حسابداری شرکتهای تضامنی چگونه است؟
تعریف حسابداری شرکت های تضامنی
شرکت های تضامنی به موسساتی گفته میشود که دارای نام مخصوصی هستند. برای انجام دادن یک فعالیت تجاری با مشارکت نمودن دو یا چند نفر تشکیل خواهد شد. از جمله ویژگی های شرکت های تضامنی می توان به حسابداری شرکتهای تضامنی و دارایی سازمان آنها اشاره کرد.
بنابراین اگر با دارایی نتوان همه قروض سازمان و تعهدات آن را پرداخت کرد؛ بایستی همه شرکا به یک اندازه در پرداخت آنها مسئول باشند. بنابراین هیچ کدام از آنها نمی توانند این ادعا را داشته باشند که سهم کمتری دارند. به همین خاطر این موسسات را تضامنی اعلام میکنند؛ یعنی ضامن شدن همه شرکا. البته در شرکت های تضامنی مسئولیت تمامی شرکا به صورت نامحدود می باشد.
ولی برای دارا بودن تمام این خصوصیات بایستی افرادی تصمیم به تشکیل این موسسه را داشته باشند که یکدیگر را کاملاً می شناسند.
زیرا این شناخت به این افراد کمک خواهد کرد که از پیشینه، حسن شهرت، اعتبار و دارایی دیگر شرکا مطلع شوند. زیرا ریسک مشارکت با این افراد را کمتر خواهد کرد. افرادی که دارایی آنها مشخص نباشد و دارای حسن شهرت کافی نباشند و پیشینه تجاری مشخص و نامعلومی داشته باشند؛ مطمئناً اعتبار شرکت های تضامنی را به خطر می اندازند. در نتیجه باعث می شوند سرمایه دیگر شرکا نیز تهدید شود.
شرکا در شرکت های تضامنی
در شرکت های تضامنی شرکا به اشخاصی گفته می شود که قبل از شروع و تشکیل این نوع سازمان اساسنامه و شرکت نامه را امضا کرده باشند. اما اگر بعد از تشکیل شرکت های تضامنی وارد این موسسات شوند؛ طبق ماده ۱۲ قانون تجارت این حق را دارند که آن را امضا نمایند. منع قانونی نیز برای آنها وجود نخواهد داشت.
در خصوص نفراتی که به عنوان شرکا در این سازمان می توانند شراکت کنند؛ حداقل دو نفر است. اما برای حداکثر تعداد آن قانونی تعیین نشده است. بنابراین هر تعداد افرادی که تمایل به همکاری داشته باشند؛ می توانند در این سازمان با هم شریک شوند.
نام شرکت های تضامنی
برای این موسسات اسامی به خصوصی در نظر گرفته شده است و این اسم بیانگر نوع شرکت ها می باشد. بنابراین بایستی برای این نوع موسسات حتماً نام یکی از شرکا یا همه شرکا یا دو تا از شرکا آورده شود که بیانگر شریکی بودن این سازمان می باشد. دقت کردید که بعضی از شرکت های تضامنی با نام شرکا یا برادران قید می شود. این خود نشانگر شرکت های تضامنی است که به رسمیت قانونی شناخته می شود.
حسابداری شرکتهای تضامنی
همانطور که گفتیم شرکت های تضامنی از ۲ یا چند نفر از شرکا تشکیل شده است. بنابراین برای هر کدام از شرکای شرکت های تضامنی بایستی یک حساب سرمایه در دفتر کل افتتاح کرد. این حساب بیانگر میزان سهم الشرکه هر کدام از شریکان می باشد.
این حساب در حسابداری شرکتهای تضامنی با مجموع سرمایه هر یک از آنها ظاهر می شود. تنظیم آن با نماینده حق مالکیت آن شریک است. از آنجایی که هر نوع تغییری که در سرمایه شرکت های تضامنی ایجاد شود؛ باید در اساسنامه که بطور مشترک به طور قانونی در دفتر ثبت ثبت نام شده اند منعکس شود.
به همین خاطر هر کدام از شرکا دارای یک حساب جاری و حساب برداشت می باشند. برداشت های یک شریک آن را بدهکار حساب برداشت خواهد کرد که برای او منظور می شود. در پایان سال نیز مانده بدهکاران به حساب جاری آن شریک منتقل خواهد شد. از طرفی هم مانده بستانکار حساب جاری آن شریک نشان دهنده طلب آن از شرکت های تضامنی خواهد بود. مانده بدهکار آن نشان دهنده بدهی فرد یا شریک به موسسه می باشد.
سرمایهگذاری هر یک از افراد شرکت کننده در موسسه
با موافقت قانون تجارت، تعهد هر یک از شرکا باید نقدی یا غیر نقدی باشد. متعاقباً در صورت دریافت نقدی سهم شریک، حساب صندوق یا نقدی شارژ می شود. از سوی دیگر، حساب سرمایه آن شریک نیز به بستانکار ختم می شود.
البته این موضوع در برخی از کشورها در خصوص حسابداری شرکتهای تضامنی به ثبت اداره ثبت آنها نخواهد رسید. به طوری که کاملاً فعالیت خود را به صورت غیر رسمی ادامه خواهند داد و البته نیازی هم به افتتاح حساب جاری نخواهند داشت. هر تغییری که در سهم سرمایه آنها از سود و زیان و حتی برداشت در پایان سال صورت بگیرد به طور مستقیم در حساب سرمایه هر کدام از شرکا منتقل خواهد شد.
حساب سرمایه
در این روش برای شرکت های تضامنی حساب سرمایه با عنوان روش سرمایه متغیر شناخته شده است. زیرا این حساب کاملاً در حال تغییر می باشد. اگر بخشی یا تمامی از سهم هر شریکی اعم از دارایی های غیرنقدی برای شرکت تادیه شود؛ طبق قانون ماده ۱۲۳ تجارت این دارایی بایستی با حضور و موافقت کلیه شریکها ارزیابی شود.
از سویی ارزیابی نمودن دارایی های غیرنقدی هر کدام از شرکا با توجه به ارزش متعارف یا ارزش منصفانه در بازار بایستی تعیین شود. به همین خاطر ارزیابی این دارایی ها و انتقال آنها به دارایی های سازمان بایستی به این علت صورت بگیرد که شخصیت شرکا مستقل از یک شخصیت حقوقی باشد. از جانبی داراییهای غیر نقدی بر اصل بهای تمام شده در دفاتر قانونی سازمان ثبت شود.
قصد داریم نکات مهمی در رابطه با حسابداری شرکتهای تضامنی بیان کنیم که کلیه دارایی ها به ارزش مورد توافق ثبت شوند. سرمایه هر کدام از شرکا برابر با تفاضل مجموع دارایی ها و بدهی ها است و به سازمان انتقال داده می شود. در اصل همان معادله اصلی حسابداری شرکتهای تضامنی را رعایت خواهد کرد.
انواع حسابها در حسابداری شرکتهای تضامنی
در حسابداری شرکتهای تضامنی به چند مورد از حساب ها اشاره کردیم. حساب های دیگری هم در حسابداری شرکتهای تضامنی تعریف شده است. علت این نوع حسابها هم منع قانونی تغییرات ادواری در کلیه حساب های سرمایه شریکان می باشد.
حسابداران جهت حسابداری شرکتهای تضامنی، بایستی هر نوع تغییری که در حساب و سرمایه شرکتهای تضامنی ایجاد میشود را در اساسنامه منعکس نمایند. به همین خاطر برای عملیات جاری در این نوع شرکتها حسابهای زیر منعکس خواهد شد.
- حساب برداشت شرکا
- حساب سرمایه شرکا
- حساب وام شرکا
- حساب جاری شرکا
- حسابداران در حسابداری شرکتهای تضامنی در نوع حساب سرمایه شرکا، بایستی از دو روش استفاده کنند و بر آن نیز واقف و به جزئیات آن اشراف کاملی داشته باشند. این دو روش شامل: روش سرمایه ثابت و دیگری روش سرمایه متغیر می باشد.
حسابداری شرکتهای تضامنی حساب وام شرکا
گاهی ممکن است سازمان ها به وجوه نقد احتیاج داشته باشند. به همین خاطر از طریق یکی از شرکا این مبلغ تعیین و به سازمان پرداخت می شود. زمانی که این وجه از طریق شریک تامین شده باشد،؛ شاید آن شریک تمایلی به افزایش سرمایه خود نداشته باشد. به همین خاطر به عنوان وام در اختیار سازمان قرار داده خواهد شد و بابت وام پرداختی هر سال مبلغی را به عنوان بهره از سازمان دریافت خواهد کرد که میتواند این وام از طرف یک یا چند از شرکا پرداخت شده باشد. وام شرکا در حساب جداگانه به نام حساب وام همان شریک( نام شریک) در دفتر ثبت خواهد شد که به عنوان حساب های پرداختنی سازمان تلقی می شود.
در ادامه بهرهای هم که باید به شریک پرداخت شود در حساب وام وی ثبت نخواهد شد؛ زیرا حساب جداگانهای برای آن تعلق خواهد گرفت به نام حساب جاری شخص وام دهنده.
ماهیت درآمد شرکتهای تضامنی در حسابداری شرکتهای تضامنی
هدف از سرمایهگذاری در این نوع سازمانها توسط شریکها برای کسب درآمد و به حداکثر رساندن آن میباشد. به همین دلیل در سرمایهگذاری هر کدام از این افراد، عموماً هر نوع فعالیت تجاری و شراکتی صورت خواهد گرفت که از طرفی هم بهره سرمایه و حقوق ماهانه به آن ها پرداخت می شود. به نوبه خود ممکن است هر کدام از شریکها با توجه به توافقنامه که بین آنها به عمل آمده این دریافتی ها را داشته باشند.
برای اینکه بتوان درآمدی که از سازمان کسب می شود به طور صحیح و منصفانه تقسیم شود با توجه به خدمات و سرمایهگذاری شرکا بایستی طبق توافقنامه که از قبل صورت گرفته، بازده مناسب و جوابگوی این مسئله باشد.
حسابداری شرکتهای تضامنی در خصوص تقسیم سود و زیان
طبق ماده ۱۱۲ قانون تجارت در صورتی که در رابطه با پرداخت حقوق و تقسیم سود و زیان هیچ توافقی صورت نگرفته باشد؛ بایستی در اساسنامه هم نسبت خاصی در نظر گرفته نشود. در نتیجه شریکها سهم الشرکه یا سرمایه خودشان را از طریق سود و زیان شرکت تقسیم کرده و زیان را هم پس از انحلال شرکت به نسبت مساوی تحمل کنند. در هر صورت اگر برای تقسیم سود و زیان مبلغی از قبل تعیین شده باشد که به صورت عرف نباشد و میزان سهم آنها مساوی تعیین نشود؛ ممکن است شریکهای شرکت تضامنی مبنای دیگری برای این تقسیم سود و زیان در نظر گرفته باشند.
حسابداری شرکتهای تضامنی در خصوص صورت سود و زیان
حسابداری شرکتهای تضامنی در این صورت دقیقاً مشابه با سود و زیان در سازمانهای تک مالی می باشد. اما تفاوتی که در آن صورت می گیرد این است که شرح چگونگی تقسیم سود و زیان در ادامه این صورت و یا در یادداشتهایی که در آن صورت خواهد گرفت با توجه به صورتهای مالی جدید منعکس خواهد شد.
دیدگاهتان را بنویسید