استاندارد شماره 10 حسابداری: کمک های بلاعوض دولت
استاندارد شماره 10 حسابداری: کمک های بلاعوض دولت
این استاندارد می تواند به عنوان الگوی برجسته برای حسابداری کمک های بلاعوض دولت و سایر انواع کمک های دریافتی از منابع غیر دولتی نیز به کار رود.
دامنه کاربرد استاندارد حسابداری شماره ۱۰
۱. این استاندارد برای حسابداری کمک های بلاعوض دولتی و سایر اشکال کمک های دولتی باید به کار گرفته شود.
۲. الزامات این استاندارد همچنین می تواند به عنوان بهترین رویه برای حسابداری کمک های بلاعوض و اشکال مختلف کمک های دریافتی از منابع غیر دولتی مورد استفاده قرار گیرد.
دولت
دولت شامل وزارتخانه ها، موسسات و نهادهای دولتی، شرکتی که مالکیت بیش از ۵۰٪ آن متعلق به دولت است و دیگر موسسات که طبق قوانین جاری، دولتی به حساب می آیند می شود.
کمک های دولتی
کمک دولت به اقداماتی اشاره دارد که به منظور تامین مزایای اقتصادی برای یک واحد تجاری یا گروه مشخصی از واحدهای تجاری، طبق قوانین و مقررات خاصی صورت می گیرد. به طور خاص، مزایایی که تنها به صورت مستقیم و از طریق اقداماتی که بر شرایط عمومی تجاری تاثیر می گذارند (مانند ایجاد زیرساخت در مناطق توسعه یافته یا وضع محدودیت های تجاری برای رقبای خاص) ارائه می شود، کمک دولت محسوب نمی گردد.
کمک های بلاعوض دولتی
کمک های بلاعوض به انتقال دارایی از سوی دولت به یک واحد تجاری اشاره دارد که در ازای رعایت شرایط خاصی (در گذشته یا آینده) مرتبط با فعالیت آن واحد اعطا می شود. هرگونه کمکی که ارزش گذاری آن ممکن نباشد و همچنین معاملات بین واحد تجاری و دولت که نتوان آن ها را از فعالیت های روزمره واحد تفکیک کرد، تحت این دسته قرار نمی گیرد.
انواع کمک های بلاعوض دولتی از نظر ماهیت و هدف
۱. کمک هایی که به منظور حمایت مالی از واحد تجاری در شرایط بحرانی یا جبران هزینه های قبلی بدون هیچ پیش شرطی برای عملیات آینده ارائه می شود.
۲. کمک هایی که برای تامین مالی فعالیت های واحد تجاری در یک بازه زمانی معین یا جبران زیان ها و کاهش درآمد اهدا می شوند، به شرطی که قبلا پیش بینی شده باشند.
۳. کمک هایی که دریافت آن منوط به الزام واحد تجاری به خرید یا ساخت دارایی های غیر جاری به هر شکل ممکن باشد.
۴. کمک هایی که شامل بخشش مطالبات دولت از واحد تجاری (مانند بخشودگی اصل و سود تسهیلات دریافتی) می شود و همچنین کمک هایی که به صورت جمعی در بودجه دولت منظور می گردند.
۵. کمک های دولتی می توانند به شیوه های دیگری غیر از کمک های بلاعوض ارائه شوند. به طور مثال، ارائه مزایای خاص که منجر به ورود منابع به واحد تجاری یا کاهش خروج آن ها نشوند. نمونه هایی از این موارد شامل کمک های مشاوره ای، شرایط ترجیحی در تسهیلات مالی، تضمین های بدهی، معافیت های مالیاتی و گمرکی و نرخ های ارز پایین تر در سیستم های چند نرخی می باشند.
شناخت کمک های بلاعوض دولتی
کمک های بلاعوض دولتی زمانی شناسایی می شود که شرایط زیر در آن احراز گردد:
الف. وجود احتمال جریان منافع اقتصادی آتی ناشی از کمک بلاعوض به داخل واحد تجاری یا کاهش خروج منافع اقتصادی آتی از آن.
ب. قابلیت اندازه گیری قابل اعتماد مبلغ کمک بلاعوض.
ج. امکان اندازه گیری قابل اعتماد مخارج مرتبط با کمک بلاعوض دریافتی.
د. وجود اطمینان معقول درخصوص رعایت شرایط مربوط به مصرف کمک بلاعوض.
نکته:
اگر نحوه حسابداری کمک های بلاعوض دولتی در قوانین آمره مشخص شده باشد، باید علاوه بر رعایت معیارهای شناسایی، از روش های مندرج در متن قوانین مربوط پیروی کرد.
در خصوص کمک های بلاعوض دولتی، تا زمانی که واحد تجاری به طور معقول یقین نکند که منافع اقتصادی مرتبط با کمک به داخل واحد جریان خواهد یافت، در صورت های مالی شناسایی نمی شود. در این موارد، موضوع به عنوان دارایی های احتمالی تلقی شده و طبق استاندارد حسابداری شماره ۴ تحت عنوان “حسابداری پیشامدهای احتمالی” مورد رسیدگی قرار می گیرد.
چنانچه در قوانین آمره نحوه حسابداری مشخص نشده باشد، انواع کمک های بلاعوض دولتی با رعایت معیارهای شناسایی به شرح زیر در صورت سود و زیان شناسایی خواهند شد.
شناسایی کمک بلاعوض به عنوان درآمد یا بدهی
اگر هزینه های جاری (غیر سرمایه ای) که به دلیل آن کمک بلاعوض اختصاص یافته، پیش از این تحمل شده باشد، در این صورت کمک بلاعوض باید وفق معیارهای شناسایی، بلافاصله در صورت سود و زیان ثبت شود.
اما اگر تمامی مخارج جاری که قرار است از محل کمک بلاعوض تامین شود، هنوز انجام نشده باشد، بخشی از کمک باید تا زمان تامین این مخارج به عنوان بدهی شناسایی گردد.
در مواردی که شرایط کمک مشخص نمی کند که کمک برای جبران چه نوع مخارجی (سرمایه ای، جاری یا ترکیبی از هر دو) اعطا شده و تنها به اصطلاحاتی مانند “کمک به پروژه” یا “تشویق به ایجاد اشتغال” اشاره می کند، لازم است به شرایطی که منجر به پرداخت کمک از سوی اعطا کننده شده است توجه شود.
استرداد کمک بلاعوض
کمک های بلاعوض دولتی که بهدلیل عدم رعایت برخی شرایط آن قابلیت استرداد به اعطا کننده را پیدا می کنند، باید طبق استاندارد حسابداری شماره ۶ تحت عنوان “گزارش عملکرد مالی” به عنوان تغییر در برآورد حسابداری تلقی شوند.
کمک های بلاعوض غیرپولی
چنانچه کمک بلاعوض دولت به شکل دارایی های غیرپولی (مانند زمین، ساختمان و سهام شرکت ها) به واحد تجاری اعطا شود، این کمک باید به ارزش منصفانه دارایی دریافتی ثبت گردد. اگر در متن قوانین آمره مبنای ارزشیابی دارایی های غیرپولی مشخص شده باشد، استفاده از این مبانی به شرط آنکه منجر به ارزشیابی دارایی های اهدایی به بیش از ارزش منصفانه در زمان انتقال نشود، قابل پذیرش خواهد بود.
نحوه انعکاس کمک های بلاعوض در ترازنامه
جز در مواردی که نحوه انعکاس کمک های بلاعوض مرتبط با دارایی های ثابت مشهود در قوانین آمره پیش بینی شده باشد، در سایر مواردی که الزامات این استاندارد شناسایی کمک بلاعوض را به عنوان بدهی ایجاب می کند، مانده این بدهی باید تحت عنوان “مانده تعهدات مرتبط با کمک بلاعوض” در صورت های مالی نمایش داده شود.
کمک های بلاعوض دریافتی به منظور تحصیل دارایی های غیر جاری، که به طور بنیادی بر عملیات توسعه اقتصادی و فعالیت واحد تجاری تاثیر دارد. در اغلب موارد طبق رویه های حسابداری مندرج در قوانین و مقررات آمره در بخش حقوق صاحبان سرمایه تحت عناوینی مانند “افزایش سرمایه دولت” یا “سرمایه اهدایی” منعکس می شود.
نحوه انعکاس کمک های بلاعوض دولت در صورت سود و زیان
کمک های بلاعوض دولتی که به عنوان درآمد دوره شناسایی می شوند، بسته به هدف کمک و ارتباط یا عدم ارتباط آن با فعالیت اصلی واحد تجاری، می توانند به عنوان درآمد عملیاتی یا غیرعملیاتی در صورت سود و زیان ارائه شوند و در صورت اهمیت، به طور جداگانه نمایش یابند.
اگر کمک بلاعوض دریافتی به عنوان یارانه برای جبران بخشی از بهای تمامشده محصول یا جبران عدم النفع ناشی از فروش محصول به قیمت های معین پرداختشود، این کمک ها باید به ترتیب به صورت کسر از بهای تمامشده کالای تولیدشده و افزایش مبلغ فروش در صورت سود و زیان یا در یادداشت های توضیحی لحاظ گردد.
درباره انواع استاندارد حسابرسی بخوانید.
سایر موارد افشا
موارد زیر در رابطه با کمک های بلاعوض دولت باید در صورت های مالی افشا شود:
- رویه حسابداری مرتبط با کمک بلاعوض شامل نحوه ارائه آن.
- اثر کمک های بلاعوض بر نتایج دوره جاری و دوره های آتی همچنین وضعیت مالی واحد تجاری.
- در مواردی که کمک دولت به شکل غیر از کمک های بلاعوض باشد و اثرات مهمی بر نتایج دوره داشته باشد.
- بدهی های احتمالی مربوط به کمک های بلاعوض قابل استرداد
دیدگاهتان را بنویسید