجام نرسد، همان فشارهای کارمندی بوده‌است. کارمندان همیشه به این می اندیشند که اگر تولیدات ایران خودرو یا سایپا کم بشود قطعا دچار مشکلات بزرگی خواهند شد. برای نمونه باید بدانیم مشکل اصلی ما ایران خودرو یا سایپا به طور صرف نیست. فرض کنید شرکت های قطعه ساز نیز اتفاقی بسیار سهمگین را تجربه خواهند کرد و به یقین درگیر مسئله تعدیل نیرو خواهند شد.

این امر زمانی دشوار تر می شود که ما بدانیم کار به همین جا ختم نخواهد شد. نه تنها قطعه سازان بیکار می شوند بلکه در صورت کاهش مالیات خودرو مجموعه هایی که خدمات را در اختیار افراد قرار می دهند نیز از کار خواهند افتاد. حال بیایید فرض کنیم مالیات خودرو کاهش پیدا کند، قطعا اولین اتفاق این خواهد بود که نیروها تعدیل می شوند. در ادامه به بررسی رویکرد درست نسبت به مالیات خودرو خواهیم پرداخت.

رویکرد درست مالیات خودرو

در این رویکرد ما باید برای بهبود وضعیت فعلی وارد حوزه ارزآوری شویم و در این حیطه تلاش کنیم. به این معنی که کسانی می توانند خودرو را بدون گمرک وارد کنند که ارزی معادل آن را وارد کشور کرده باشند. ارز حاصل از این حرکت باید در اختیار شرکت های دانش بنیان در حوزه خودروسازی قرار بگیرد. با این کار، شرکت های دانش بنیان با در اختیار داشتن یک ماشین به صورت کامل، می توانند قطعات آن را باز تولید کنند.

پس از تولید آزمایشی، کارخانه های ماشین سازی مطرح می توانند این قطعات آزمایشی را به تولید انبوه برسانند. با این حرکت چند اتفاق مفید و مهم رخ خواهد داد. در مرحله اول هیچ ارزی از کشور خارج نخواهد شد. در ثانی با این اتفاق دیگر کارخانه های قطعات و ماشین سازی ها خودکفا شده و دیگر نیازی به تعدیل نیرو نخواهند داشت. پس از طی این مراحل و کسب این مزایا، باید گفت حال دیگر ما می توانیم هزینه خودروی ساخت کشور خود را از سرمایه حاصل از مالیات خودرو پرداخت کنیم؛ علاوه بر آن، پس از مدتی می توانیم خودروهای خود را صادر کنیم. با این کار دست به اشتغال زایی می زنیم.

جمع بندی

در این مقاله تلاش کردیم تا مسئله مالیات خودرو و علل وجود آن را عنوان کنیم. با برخی از آسیب ها آشنا شدیم و در نهایت نیز رفتاری درست با این مسئله را عنوان کردیم. امیدواریم از مطالب گفته شده استفاده کافی برده باشید. برای اطلاع از مالیات فروش خودرو مقاله مربوطه را مطالعه نمایید.