استاندارد شماره ۱ حسابداری: ارائه صورت های مالی
استاندارد شماره ۱ حسابداری: ارائه صورت های مالی
استانداردهای حسابداری قواعد و مقرراتی هستند که نحوه انجام کار در حوزه حسابداری را مشخص می کنند و به نوعی محدوده فعالیت حسابداران را تعیین می نمایند. این استانداردها به عنوان راهنماهایی عملی و قابل دسترسی، بر عهده هدایت حرفه حسابداری قرار دارند. در این مقاله به استاندارد شماره یک حسابداری یعنی ارائه صورت های مالی می پردازیم.
استانداردهای حسابداری عموما شامل سه بخش اصلی هستند:
- شرح مسئله :این بخش به تشریح و توصیف مشکلات رایج در حوزه حسابداری می پردازد.
- بحث مستدل: در این قسمت توضیحات منطقی درباره راه های مقابله با چالش های حسابداری ارائه می شود.
- ارائه راهکار :این بخش به ارائه راه حل های بهینه در زمینه نظریه پردازی یا تصمیم گیری برای رفع مشکلات مربوط می شود.
هدف استانداردهای حسابداری
به طور کلی، هدف استانداردهای حسابداری شامل ارائه چهار نوع اطلاعات در زمینه های مختلف به شرح زیر است:
- افشای روش ها و فرضیات به کار رفته توسط حسابدار برای آگاه سازی دیگران.
- ارائه یک فرم یکنواخت و استاندارد برای صورت های مالی.
- افشای موارد خاص مرتبط با نیازهای خاص استفاده کنندگان از اطلاعات برای کمک به قضاوت یا نظریه پردازی.
- ارائه تصمیمات رسمی یا غیررسمی مربوط به ارزیابی مجاز دارایی ها و شناسایی رقم درآمد.
ضرورت آشنایی با این استانداردها
آشنایی با استانداردهای حسابداری و حسابرسی یکی از اصول پایه در این حوزه به شمار می رود و یادگیری آن برای ورود به عرصه حسابداری الزامی است. اگر دانش کافی درباره اصول حسابداری نداشته باشید، وظیفهتان بیشتر به عنوان یک دفتردار خواهد بود تا یک حسابدار حرفه ای!
استاندارد شماره 1 حسابداری: ارائه صورت های مالی
هدف این استاندارد وضع اصولی برای ارائه صورت های مالی واحدهای تجاری با مقاصد عمومی است تا اطمینان حاصل شود که این صورت ها قابلیت مقایسه با صورت های مالی دوره های قبلی همان واحد و سایر واحدهای تجاری را دارند. تهیه و ارائه صورت های مالی بر عهده هیئت مدیره یا سایر ارکان مدیریتی واحد تجاری است. الزامات این استاندارد باید در تهیه تمامی صورت های مالی با مقاصد عمومی که از این پس به آن ها «صورت های مالی» گفته می شود، رعایت شود.
در صورت های مالی یک واحد تجاری، اطلاعاتی شامل موارد زیر ارائه می شود:
- دارایی ها
- بدهی ها
- حقوق صاحبان سرمایه
- درآمدها
- هزینه ها
- جریان های نقدی
اجزای صورت های مالی
- ترازنامه
- صورت سود و زیان
- صورت سود و زیان جامع
- صورت جریان وجوه نقد
صورت های مالی باید به طور صحیح وضعیت مالی، عملکرد مالی و جریان های نقدی واحد تجاری را نمایش دهند. رعایت مناسب الزامات استانداردهای حسابداری و همچنین افشای اطلاعات اضافی در صورت نیاز، به ارائه مطلوب این صورت ها کمک می کند. برای اینکه صورت های مالی به نحو مطلوبی عرضه شوند، باید شرایط زیر رعایت شود:
- انتخاب و اعمال رویه های حسابداری:انتخاب صحیح رویه های حسابداری باید بهگونه ای انجام شود که اطلاعات مفیدی را ارائه دهد.
- ارائه اطلاعات مربوط، قابل اعتماد، قابل مقایسه و قابل فهم :اطلاعات ارائه شده باید تنوع و وضوح لازم را داشته باشد.
- ارائه اطلاعات اضافی :در صورت نیاز به توضیحات بیشتر، اطلاعات اضافی باید در نظر گرفته شود.
در صورت عدم وجود استاندارد حسابداری خاص، مدیریت باید رویه هایی را تعیین کند که بتواند اطلاعات مربوط و قابل اعتماد را در صورت های مالی فراهم آورد یا به ارائه مفیدترین داده ها کمک کند. این امر باید با توجه به نکات زیر انجام گیرد:
- الزامات استانداردهای حسابداری برای موضوعات مشابه.
- تعاریف، معیارهای شناخت و اندازهگیری دارایی ها، بدهی ها، درآمدها و هزینه های مطرح شده در مفاهیم نظری گزارشگری مالی.
- استانداردهای صادره توسط مراجع حرفه ای معتبر و رویه های پذیرفتهشده در صنعت که با دو بند قبلی همخوانی داشته باشد.
تداوم فعالیت
تداوم فعالیت به این معناست که در تهیه و ارائه صورت های مالی، هیچ قصد یا الزامی برای انحلال واحد تجاری فرض نمی شود، مگر اینکه مدیریت به صراحت قصد انحلال یا توقف عملیات واحد تجاری را داشته باشد یا عملا این امر اجتناب ناپذیر باشد. در صورتی که صورت های مالی بر اساس تداوم فعالیت تهیه نشود، این واقعیت باید به همراه مبنای تهیه صورت های مالی و دلایل عدم تداوم ذکر شود.
مبنای تعهدی
در مبنای تعهدی، معاملات و سایر رویدادها زمانی شناسایی و ثبت می شوند که وقوع آن ها اتفاق می افتد (نه در زمان دریافت یا پرداخت وجه نقد) و در صورت های مالی دوره های مربوط انعکاس می یابند.
تغییر در نحوه ارائه صورت های مالی
نحوه ارائه و طبقه بندی اقلام در صورت های مالی باید از یک دوره به دوره بعد تغییر نکند، مگر اینکه تغییرات عمده ای در ماهیت عملیات واحد تجاری یا تجدید نظر در نحوه ارائه باعث شود که این تغییرات به ارائه بهتر معاملات یا سایر رویدادها منجر شود، یا اینکه این تغییرات به موجب یک استاندارد حسابداری الزامی شده باشند. در صورت ایجاد تغییر در نحوه ارائه صورت های مالی، واحد تجاری باید اطلاعات مقایسه ای را بهروزآوری کند.
اهمیت اطلاعات
اطلاعاتی که اهمیت دارد، به گونه ای است که عدم افشای آن می تواند بر تصمیمات اقتصادی استفادهکنندگان تاثیر بگذارد. اهمیت به اندازه و ماهیت قلم بستگی دارد و ممکن است یکی از این دو عامل تعیین کننده باشد. همه اقلام با اهمیت باید به طور جداگانه در صورت های مالی ارائه شوند. اگر یک قلم خاص به تنهایی اهمیت نداشته باشد، نیازی به ارائه جداگانه آن نیست و می توان آن را با اقلام اصلی دیگر با ماهیت یا کارکرد مشابه تجمیع کرد.
تهاتر درآمدها و هزینه ها
در مورد دارایی ها و بدهی ها، اقلام درآمد و هزینه نباید با یکدیگر تهاتر شوند، مگر اینکه استاندارد حسابداری این نوع تهاتر را الزامی یا مجاز قرار دهد. درآمدها و هزینه های غیرعملیاتی که از معاملات و رویدادهای مشابه حاصل می شوند (مانند سود و زیان های ناشی از تسعیر اقلام ارزی یا فروش دارایی های ثابت مشهود)، در صورتی که اهمیت نداشته باشند، می توانند با یکدیگر جمع و به صورت خالص گزارش شوند. اما اندازه، ماهیت یا وقوع این نوع درآمدها و هزینه ها ممکن است بهگونه ای باشد که افشای جداگانه آن ها طبق استاندارد حسابداری مربوط به گزارش عملکرد مالی ضرورت یابد.
تهاتر دریافتنی ها و پرداختنی ها
تهاتر دو یا چند قلم دریافتنی و پرداختنی تنها در صورتی مناسب است که توان واحد تجاری برای تسویه حساب از طریق پرداخت مبلغ خالص یا عدم پرداخت و الزام دیگر به پرداخت مبلغ خالص، تضمین شده باشد. این تضمین اهمیت زیادی دارد زیرا موجب می شود که تجربه و اطمینان لازم برای مدیریت مالی واحد تجاری فراهم شود.
درآمدهای غیرعملیاتی و تهاتر آن ها
هر واحد تجاری در روال فعالیت های عادی خود، معاملات دیگری را نیز انجام می دهد که ممکن است مولد درآمدهای عملیاتی نباشند. اما برای انجام فعالیت های مولد، درآمدهای عملیاتی ضروری است. نتایج اینگونه معاملات از طریق تهاتر درآمدها و هزینه های مربوطه ارائه می شود، به شرط آن که این تهاتر به درستی محتوا و ماهیت معامله را منعکس کند. به عنوان مثال، درآمدها و هزینه های غیر عملیاتی حاصل از فروش دارایی های غیرجاری (مانند سرمایه گذاری ها)، به صورتی گزارش می شوند که عواید حاصل از فروش دارایی، پس از کسر مبلغ دفتری و هزینه های فروش، نمایش داده شوند.
اطلاعات مقایسه ای
در صورت های مالی، باید اقلام مقایسهای مربوط به دوره قبل درج شود، مگر اینکه یک استاندارد حسابداری نحوه عمل دیگری را مجاز یا الزامی کرده باشد. در خصوص اطلاعات مقایسه ای تشریحی، افشا تنها تا جایی لازم است که به فهم بهتر صورت های مالی دوره جاری کمک کند. به عنوان مثال، جزئیات یک دعوای حقوقی که نتیجه آن در تاریخ ترازنامه قبلی مشخص نبوده و هنوز حل و فصل نشده، باید در دوره جاری افشا شود.
تغییر در ارائه و طبقه بندی اقلام
زمانی که نحوه ارائه یا طبقه بندی اقلام در صورت های مالی اصلاح می شود، به منظور حفظ قابلیت مقایسه اقلام مالی، مبالغ مقایسه ای باید تجدید طبقه بندی شوند. همچنین، ماهیت، مبلغ و دلیل تجدید طبقه بندی باید افشا گردد. اگر تجدید طبقه بندی مبالغ مقایسه ای ممکن نباشد، واحد تجاری باید دلیل عدم تجدید طبقه بندی و ماهیت تغییرات محتمل در صورت تجدید طبقه بندی را افشا کند.
شفافیت ارائه صورت های مالی
صورت های مالی باید از سایر اطلاعات منتشرشده در یک مجموعه، به وضوح قابل تشخیص و تمایز باشند. اطلاعات زیر باید به صورت بارز در صورت های مالی نمایش داده شود:
- نام واحد گزارشگر و شکل حقوقی آن
- مربوط به واحد تجاری یا گروه واحدهای تجاری
- تاریخ ترازنامه یا دوره مالی
- واحد پول گزارشگری
- سطح دقت به کار رفته در ارائه ارقام صورت های مالی
دیدگاهتان را بنویسید