ماده 169 مکرر قانون مالیات مستقیم

ماده 169 مکرر قانون مالیات مستقیم

ماده 169 قانون مالیات‌ های مستقیم به سازمان امور مالیاتی این امکان را می‌ دهد که اطلاعات مالی و اقتصادی مودیان را از طریق روش ‌های مختلف جمع ‌آوری کند. هدف اساسی این ماده، ارتقاء شفافیت مالی و کاهش فرار مالیاتی است. ماده 169 مکرر قانون مالیات‌ های مستقیم که قابل دانلود در قالب PDF از اینترنت است، به متصدیان صادرکننده صورتحساب، الزام می ‌کند تا شماره اقتصادی طرفین معامله را در صورتحساب ‌های خود درج کنند.

ورود به سامانه ماده 169

مودیان مالیاتی طبق ماده 169، موظف ‌اند صورت معاملات فصلی خود را طی ۴۵ روز از پایان هر فصل ارسال کنند. برای این کار، مودیان باید با مراجعه به سامانه عملیات الکترونیکی مالیاتی به آدرس tax.gov.ir، صورت خلاصه معاملات فصلی خود را ارسال نمایند.

الزامات و تعهدات مودیان

• ارائه اطلاعات اقتصادی: مودیان مسئول ارائه اطلاعات مربوط به فعالیت‌ های مالی و اقتصادی خود به سازمان امور مالیاتی هستند. این اطلاعات شامل صورت ‌های مالی، گزارش‌ های سود و زیان و سایر داده‌ های مالی مرتبط می‌ شود.
• ثبت ‌نام در نظام مالیاتی: مودیان باید در سیستم مالیاتی کشور ثبت‌ نام کرده و اطلاعات شناسایی خود را به‌ روز نگه دارند.
• نگهداری اسناد و مدارک: مودیان باید اسناد و مدارک مالی مرتبط با فعالیت ‌های اقتصادی خود را نگهداری و ارائه نمایند.

اهداف و نتایج ماده 169

• افزایش شفافیت مالی: با جمع ‌آوری اطلاعات دقیق، شفافیت مالی در نظام اقتصادی کشور بهبود می‌ یابد.
• کاهش فرار مالیاتی: دسترسی سازمان امور مالیاتی به اطلاعات مالی مودیان، امکان شناسایی و ردیابی موارد فرار مالیاتی را فراهم می ‌آورد.
• بهبود عدالت مالیاتی: اطلاعات دقیق به سازمان کمک می ‌کند تا مالیات ‌ها را به شکل عادلانه‌ تری تعیین کند.

ماده 169 مکرر چیست؟

ماده 169 مکرر به موجب این قانون، مقررات و قوانین خاصی برای ثبت و گزارش‌ گیری از تراکنش ‌های مالی مودیان وضع می‌ کند و به تقویت ماده 169 کمک می ‌کند. الزامات و تعهدات مودیان تحت ماده 169 مکرر به شرح زیر است:

• صدور صورتحساب الکترونیکی: مودیان موظف به صدور و ثبت صورتحساب ‌های الکترونیکی برای تمام معاملات و تراکنش‌ های مالی خود هستند.
• ارسال گزارش ‌های مالی: مودیان باید گزارش‌ های مالی و صورتحساب‌ های الکترونیکی خود را به صورت منظم (مثلا ماهانه یا سالانه) به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند.
• نگهداری سوابق مالی: مودیان باید سوابق مالی و صورتحساب‌ های الکترونیکی را برای مدت معین حفظ کنند.

مکانیزم اجرا

تمامی تراکنش ‌ها و صورتحساب ‌ها باید به شکل الکترونیکی ثبت و گزارش شوند تا نظارت سازمان امور مالیاتی را ساده ‌تر کند. ثبت الکترونیکی تراکنش‌ ها، احتمال تقلب و تخلف مالیاتی را کاهش می ‌دهد.

اهداف و نتایج ماده 169 مکرر

• تسهیل نظارت مالیاتی: صدور و ثبت صورتحساب‌ های الکترونیکی باعث تسهیل نظارت سازمان امور مالیاتی بر تراکنش ‌های مالی می ‌شود.
• کاهش تقلب و تخلف مالیاتی: با ثبت الکترونیک تراکنش ‌ها، احتمال تقلب و تخلف مالیاتی به حداقل می ‌رسد.
• افزایش کارآیی نظام مالیاتی: استفاده از فناوری ‌های الکترونیکی در ثبت و گزارش تراکنش ‌ها، کارآیی و سرعت نظام مالیاتی را افزایش می ‌دهد.

مواد 169 و 169 مکرر قانون مالیات ‌های مستقیم ایران برای ترویج شفافیت مالی، کاهش فرار مالیاتی و بهبود عدالت مالیاتی طراحی شده ‌اند. این قوانین با الزامات ارائه اطلاعات مالی و ثبت الکترونیکی تراکنش‌ ها، به ‌طور موثری در بهبود کارایی و شفافیت نظام مالیاتی کشور ایفای نقش می ‌کنند. پایبندی به این قوانین و همکاری مودیان با سازمان مالیاتی می‌ تواند در تحقق اهداف اقتصادی و مالی کشور موثر باشد.

الزامات ماده 169 قانون مالیات ‌های مستقیم

1. ارائه اطلاعات اقتصادی و مالی: مودیان مالیاتی ملزم به ارائه اطلاعات مرتبط با فعالیت ‌های اقتصادی و مالی خود به سازمان امور مالیاتی هستند. این اطلاعات شامل صورت‌ های مالی، گزارش ‌های سود و زیان و سایر اطلاعات مالی مربوطه می ‌باشد.
2. ثبت نام در نظام مالیاتی: مودیان باید در نظام مالیاتی کشور ثبت نام کرده و اطلاعات شناسایی خود را به‌ روز نگه دارند.
3. ارائه اسناد و مدارک: مودیان موظف به حفظ و ارائه اسناد و مدارک مالی که مستند فعالیت ‌های اقتصادی آنان است، هستند.

مکانیزم اجرا

سازمان امور مالیاتی به منظور جمع‌ آوری اطلاعات مالی، از طریق درخواست مستقیم از مودیان یا همکاری با نهادهای مختلف و بانک ‌ها اقدام می ‌کند. اطلاعات جمع ‌آوری‌شده به سازمان کمک می‌ کند تا بر فعالیت ‌های مالی مودیان نظارت کرده و موارد فرار مالیاتی را شناسایی کند.

تفاوت‌ های مواد 169 و 169 مکرر قانون مالیات ‌های مستقیم

مواد 169 و 169 مکرر هر دو به منظور افزایش شفافیت مالی و کاهش فرار مالیاتی طراحی شده ‌اند، اما ویژگی‌ ها و الزامات ویژه ‌ای دارند:

• نوع اطلاعات مورد نیاز: ماده 169 به جمع‌ آوری اطلاعات کلی اقتصادی و مالی می ‌پردازد، در حالی که ماده 169 مکرر تمرکز بیشتری بر ثبت و گزارش الکترونیکی تراکنش ‌های مالی دارد.
• روش اجرای الزامات: اطلاعات در ماده 169 می ‌تواند به صورت مستندات کاغذی یا دیجیتال ارائه شود، ولی در ماده 169 مکرر، الزام به استفاده از صورتحساب ‌های الکترونیکی و گزارش ‌دهی دیجیتال وجود دارد.
• میزان نظارت و کنترل: ماده 169 به سازمان امور مالیاتی این امکان را می‌ دهد که نظارت عمومی ‌تری بر فعالیت ‌های مالی مودیان داشته باشد. در مقابل، ماده 169 مکرر به ‌واسطه فناوری‌ های الکترونیکی، نظارت دقیق ‌تر و سریع ‌تری بر تراکنش‌ ها را امکان ‌پذیر می ‌سازد.

بخشودگی‌ های مواد 169 و 169 مکرر قانون مالیات‌ های مستقیم

این مواد همچنین شامل بخشودگی ‌هایی هستند که در موارد خاص اعمال می ‌شوند:

ماده 169 قانون مالیات‌ های مستقیم

این ماده به سازمان امور مالیاتی این اختیار را می ‌دهد تا اطلاعات مالی و اقتصادی مودیان را از طریق راهکارهای مختلف گردآوری کند. هدف اصلی آن افزایش شفافیت مالی و کاهش فرار مالیاتی است.

بخشودگی ‌های ماده 169

• بخشودگی جرایم ناشی از عدم ارائه اطلاعات: مودیان در صورتی که به دلایل موجه نتوانند اطلاعات مالی خود را در مهلت تعیین ‌شده ارائه دهند، می‌ توانند درخواست بخشودگی جرایم ناشی از عدم ارائه اطلاعات را به سازمان امور مالیاتی ارائه کنند. سازمان پس از بررسی دلایل و مستندات، می ‌تواند بخشی یا تمامی جرایم را بخشود.
• بخشودگی جرایم مالیاتی در صورت همکاری کامل: اگر مودیان پس از دریافت اخطارهای مالیاتی، اطلاعات لازم را به طور کامل و صحیح ارائه دهند، سازمان امور مالیاتی می ‌تواند بخشی از جرایم مالیاتی را بخشود.

ماده 169 مکرر قانون مالیات‌ های مستقیم

ماده 169 مکرر به ثبت و گزارش تراکنش ‌های مالی مودیان پرداخته و بر استفاده از فناوری‌ های الکترونیکی تاکید بیشتری دارد. این ماده با هدف افزایش شفافیت و بهبود نظارت مالیاتی طراحی شده است.

بخشودگی‌ های ماده 169 مکرر

1. بخشودگی جرایم ناشی از عدم صدور صورتحساب الکترونیکی: مودیانی که به دلایل فنی یا مشکلات دیگر نتوانسته ‌اند صورتحساب‌ های الکترونیکی صادر کنند، می ‌توانند درخواست بخشودگی جریمه ‌های مربوطه را به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند. این سازمان با بررسی دلایل و مستندات ارائه ‌شده، می ‌تواند بخشی یا تمام جرایم را بخشود.
2. بخشودگی جرایم مالیاتی در صورت رفع مشکلات فنی: درصورتی‌که مودیان با همکاری سازمان امور مالیاتی، مشکلات فنی خود را حل کرده و صورتحساب ‌های الکترونیکی را به درستی صادر کنند، سازمان می ‌تواند بخش‌ هایی از جرایم مالیاتی آن‌ ها را بخشود.

شرایط اعمال بخشودگی ‌ها

• ارائه درخواست کتبی: مودیان باید درخواست بخشودگی جرایم را به‌ صورت کتبی به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند.
• ارائه دلایل و مستندات: ارائه دلایل و مستندات موجه برای عدم رعایت مقررات مالیاتی الزامی است.
• بررسی و تایید سازمان امور مالیاتی: پس از بررسی دلایل و مستندات ارائه ‌شده، سازمان تصمیم می‌ گیرد که آیا جرایم بخشودگی خواهند شد یا خیر.

نتایج و تاثیرات بخشودگی ‌ها

 با اعمال بخشودگی ‌ها، بار مالیاتی مودیان کاهش یافته و فشار مالی بر آن‌ ها کم می‌ شود. این بخشودگی ‌ها می ‌توانند مودیان را به همکاری بیشتر با سازمان امور مالیاتی و ارائه اطلاعات دقیق و صحیح تشویق کنند.

با تشویق مودیان به رعایت مقررات مالیاتی و استفاده از سیستم‌ های الکترونیکی، شفافیت مالی در سیستم اقتصادی کشور بهبود می‌ یابد.

متن ماده 169 قانون مالیات ‌های مستقیم

بر اساس ماده 169 قانون مالیات‌ های مستقیم، کلیه اشخاص حقوقی و حقیقی که به ‌عنوان صاحبان مشاغل شناخته می ‌شوند، باید:

• ثبت‌نام در نظام مالیاتی: ابتدا نسبت به ثبت ‌نام اقدام کنند.
• صدور صورتحساب: با انجام هر معامله، صورتحسابی با درج کد اقتصادی طرفین معامله صادر نمایند.

نکته مهم

طبق بخشنامه 230/33899/د مورخ 99/7/29، برای اشخاص حقوقی استفاده از شناسه ملی جایگزین کد اقتصادی شده است.

تبصره‌ ها

• تبصره 1: نیاز به درج شماره اقتصادی خریدار در صورتحساب برای واحدهای تجاری که به ‌عنوان مصرف ‌کننده نهایی شناخته می ‌شوند، الزامی نیست.
• تبصره 2: این تبصره که اکنون منسوخ شده است، به استفاده مودیان مالیاتی از سامانه صندوق فروش اشاره کرده است.
• تبصره 3: در این تبصره به ترتیب‌ های اجرایی احکام ماده 169 و تعیین مصادیق معاملات مشمول و حد آستانه (حداقل رقم گردش مالی مودی) پرداخته شده است.
• تبصره 4: نحوه رسیدگی، مطالبه، حل اختلاف و وصول جرایم مربوط به مودیان مشمول جریمه را توضیح می‌ دهد و می‌ گوید که رعایت مهلت ‌های قانونی باید مطابق ماده 157 صورت گیرد.

• تبصره 5:ماده 169 قانون مالیات‌ های مستقیم به راه ‌اندازی سامانه انجام معاملات وزارتخانه ‌ها و دستگاه‌ های اجرایی اشاره دارد. طبق این تبصره وزارت صنعت، معدن و تجارت موظف است حداکثر تا 6 ماه پس از لازم‌ الاجرا شدن این قانون، این سامانه را راه ‌اندازی کرده و امکان دسترسی آنلاین سازمان امور مالیاتی را فراهم کند.

تمامی دستگاه ‌های اجرایی، موضوع بند (ب) ماده (1) قانون برگزاری مناقصات مصوب 1383/11/03، باید حداکثر ظرف 3 ماه پس از راه‌ اندازی سامانه، کلیه معاملات خود (به جز معاملات محرمانه) را از طریق این سامانه ثبت کنند.

معافیت ‌های ماده 169

معافیت ‌های مربوط به ماده 169 شامل مواردی است که به صورت خاص از شمول دستورالعمل ‌های اجرایی ماده 169 مکرر قانون مالیات‌ های مستقیم معاف شده‌اند. این معافیت‌ ها طبق دستورالعمل ‌های شماره 24468/200ص مورخ 1390/10/27 و شماره 3954/200 مورخ 1392/03/07 تعیین می ‌شوند.

متن ماده 169 مکرر قانون مالیات‌ های مستقیم

طبق متن ماده 169 مکرر، سازمان امور مالیاتی موظف به راه‌ اندازی و بهره‌ برداری از سامانه یکپارچه اطلاعات مالیاتی است. همچنین، سایر سازمان ‌ها و دستگاه‌ ها نیز باید تمام اطلاعات مالی مورد نیاز را به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند.

تبصره‌ ها

1. تبصره 1: تمامی مودیان مالیاتی و سازمان ‌های مرتبط با مالکیت، نگهداری و معاملات دارایی ‌ها موظف به ارائه اطلاعات مالی به سازمان امور مالیاتی هستند.
2. تبصره 2: این تبصره سازمان مالیاتی را ملزم به راه ‌اندازی سامانه ‌ای برای دسترسی آنلاین به اطلاعات مالیاتی در همکاری با بانک مرکزی، بیمه مرکزی، گمرک و سایر سازمان‌ ها می ‌کند.
3. تبصره 3: افراد معتبر نسبت به اجرای احکام ماده 169 و عدم رعایت آن، علاوه بر مجازات مقرر، مسئول جبران خسارت ‌های وارده به دولت نیز خواهند بود.
4. تبصره 4: دستگاه ‌های اجرایی می ‌توانند با تصویب هیئت وزیران و حفظ طبقه ‌بندی اطلاعات، به اطلاعات موجود در پایگاه داده دسترسی یابند.
5. تبصره 5: به کمک آیین ‌نامه ‌ای که ظرف 6 ماه از تاریخ تصویب قانون تهیه و تصویب می ‌شود، جزئیات نحوه دسترسی آنلاین و ارسال اطلاعات مشخص خواهد شد.
6. تبصره 6: سازمان ثبت ‌اسناد و املاک کشور موظف به طراحی و راه ‌اندازی بانک اطلاعات ثبتی شرکت ‌ها است که به ‌صورت آنلاین در دسترس سازمان امور مالیاتی قرار گیرد.
7. تبصره 7: وزارت راه و شهرسازی موظف است سامانه ملی املاک و اسکان کشور را به‌ گونه ‌ای راه ‌اندازی کند که دسترسی آنلاین سازمان امور مالیاتی را فراهم کند.
8. تبصره 8: این تبصره به نحوه راه ‌اندازی و اجرای سامانه املاک و اسکان کشور اشاره دارد که به پاسخگویی به الزام ‌های مالیاتی و شناسایی مالکان و ساکنان کمک می ‌کند.

تاثیر احیای ماده 169 مکرر

با احیای ماده 169 مکرر ق.م.م، شرکت ‌ها ملزم به ارسال صورت معاملات فصلی خود به سازمان امور مالیاتی شدند. این الزام و جرایم مربوط به عدم رعایت این ماده باعث کاهش اختلافات مالیاتی و همچنین بهبود شفافیت و افزایش اعتماد به سیستم مالیاتی گردیده است.

دستورالعمل و بخشنامه ماده 169

در این راستا، اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل مکلفند برای انجام معاملات خود صورتحساب صادر کنند و شماره اقتصادی طرفین معامله باید در اسناد مربوطه درج شود. این الزامات به‌نوعی در راستای نظارت و کنترل مالیاتی و جلوگیری از تخلفات است.

نتیجه ‌گیری

ماده 169 و تبصره‌ های مربوط به آن، به‌ عنوان ابزاری برای بهبود شفافیت مالی، نظارت بهتر بر تراکنش ‌ها و تنظیم اطلاعات مالیاتی معرفی شده ‌اند. این مواد به ‌ویژه به‌ خاطر الزام به استفاده از سامانه‌ های الکترونیکی و همکاری با سازمان امور مالیاتی طراحی شده‌ اند و می ‌توانند تاثیر مثبتی بر تعاملات و مسئولیت ‌های مالیاتی مودیان داشته باشند. آگاهی از این قوانین و معافیت ‌ها می ‌تواند به مودیان کمک کند تا در مدیریت مالی خود به‌ خوبی برنامه‌ ریزی کنند و از فرصت‌ های قانونی بهره ‌مند شوند.