حسابداری شرکت های پیمانکاری و نحوه عملکرد آن

حسابداری شرکت های پیمانکاری چیست؟

یک نکته بسیار مهمی که در همه شرکت‌ ها باید به آن عمل شود، بهره‌ مندی از بخش حسابداری پیشرفته برای رسیدگی به امور مالی است. در همین راستا حسابداری شرکت های پیمانکاری به‌ منظور تصمیم‌ گیری درباره امور مالی از اهمیت بالایی برخوردار است. شرکت های پیمانکاری از آن‌ جهت به بخش حسابداری نیاز دارند تا امور مالی که میان آن‌ ها و مشتری صورت می‌ گیرد را به همراه ورود و خروج سرمایه از شرکت کنترل کنند.

این بخش به شرکت کمک خواهد کرد تا نتیجه مطلوب‌ تری را از نظر مالی در هرسال داشته باشد. در این مقاله هر آنچه را که درباره حسابداری شرکت‌‌ های پیمانکاری بید بدانید، به طور کامل توضیح خواهیم داد. بنابراین تا پایان آن با ما همراه باشید.

معرفی حسابداری پیمانکاری

در شرکت‌‌ های پیمانکاری نیاز است تا به‌ منظور رسیدگی به‌ حساب‌ های مالی از حسابداران حرفه‌ ای استفاده شود. درواقع در این شرکت‌ ها هر نوع ورودی و خروجی مالی که اتفاق بیفتد توسط بخش حسابداری به ثبت می‌ رسد. در این صورت هر زمانی که مدیر شرکت یا بخش‌ های مختلف به این اطلاعات نیاز داشته باشند، در زمان کوتاهی به آن دسترسی پیدا خواهند کرد.

همچنین باید به این نکته اشاره کرد که حسابداری شرکت های پیمانکاری مدیران شرکت‌ ها را از وضعیت مالی شرکت همچون سوددهی و ضرردهی آن مطلع می‌ کند. در صورتی‌ که بخش حسابداری در یک شرکت پیمانکاری وظایف خود را به‌ خوبی انجام بدهد، امکان سوددهی شرکت به طور قابل‌ توجهی افزایش خواهد یافت.

البته باید دقت کرد که سیستم‌ های حسابداری سنتی که در قدیم استفاده می‌ شدند از مشکلات زیادی برخوردار بودند. به همین دلیل امروزه حسابدارانی که در شرکت‌ های پیمانکاری مشغول به کار هستند از نرم‌ افزا‌رهای ویژه و متد‌های بسیار پیشرفته برای بهبود فرایند شغلی خود استفاده می‌ کنند که یک مزیت مهم برای آن به‌ حساب می‌ آید.

وظایف حسابدار‌ها در شرکت‌های پیمانکاری به چه صورت است؟

کار یک حسابدار در شرکت‌ های پیمانکاری فقط به بررسی ورودی و خروجی‌ های مالی از شرکت محدود نمی‌ شود. متخصصان فعال در زمینه امور مالی شرکت‌ های پیمانکاری وظایف زیادی را بر عهده دارند که همه آن‌ ها در راستای تنظیم ورودی و خروجی‌ های شرکت مورد استفاده قرار می‌ گیرند. یکی از وظایف سیستم حسابداری شرکت های پیمانکاری ایجاد یک لیست کامل از هزینه‌ های شرکت است که باید در هر ماه از حساب شرکت کسر شود.

این هزینه‌ ها شامل مصالح مورد نیاز و هزینه‌ های جانبی دیگر می‌ شوند. این کار به شرکت‌ ها کمک می‌ کند تا در زمان مورد نیاز برای خروج پول از حساب شرکت، کسری بودجه وجود نداشته باشد و امنیت آن به خطر نیفتد. یک نکته مهم دیگر که باید به آن اشاره کرد تهیه لیست هزینه‌ های خروجی از شرکت همچون اجاره انبار، حقوق کارگر‌ها، چک‌ های خروجی، اجاره دفتر مرکزی، مالیات‌ های مختلف و غیره است.

حسابداران فعال در شرکت‌ های پیمانکاری باید داده‌‌های ورودی و خروجی شرکت را با یکدیگر مقایسه کرده و در صورت ناهماهنگی آن‌ ها موضوع را با مدیریت در میان گذاشته و فکری برای آن بیندیشند.

اصول حسابداری پیمانکاری

• اصل هزینه تاریخی: ثبت هزینه ها بر اساس تاریخ و هزینه واقعی ( نه بر اساس تخمین و یا ارزش فعلی)
• اصل تنوع: در نظر گرفتن جداگانه پروژه ها و قراردادهای کاری که هزینه ها و درآ»دهای مستقلی هم دارند.
• اصل تطبیق هزینه و درآمد: تناسب هزینه های هر پروژه با درآمدهای حاصل از آن
• اصل محدودیت منابع: استفاده بهینه از منابع شرکت پیمانکاری، از جمله نیروی کار، مواد و تجهیزات
• اصل پایایی: قابل اعتماد بودن و صحت اطلاعات مالی و مالیاتی برای تحقق مجدد پروژه
• اصل انطباق با قوانین و مقررات: انطباق و سازگاری با قوانین مالی و مالیاتی و استانداردهای حسابداری

مفاهیم حسابداری پیمانکاری

۱. حسابرسی و بازرسی مالی

حسابرسی و بازرسی مالی در حوزه حسابداری پیمانکاری به منظور اطمینان از دقت و اعتبار گزارشات مالی شرکت‌ های ساختمانی انجام می ‌شود. این فرایند شامل بررسی جامع حساب ‌ها، ترازنامه، صورت ‌های سود و زیان و سایر اطلاعات مالی مربوط به پروژه‌ ها است.

۲. مدیریت هزینه

مدیریت هزینه به نظارت و کنترل هزینه‌ های پروژه ‌های شرکت مربوط می‌ شود. این امر شامل بررسی و پیگیری هزینه ‌های مستقیم و غیرمستقیم پروژه ‌ها، برآورد هزینه‌ ها، کنترل هزینه‌ ها و تهیه گزارشات هزینه‌ ای می ‌باشد.

۳. گزارشات مالی

در حسابداری پیمانکاری، گزارشگری مالی به تهیه و ارائه گزارشات مالی دقیق و قابل فهم اشاره دارد. این گزارشات شامل ترازنامه، صورت سود و زیان، گزارش هزینه‌ ها و دیگر اطلاعات مالی مرتبط با پروژه ‌های شرکت می ‌باشد. هدف از این گزارشات کمک به مدیران، سهام ‌داران، بانک ‌ها، مشتریان و دیگر ذینفعان برای درک وضعیت مالی کمپانی است.

۴. مدیریت ریسک مالی

مدیریت ریسک ‌های مالی به شناسایی و کنترل ریسک ‌های مالی در پروژه‌ های پیمانکاری اختصاص دارد. این شامل شناسایی ریسک ‌ها، ارزیابی آن ها، سنجش میزان ریسک و پیاده ‌سازی استراتژی ‌های مدیریت ریسک است.

۵. مالیات پیمانکاری

مدیریت مالیات ‌ها و مالیات ‌های مربوط به فعالیت ‌های پیمانکاری در حسابداری پیمانکاری ضروری است. این فرایند شامل محاسبه مالیات ‌ها، تهیه اظهارنامه‌ های مالیاتی، ارائه اطلاعات مورد نیاز به مراجع مالیاتی و اجرای رویه‌ های مالیاتی است.

ابزارهای حسابداری پیمانکاری

• نرم افزار حسابداری: کمک به ثبت دقیق تر سوابق مالی و تهیه گزارش های مالی
• نرم افزار مدیریت پروژه: مدیریت هزینه و زمان انجام پروژه
• ابزارهای مالیاتی: محاسبه و ارسال درست مالیات شرکت های پیمانکاری
• سیستم مدیریت اسناد: ذخیره مرتب شده و مدیریت اسناد مالی و مالیاتی و سوابق آن ها

مهم‌ ترین روش ‌های حسابداری پیمانکاری

حسابداری پیمانکاری به ثبت و گزارشگری مالی پروژه‌ های پیمانکاری اختصاص دارد و با توجه به ویژگی‌ های خاص این پروژه‌ ها، روش‌ های متفاوتی به کار می ‌رود. در ادامه به مهم ‌ترین روش‌ های حسابداری پیمانکاری اشاره می ‌شود:

۱. درصد پیشرفت

این روش به شناسایی هزینه ‌ها و درآمدها بر اساس درصد پیشرفت پروژه می ‌پردازد. با استفاده از فرمول زیر می ‌توان درصد پیشرفت را محاسبه کرد:

درصد پیشرفت = (هزینه‌ های انجام شده / هزینه ‌های کل)  ۱۰۰

در این روش، هزینه ‌ها و درآمدها تا زمان مشخصی که پروژه در حال پیشرفت است، به ‌روز رسانی می ‌شوند و به این ترتیب تصویر دقیقی از وضعیت مالی پروژه ارائه می ‌شود.

۲. روش هزینه ‌های انجام شده

در این روش، تنها هزینه‌ های واقعی که در طول پروژه incurred شده ‌اند، شناسایی می ‌شوند. این روش ساده ‌تر از روش درصد پیشرفت است. اما ممکن است منجر به شناسایی غیر واقعی از وضعیت مالی در مراحل اولیه پروژه شود.

انتخاب روش مناسب

انتخاب روش مناسب حسابداری پیمانکاری باید با توجه به عوامل مختلفی از جمله نوع پروژه، طول عمر آن، و الگوی هزینه و درآمد انجام شود.

پروژه‌ های کوتاه‌ مدت با هزینه ‌های قابل پیش ‌بینی: در این گونه پروژه‌ ها، روش هزینه‌ های انجام شده معمولا کاراتر است.

پروژه‌ های طولانی با هزینه ‌ها و درآمدهای نامشخص: در این موارد، روش درصد پیشرفت مناسب ‌تر می ‌باشد.

سایر روش ‌های حسابداری پیمانکاری

1. روش ارزش منصفانه: در این روش، ارزش منصفانه دارایی‌ ها و بدهی ‌ها برای تعیین ارزش کل پروژه محاسبه می ‌شود.
2. روش قراردادی: در این رویکرد، هزینه ‌ها و درآمدها بر اساس شرایط قرارداد و توافقات انجام شده ثبت می ‌شوند.
3. روش هزینه ‌های مستقیم: این روش به شناسایی دقیقی از هزینه‌ های مستقیم مرتبط با پروژه می ‌پردازد و برای پروژه‌ های دارای هزینه‌ های قابل کنترل مناسب‌ تر است.

مراحل انجام حسابداری پیمانکاری

1. ثبت قرارداد: ثبت کامل پیمانکاری از جمله موضوع قرارداد، مدت قرارداد، مبلغ قرارداد و …
2. ثبت هزینه ها: شناسایی و ثبت هزینه های اضافی که در طول پروژه به آن ها بر می خوریم.
3. ثبت درآمدها: شناسایی و ثبت درآمد پروژه ها که در طول پروژه و بر اساس درصد پیشرفت آن تعیین می شود.
4. ثبت صورت های مالی: صورت های مالی شامل صورت سود و زیان، ترازنامه و جریان نقدی در پایان دوره های مالی تهیه می شوند.

حسابداری در انواع قراردادهای پیمانکاری

حسابداری در قراردادهای پیمانکاری به شکل‌ های مختلفی انجام می‌ شود که به نوع قرارداد بستگی دارد. در اینجا به توضیح مختصر انواع قراردادها و روش ‌های حسابداری مرتبط با آن‌ها می‌پردازیم:

۱. قراردادهای قطعی

در این نوع قرارداد، پیمانکار مبلغ ثابتی را برای انجام پروژه دریافت می ‌کند و ریسک هزینه ‌ها را به عهده می‌ گیرد. معمولا از روش هزینه‌ های انجام شده استفاده می ‌شود. در این روش هزینه‌ ها پس از انجام کار ثبت می ‌شوند و در اینجا مشخص نیست که آیا پیمانکار هزینه بیشتری را نسبت به میزان قراردادی متحمل شده است یا خیر.

۲. قراردادهای هزینه ‌ای

در این قرارداد‌ها، پیمانکار تمامی هزینه ‌های انجام شده را مستند و کارفرما مبلغی اضافی به عنوان سود به پیمانکار پرداخت می‌کند.

از روش درصد پیشرفت برای ثبت هزینه ‌ها و درآمدها استفاده می ‌شود. هزینه‌ ها به نسبت پیشرفت پروژه شناسایی می ‌شوند و به این ترتیب پیمانکار می ‌تواند تصویر بهتری از وضعیت مالی پروژه داشته باشد.

۳. قراردادهای واحد کار

در این نوع قرارداد، پیمانکار مبلغ ثابتی را برای هر واحد کار مشخص شده دریافت می‌ کند. معمولا از روش کار برای ثبت هزینه‌ ها و درآمدها استفاده می ‌شود. در این روش، هزینه‌ ها و درآمدها براساس تعداد واحدهای انجام شده ثبت خواهند شد.

۴. قراردادهای طراحی و ساخت

در این قرارداد، پیمانکار مسئولیت طراحی و اجرای پروژه را به عهده دارد. از روش درصد پیشرفت برای ثبت هزینه ‌ها و درآمدها استفاده می ‌شود. این روش به پیمانکار امکان می‌ دهد تا هزینه ‌ها را بر اساس مراحل پیشرفت پروژه شناسایی کند.

۵. قراردادهای مدیریت ساخت

در این نوع قرارداد، پیمانکار مسئولیت مدیریت و نظارت بر پروژه را به عهده دارد. اما اجرای کار ممکن است به پیمانکاران دیگر واگذار شود. برای این قرارداد از روش هزینه ‌های انجام شده برای ثبت هزینه‌ ها استفاده می ‌شود. در اینجا نیز هزینه‌ ها به طور مستقیم بر اساس کار انجام شده ثبت می ‌شود.

حسابداری شرکت های پیمانکاری از چه جنبه‌ هایی اهمیت بالایی دارد؟

حسابداری پیمانکاری از اهمیت بالایی در کسب‌ و کارهای مختلف برخوردار است. به عبارتی زمانی که یک شرکت پیمانکاری به طور دائم با مبالغ سنگین ورودی و خروجی رو به‌ رو است، بهتر خواهد بود تا برای کنترل بیشتر بر روی امور مربوط به آن از سیستم حسابداری قوی استفاده شود تا در نهایت شرکت موردنظر با ورشکستگی رو به‌ رو نشود. شرکت‌ های پیمانکاری در هر ماه با مسائل مربوط به انبار، دفتر مرکزی، کارگران، چک‌ های ورودی، چک‌ های خروجی و غیره رو به‌ رو خواهند شد.

در راستای مدیریت و کنترل این مسائل و در نهایت سود دهی شرکت مورد نظر نیاز خواهد بود تا حسابداران شرکت‌های پیمانکاری از نرم‌ افزار‌های مخصوصی استفاده کنند تا دقت عمل خود را به طور چشمگیری افزایش دهند. استفاده از این نرم‌ افزار‌ها و آشنایی با روش‌ های صحیح حسابداری شرکت‌ های پیمانکاری نیاز است تا در کلاس‌ های آموزشی مربوط به آن شرکت کرد.

برای مثال در اکثر سیستم‌ های حسابداری شرکت‌ پیمانکاری اطلاعاتی همچون تاریخ قرارداد، صورت وضعیت، جزئیات، مبلغ خرج‌شده، مبلغ دریافت‌شده و موارد دیگر درج می‌ شود. این موضوع خطای حسابداری را به میزان زیادی کاهش خواهد داد. همچنین حسابداران باید ضرایب توافق شده بین کارفرما و پیمانکار را در سیستم حسابداری مورد نظر ثبت کنند تا مشکلی بین طرفین پیش نیاید.

اصلی‌ ترین مسائل ثبت‌شده توسط حسابداران در شرکت‌ های پیمانکاری

از آن جایی‌ که در شرکت‌ های پیمانکاری طرف دوم معامله کارفرمایان هستند باید در هنگام عقد قراردادی میان آن‌ ها اطلاعات مختلفی ثبت شود. در واقع متخصصان فعال در حسابداری ثبت شرکت باید اقدامات لازم را در راستای ثبت اطلاعات مبلغ تعیین‌شده بین طرفین، مقدار پیش‌پرداخت اولیه، مصالح موردنظر، سفارش مشتری، هزینه کل پروژه و غیره به ثبت برسانند.

اطلاعات نام‌ برده‌شده از اهمیت بالایی برخوردار هستند. پس بهتر است برای ثبت آن‌ ها از نرم‌ افزار‌های مناسب استفاده شود تا امکان خطا یا از بین‌ رفتن آن‌ ها وجود نداشته باشد. حسابداران شرکت‌ های پیمانکاری باید با پروسه عقد قرارداد میان پیمانکار و کارفرما آشنا باشند تا عملکرد بهتری را از خود نشان دهند.

کلام آخر

در شرکت‌ های پیمانکاری بخش حسابداری رتبه بسیار بالایی را دارد. زیرا در نهایت رسیدن به سود دهی عالی شرکت به کمک فعالیت‌ های مطلوب این بخش انجام خواهد شد. همچنین باید به این نکته اشاره کرد که شرکت‌ های پیمانکاری به طور دائم در حال عقد قرارداد با کارفرمایان مختلف هستند. به همین دلیل برای تسلط بهتر بر روی این قرارداد‌ها بهتر است تا اطلاعات مفیدی را ثبت کنند که از میان آن‌ ها می‌ توان به مبلغ تمام‌شده برای پروژه، پیش‌پرداخت دریافتی و غیره اشاره کرد.

حسابداری شرکت های پیمانکاری این امکان را به آن‌ ها می‌ دهد تا در مدت‌ زمان کمی به سوددهی بالایی دست پیدا کنند. همچنین با این سیستم می‌ توان در هر زمانی به داده‌های مالی خروجی و ورودی به شرکت دست یافت. این یک مزیت مهم برای آن به‌ حساب می‌ آید. بر اساس بررسی‌ های صورت‌گرفته یک عامل موفقیت همه شرکت‌ های پیمانکاری برخورداری از سیستم حسابداری فوق‌ العاده قوی است.