استاندارد شماره 18 حسابداری: صورت های مالی تلفیقی در واحدهای تجاری فرعی
استاندارد شماره 18 حسابداری: صورت های مالی تلفیقی در واحدهای تجاری فرعی
صورت های مالی تلفیقی، گزارشات حیاتی برای ارزیابی عملکرد شرکت های هلدینگ به شمار می روند. تمامی سازمان ها و شرکت ها نیاز دارند تا برای بهبود برنامه ریزی و اجرای موثر، اطلاعات مالی جامع و دقیقی را در اختیار داشته باشند. بی توجهی به این داده ها می تواند منجر به عدم توانایی در برآورد و تدوین برنامه های موثری شود. به همین دلیل، علاوه بر تنظیم صورت های مالی، شرکت ها صورت های مالی تلفیقی مربوط به چندین شرکت ادغام شده را نیز تهیه می کنند.
تلفیق چیست؟
تلفیق به معنای ادغام یک شرکت اصلی با یکی یا چند شرکت فرعی است. در این فرایند، دارایی ها، بدهی ها و موارد مالی یک واحد تجاری با یک شرکت دیگر ترکیب می شود. به عبارت دیگر، شرکت های کوچک تر به شرکت های بزرگ تر ملحق می شوند تا یک شرکت جدید یا هلدینگ تشکیل دهند. در این فرآیند، شرکت مادر دارای سهام بیشتری در شرکت جدید خواهد بود.
شرکت مادر، واحد تجاری است که حداقل با یک واحد تجاری فرعی ادغام شده است. هر یک از این شرکت ها دارای صورت های مالی و حسابرسی مختص خود هستند. در صورت های مالی تلفیقی، به معنای ترکیب اطلاعات مالی شرکت های فرعی با شرکت مادر است.
چرا شرکت ها اقدام به تلفیق می کنند؟
شرکت ها و سازمان های بزرگ معمولا به دلایل زیر، تصمیم به تلفیق و ادغام می گیرند:
- حذف رقابت: کاهش رقابت و افزایش امنیت تجاری
- کاهش هزینه ها: جلوگیری از فعالیت های تکراری و اضافه
- بهبود وضعیت مالی: کاهش هزینه های مالی و افزایش اعتبار
- مزایای مالیاتی: بهره برداری از امتیازات مالیاتی و قانونی
- دسترسی به بازارهای جدید: گسترش دسترسی به بازارهای نوظهور
- افزایش بهره وری: بهبود کارایی عملیاتی و افزایش بهره وری
- هماهنگی فرآیندها : بهبود هماهنگی میان مراحل تولید و ساخت
- تمرکز بیشتر: بهبود سهم بازار و جذب مشتریان
- استفاده بهینه از منابع: مدیریت وجوه مازاد به شیوه ای اثربخش
صورت مالی تلفیقی چیست؟
صورت های مالی تلفیقی گزارش های مالی هستند که نشان دهنده عملکرد مالی، وضعیت شاخص های مالی و جریان های نقدی یک سازمان و شرکت های تابعه آن به عنوان یک واحد تجاری یکپارچه هستند.
به عنوان مثال، اگر شرکت A بیش از 50 درصد سهام شرکت B را در اختیار داشته باشد، این دو شرکت به لحاظ حقوقی از هم جدا هستند. اما از نظر محتوایی یک گروه یکپارچه به شمار می آیند. در گزارشگری، این شرکت ها باید صورت های مالی جداگانه ای تهیه کنند. زیرا هر یک شخصیت حقوقی مستقل دارند. بنابراین، تهیه صورت های مالی جدیدی تحت عنوان صورت های مالی تلفیقی ضرورت پیدا می کند. این گزارش با استفاده از اطلاعات مالی شرکت های A و B و تعدیلات مربوطه تنظیم می شود.
ضرورت تهیه صورت های مالی تلفیقی
با توجه به استاندارد حسابداری 18، تمامی واحدهای تجاری اصلی ملزم به تهیه و ارائه صورت های مالی تلفیقی به همراه صورت های مالی خود هستند. اما واحدهایی که 90 درصد از سهام آن ها به طور مستقیم یا غیرمستقیم در مالکیت یک واحد تجاری اصلی دیگر قرار دارد، از این الزامات مستثنی می شوند.
سرمایه گذاران شرکت اصلی با استفاده از حسابداری تلفیقی به اطلاعات جامع تری دست پیدا می کنند که شامل:
- گزارش وضعیت و عملکرد واحدهای تجاری
- مبنایی برای اتخاذ تصمیمات سرمایه گذاری و برنامه ریزی مالی
- ارائه گزارش درباره وضعیت نقدینگی
مزایای صورت های مالی تلفیقی
تهیه صورت های مالی تلفیقی به دلیل مزایای قابل توجهی که دارد، مورد استقبال بسیاری از سازمان ها قرار می گیرد. از جمله این مزایا عبارتند از:
- کاهش مالیات شرکت اصلی : بهبود در مدیریت مالیاتی
- کاهش خطا در صورت های مالی : افزایش دقت و صحت اطلاعات گزارش شده
- دستیابی بهتر به منابع مالی واحدهای فرعی: رشد فرصت های تامین مالی
- افزایش کارایی مدیران : بهبود بهره برداری و عملکرد مدیران واحدهای فرعی
- هماهنگی بیشتر : تسهیل فرآیندهای تولید و خدمات پس از فروش در واحدها
زمان استفاده از صورت مالی تلفیقی
زمان تهیه صورت های مالی تلفیقی به میزان کنترل و میزان سهام شرکت اصلی در شرکت های فرعی بستگی دارد. اگر شرکت مادر بیش از 50 درصد از شرکت های فرعی را کنترل کند، موظف است صورت های مالی تلفیقی تهیه کند. همچنین، در صورتی که شرکت مادر بیش از 20 درصد سهام یک شرکت فرعی را در اختیار داشته باشد، باید از روش های حسابداری تلفیقی استفاده کند.
نحوه تهیه صورت های مالی تلفیقی
تهیه صورت های مالی تلفیقی مستلزم استفاده از روش های حسابداری مشخصی است. در این فرآیند، تمام حساب های شرکت های زیرمجموعه بر اساس اصول حسابداری عمومی محاسبه می شوند. در چارچوب GAAP (اصول پذیرفته شده حسابداری)، حساب های خاص مانند سهام عادی و درآمدهای ناپدید شده حذف می شوند.
برای تهیه این صورت ها، مقادیر جدولی و صورت های مالی هر یک از شرکت ها از ترازنامه شرکت مادر و فرعی جمع آوری می شوند. ترازنامه تلفیقی شامل مجموع ارزش خالص، دارایی ها و بدهی هاست که باید در هم ادغام شوند. اقلام مشابه در صورت های مالی اصلی و فرعی پس از انجام تعدیلات لازم، در نظر گرفته می شوند. برای ارائه اطلاعات مالی گروه به عنوان یک شخصیت اقتصادی واحد، تعدیلات تلفیقی در موارد زیر انجام می شود:
- معاملات و مانده های درونگروهی
- سود و زیان تحقق نیافته ناشی از معاملات درون گروهی
مراحل تهیه صورت های مالی تلفیقی
برای تهیه صورت های مالی تلفیقی، مراحل زیر را دنبال کنید:
- شناسایی اقلام تلفیقی:
اقلام شامل دارایی ها، بدهی ها، درآمدها و هزینه ها به صورت زیر تعیین می شوند:
- اقلام در شرکت اصلی به ارزش دفتری
- اقلام در شرکت فرعی به ارزش منصفانه یا بازار
- اقلام فرعی باید به صورت 100% با اقلام اصلی ترکیب شوند، بدون در نظر گرفتن نسبت مالکیت.
- شناسایی سرقفلی:
اگر شرکت مادر برای خرید شرکت فرعی مبلغی بیشتر از ارزش منصفانه آن پرداخت کرده باشد، این مبلغ به عنوان سرقفلی در صورت های مالی تلفیقی ذکر می شود.
سرقفلی به این شکل محاسبه میشود:
بهای تمام شده سرمایه گذاری از ارزش منصفانه خالص دارایی های فرعی کسر می شود و سپس برای محاسبه، درصد مالکیت شرکت اصلی در فرعی لحاظ می شود.
- نمایش سهم اقلیت:
اگر شرکت اصلی به طور کامل شرکت فرعی را تصاحب نکند، باید سهم اقلیت نیز در صورت مالی تلفیقی نمایش داده شود.
سهم اقلیت به این شکل محاسبه می شود:
ارزش منصفانه خالص دارایی های فرعی ضربدر درصد مالکیت سهام داران اقلیت. این سهم در ترازنامه تلفیقی درج می شود تا مشخص شود میزان سهم اقلیت در ساختار مالی گروه.
صورت سود و زیان تلفیقی
صورت سود و زیان تلفیقی گزارشی است که نتایج مالی شرکت اصلی و شرکت های فرعی را به صورت یکپارچه نمایش می دهد. در این گزارش، تمامی درآمدها و هزینه های مربوط به هر شرکت فرعی محاسبه و سپس با مجموع درآمدها و هزینه های شرکت اصلی جمع می شوند.
مراحل تلفیق سود و زیان به طور خلاصه
- جمع آوری درآمد و هزینه:
مجموع درآمدها و هزینه های شرکت مادر و شرکت های تابعه محاسبه می شود.
- حذف خرید و فروش درون گروهی:
تمامی معاملات بین شرکت اصلی و فرعی که ممکن است درآمد یا هزینه غیر واقعی ایجاد کرده باشد، از مجموع حذف می شود.
- حذف سود تحقق نیافته:
سودهای تحقق نیافته ناشی از معاملات بین شرکتی (مثل سودهای ناشی از موجودی هایی که هنوز به فروش نرسیده اند) باید از حساب ها حذف شوند.
موارد حذف شده از صورت سود و زیان تلفیقی
- درآمد بهره: درآمدی که شرکت اصلی به عنوان بهره شناسایی کرده است.
- هزینه ها : هزینه هایی که شرکت فرعی شناسایی کرده است.
- وام های بین شرکتی: وام هایی که به عنوان دارایی در ترازنامه شرکت اصلی و به عنوان بدهی در ترازنامه شرکت فرعی شناسایی شده اند.
نکته:
تهیه صورت های مالی تلفیقی باید با موافقت تمامی سهامداران اقلیت (در صورت وجود) صورت گیرد.
زمان تهیه صورت های مالی تلفیقی و حسابداری تلفیقی
اهمیت زمان و تاریخ:
تاریخ و دوره انجام حسابداری و انتشار صورت های مالی تلفیقی بسیار مهم است. طبق استاندارد حسابداری 18، اطمینان حاصل کردن از هماهنگی دوره های مالی بین واحدهای تجاری الزامی است. این به این معناست که حسابداری تلفیقی باید بر اساس صورت های مالی شرکت اصلی انجام شود. عدم رعایت این مورد می تواند امکان مقایسه صورت های مالی را غیر ممکن کند.
- تاریخ های گزارشگری:
تاریخ های گزارشگری شرکت فرعی باید همزمان با تاریخ های شرکت اصلی باشد. اگر این همزمانی غیرممکن است، صورت های مالی واحد فرعی برای آخرین سال مالی آن به کار می رود، به شرطی که سال مالی شرکت فرعی بیش از 3 ماه قبل از پایان سال مالی شرکت اصلی نباشد.
- تعدیلات بعدی:
هر رویدادی که در این فاصله زمانی تاثیر بر صورت های مالی تلفیقی داشته باشد، باید در تعدیلات محاسبه و لحاظ شود.
اصطلاحات رایج در گزارش صورت مالی تلفیقی
در گزارش صورت های مالی تلفیقی، با تعدادی اصطلاح کلیدی مواجه می شوید که در ادامه به توضیح هر یک پرداخته شده است:
حسابداری تلفیقی:
این فرآیند به ادغام واحدهای تجاری بر اساس قوانین حسابداری اشاره دارد. ترکیب گزارشگری مالی شامل دارایی ها، بدهی ها، درآمدها و هزینه ها بوده و نهایتا صورت های مالی تلفیقی تولید می شود. در این صورت ها، شرکت های گروه مانند یک شرکت واحد به نظر می رسند.
سود تلفیقی:
سود تلفیقی به سود حاصل از ترکیب درآمدها و هزینه های واحدهای یک هلدینگ اطلاق می شود. چنانچه این ترکیب منجر به سوددهی شود، به آن سود تلفیقی گفته می شود. این اصطلاح به عموما شامل جمع سود خالص هر سهم شرکت های تابع و سود سهام شرکت های دیگر است.
زیان تلفیقی:
در صورتی که ترکیب درآمدها و هزینه های واحدهای یک هلدینگ به زیان منجر گردد، به آن زیان تلفیقی اطلاق می شود. این به معنای این است که هزینه ها از درآمدها بیشتر است.
ترازنامه تلفیقی:
در این سند، دارایی ها و بدهی های شرکت اصلی و شرکت های فرعی در یک قالب ارائه می شوند. در ترازنامه تلفیقی، تمایز خاصی میان اقلام متعلق به هر شرکت وجود ندارد و هر چیزی به صورت کل در نظر گرفته می شود.
تلفیق بدهی و وام تلفیقی:
این رویه به ترکیب چندین بدهی با بدهی های بزرگ تر اشاره دارد. این کار به منظور بهبود شرایط بازپرداخت انجام می شود و وام ترکیبی به این شکل ایجاد می گردد. به این وام، وام تلفیقی می گویند.
سرقفلی در تجمیع:
سرقفلی به باقی مانده ای اطلاق می شود که پس از ارزیابی تمامی دارایی ها و بدهی ها از قیمت خرید به دست می آید. این مقدار نه تنها نمایانگر ارزش برند یا شهرت کسب و کار است، بلکه نشان دهنده انتظار از عملکرد آینده نیز هست.
سهم اقلیت:
سهم اقلیت به خالص عملکرد مالی و دارایی های شرکت فرعی اشاره دارد که به طور مستقیم یا غیرمستقیم متعلق به شرکت اصلی نیست. این به معنای سهم سرمایه گذاران و سهامدارانی است که مالکیت کمتری نسبت به شرکت مادر دارند و در صورت های مالی تلفیقی در نظر گرفته می شود.
دیدگاهتان را بنویسید