مراحل و مدارک مورد نیاز شکایت اداره کار
مراحل و مدارک مورد نیاز شکایت اداره کار
در بسیاری از مواقع، کارگران با چالش هایی مانند پرداخت نشدن حقوق، بیمه نشدن، اخراج بدون دلیل، یا عدم تسویه حساب مواجه می شوند. اگر کارفرما حاضر به حل مسالمت آمیز این اختلافات نباشد، شکایت اداره کار یا در موارد خاص دادگستری، بهترین و قانونی ترین راه برای احقاق حق است. مقاله حاضر، با نگاهی عمیق به انواع شکایات رایج، مراحل قانونی، مهلت ها، مدارک مورد نیاز و نمونه متن دادخواست، مسیر روشنی پیش روی کارگران فراهم می سازد.
مرجع صالح برای شکایت
- اداره کار (هیات حل اختلاف اداره کار): مسئول رسیدگی به شکایت اداره کار مانند بیمه، حقوق و مزایا، اضافه کاری، عیدی و سنوات است.
- دادگستری: در مسائل کیفری مانند حادثه ناشی از کار و ارجاع پرونده به دادسرا نقشی قضایی دارد .
مراحل شکایت اداره کار مقدماتی
روش شکایت اداره کار در تمامی موضوعات مشابه است و مراحل کلی به شرح زیر است :
- تلاش برای توافق و سازش
- ثبت نام در سامانه جامع روابط کار
- تکمیل و ثبت دادخواست
- ابلاغ شکایت به کارفرما
- جلسه رسیدگی در اداره کار
- صدور رای هیات تشخیص (بدوی) و حل اختلاف (تجدید نظر)
- ابلاغ رای
- اعتراض (در صورت نیاز)
- درخواست اجرای حکم و اقدامات اجرایی از طریق شرکت در دفاتر خدمات قضایی
معمولا هیچ زمان دقیقی برای شکایت اداره کار تعیین نشده اما ظرف حداکثر یک ماه جلسه رسیدگی برگزار شده و رای ظرف یک هفته پس از آن صادر می شود .
مهلت شکایت اداره کار
الف) حقوق و مزایا
بیمه، حقوق، اضافه کاری و عیدی جزو دیون ممتاز هستند و مشمول مرور زمان نیستند. حتی سال ها پس از ترک کار، امکان طرح شکایت اداره کار وجود دارد.
ب) اخراج و بازگشت به کار
برای اخراج غیرموجه، بهتر است تا ۳۰ روز بعد از اخراج شکایت ثبت شود. با مستندات، این مهلت ممکن است تا ۳ ماه قابل توجیه و تمدید شود.
پ) بیمه بیکاری
30 روز پس از بیکاری فرصت ثبت درخواست بیمه بیکاری وجود دارد که در صورت موارد موجه تا ۳ ماه امکان تمدید دارد.
مدارک مورد نیاز
برای دفاع قوی و موفقیت آمیز، گردآوری مدارک زیر ضروری است:
- شناسنامه و کارت ملی
- قرارداد کار کتبی یا شفاهی. این مورد اثبات رابطه کاری را ساده تر می کند .
- فیش حقوقی
- سوابق بیمه تامین اجتماعی
- پرینت حساب بانکی
- تایم شیت یا گزارش ورود و خروج
- گزارش بازرسی تامین اجتماعی
- استشهادیه کارگران یا اقرارنامه در موارد بدون مدارک مستقیم
- مدارک تسویه حساب، رسید و امضای کارگر
- اصل مدارک در جلسه رسیدگی و اگر نماینده می آید، وکالتنامه نیاز است.
بررسی انواع شکایت اداره کار
شکایت بیمه نشدن توسط کارفرما
اگر کارفرما پس از شروع به کار، بیمه تان را رد نکرده باشد، امکان طرح شکایت و ارائه مدارکی مانند سوابق بیمه، حساب بانکی و تایم شیت وجود دارد.
عدم پرداخت حقوق و مزایا
حقوق و مزایا طبق ماده ۳۴ قانون کار شامل مزد، حق مسکن، اضافات و… است. کارفرما موظف به پرداخت آن و حتی پرداخت افزوده ٪ برای اضافه کاری است.
اخراج غیرموجه
در مواردی که اخراج بدون علت قانونی و رعایت شرایط ماده ۲۷ قانون کار صورت گیرد، کارگر حق طرح شکایت و حتی درخواست بازگشت به کار دارد. طبق ماده ۱۶۵ و ۲۹ قانون کار، علاوه بر بازگشت، خسارت دوران بلاتکلیفی نیز قابل مطالبه است.
عدم تسویه حساب نهایی
در پایان همکاری، هرگونه عیدی، سنوات، مانده مرخصی و… در قالب تسویه باید پرداخت شود. درغیر این صورت امکان شکایت وجود دارد. حتی اگر کارفرما فرم تسویه امضا شده داشته باشد، ولی سند پرداخت نداشته باشد، این امضا ارزش قانونی ندارد.
کار بدون قرارداد
حتی بدون قرارداد کارگری یا بیمه، با مدارکی مانند فیش حقوق و ورود به خروج و اقرار کارفرما هم می توان رابطه کار را اثبات کرد. اگر کارفرما اعتراض کند، ممکن است بازرس ارسال شده از طرف هیات برای تحقیق وارد شوند.
عواقب شکایت اداره کار چیست؟
برای کارگر: حصول حق قانونی است و چنانچه در زمان اشتغال شکایت شود، امکان ایجاد تنش وجود دارد. اما پس از ترک محیط کار بدون مشکل خاصی امکان پیگیری قانونی وجود دارد .
برای کارفرما: ملزم به پرداخت حقوق و مزایای معوق، عیدی، سنوات، نوبت کاری و… خواهد بود. در صورت اخراج غیرموجه، باید خسارت دوره بلاتکلیفی را نیز بپردازد.
نمونه متن دادخواست برای شکایت اداره کار
درخواست حقوق و اضافه کاری
ریاست محترم هیات تشخیص/حل اختلاف اداره کار
با سلام، اینجانب [نام]…
از تاریخ … تا … در [نام شرکت] مشغول به کار بودم. کارفرما حقوق معوقه، نوبت کاری، اضافه کاری و…
را پرداخت نکرده است. مستندا به مواد ۳۴ و ۵۹ قانون کار، تقاضای رسیدگی و صدور حکم به پرداخت موارد زیر را دارم:
حقوق معوقه
نوبت کاری
اضافه کاری
…
با تشکر
درخواست بیمه و مزایا
ریاست محترم هیات تشخیص …
اینجانب [… ] از تاریخ … تا … در شرکت … مشغول بودم. بیمه ام رد نشده است. همچنین حقوق، عیدی و سنوات پرداخت نشده است. مستندا به ماده ۱۴۸ قانون کار و ماده ۳۶ قانون تامین اجتماعی، تقاضای صدور رای به موارد زیر دارم:
بیمه نشدن دوره کارکرد
حقوق معوقه
عیدی
سنوات
…
با احترام
درخواست بازگشت به کار
ریاست محترم هیات تشخیص …
اینجانب […] از تاریخ … تا … در شرکت … مشغول به کار بودم. توسط کارفرما بدون دلیل موجه و برخلاف ماده ۲۷ قانون کار اخراج شدم. مستندا به ماده ۲۹ قانون کار، درخواست بازگشت به کار و پرداخت خسارت دوران بلاتکلیفی را دارم.
با تشکر
درخواست تسویه حساب نهایی
ریاست محترم هیات تشخیص …
اینجانب […] از تاریخ … تا … در شرکت … فعالیت داشتم. کارفرما مطالبات زیر را پرداخت نکرده است:
حقوق
عیدی
سنوات
مانده مرخصی
اضافه کاری
با مستندات ارائه شده، تقاضای رسیدگی و صدور حکم به پرداخت موارد فوق را دارم.
با تقدیم احترام
نکات مهم و توصیه هایی کاربردی شکایت اداره کار
- سازش اولیه: هرچقدر زمان می گذرد و مدارک کمتر می شوند، اثبات دعاوی شکایت اداره کار سخت تر خواهد شد.
- مدارک قوی: فیش حقوق و سوابق بیمه مهم ترین اسناد هستند. در نبود آن ها، تایم شیت یا شهادت کارگر می تواند کمک کننده باشد.
- اجرای حکم: اگر کارفرما به حکم احترام نگذارد باید درخواست اجرای حکم داده و اجرا از طریق دادگستری پیگیری شود.
- اعتبار تسویه حساب: بدون ارائه سند پرداخت واقعی، امضای فرم تسویه ارزش قانونی ندارد.
- اخراج غیرموجه: علاوه بر بازگشت، خسارت اقتصادی دوران تعلیق نیز تعلق می گیرد .
جمع بندی نهایی
شکایت اداره کار راهی قانونی، ساختارمند و مقرون به صرفه برای احقاق حقوق کارگران است. با آگاهی از مراحل، مهلت ها، مدارک و نمونه متن های مناسب دادخواست، می توانید با اطمینان و آمادگی کافی این مسیر را ادامه دهید. حتی در شرایطی مانند نداشتن قرارداد یا اخراج غیر موجه، قانون از کارگر حمایت می کند. در نهایت، توصیه می شود در صورت پیچیدگی پرونده یا نیاز به مشورت تخصصی، از مشاوران حقوقی و متخصصان روابط کار کمک بگیرید.
دیدگاهتان را بنویسید