نکات مهم در خصوص چک سفید امضا

چک سفید امضا چیست؟

چک سفید امضا به چکی گفته می شود که دارنده و صاحب حساب بدون درج رقم در آن اقدام به امضای چک نماید. لذا دریافت کننده چک این حق را دارد هر مبلغی که مایل است درون چک وارد کرده و زمان وصول آن را نیز درج نماید. پس از آن می تواند به راحتی به بانک مربوطه مراجعه کرده و چک را نقد کند.

به عبارت دیگر می توان گفت صاحب چک در این شرایط فیلدهای مبلغ و تاریخ را خالی گذاشته و تنها چک را امضا می کند. این نوع چک به این دلیل که مبلغی در آن وارد نمی شود می تواند بسیار خطرناک باشد. لازم به ذکر است که طبق قانون شخص صادر کننده این نوع از چک شامل مجازات خواهد بود.

مواردی که چک سفید امضا صادر می شود

همانطور که گفته‌شد صدور چک سفید امضا بر خلاف قانون است و صادر کننده آن مجرم شناخته می شود. با این وجود هنوز خیلی از افراد از آن برای موارد مختلفی استفاده می کنند. در نظر داشته باشید که این چک ممکن است مشکلات حقوقی زیادی برای صاحب آن به دنبال داشته باشد. در ادامه مقاله به برخی از مواردی که ممکن است چک سفید امضا به کار گرفته شود آورده شده است:

• برخی افراد از آن به منظور ضمانت استفاده می کنند. ممکن است دارنده چک به هر دلیلی بخواهد از چک به عنوان ضمانت بهره ببرد. در این شرایط لازم است تا حتما پشت چک این موضوع را قید کرده و پس از آن، نسبت به تحویل چک اقدام نماید. در صورتی که چک را فقط امضا کرده و به گیرنده تحویل دهد، شخص مقابل می تواند در هر زمانی به بانک مراجعه نموده و با درج رقم در آن باعث دردسر صاحب چک شود. اما در شرایطی که چک دارای پشت نویسی جهت ضمانت باشد، می تواند به دلیل خیانت در امانت از تحویل گیرنده آن شکایت نماید.
• مستاجران ممکن است از آن برای ضمانت استفاده نمایند. البته به این نکته توجه داشته باشید که چک بدون مبلغ و تاریخ عموما برای ملک های تجاری استفاده می شود و به کارگیری آن برای منازل مسکونی خیلی رایج نیست. مالکان، چک را برای زمان تخلیه به موقع از مستاجر دریافت می کنند. دقت کنید اگر در چنین شرایطی قرار گرفتید حتما پشت چک ذکر نمایید که تنها برای ضمانت آن را صادر کرده اید.
• در برخی از معاملات که وجهه قانونی ندارند از این نوع چک استفاده می شود. برخی از معاملات که از نظر قانونی مجاز نبوده مانند، پولشویی، قاچاق مواد مخدر و غیره از مواردی هستند که ممکن است در آن ها چک سفید امضا به کار گرفته شود.
• در برخی مواقع برای جبران خسارت در یک معامله از آن استفاده می شود. در مواقعی که معامله ای بین طرفین صورت می گیرد ممکن است یک طرف آن به هر دلیلی درخواست کند تا برای جبران خسارات احتمالی چکی بدون مبلغ و تاریخ دریافت نماید.

برخی از نکات مهم

حال که می دانید چک سفید امضا، چه نوع از چکی است در ادامه به برخی نکات در خصوص آن پرداخته‌می‌شود:

• توجه داشته باشید که اگر چک شما تنها تاریخ نداشته باشد و باقی موارد مربوط به آن پر باشد، سفید محسوب نمی گردد.
• با توجه به اینکه در این نوع از چک مبلغ و تاریخ درج نمی شود، به نوعی حامل تلقی شده و فرد تحویل گیرنده آن می تواند با در دست داشتن مدارک شناسایی برای نقد کردن چک به بانک مراجعه نماید.
• در مواردی که از آن برای ضمانت کاری استفاده می کنید حتما این نکته را در پشت چک مرقوم نمایید. سهل انگاری در این موضوع می تواند عاقبت بدی به همراه داشته باشد.

موارد مندرج در چک کدامند؟

یک چک معتبر باید موارد زیر را دارا باشد:

• امضای صاحب چک
• تاریخ و محل صدور چک
• تعیین حامل بودن یا ذینفع چک
• مبلغ
• بانک مقصد یا محال علیه
• شماره حساب جاری دارنده چک
• مشخصاتی مانند نام و نام خانوادگی صاحب چک

مواردی مانند محل پرداخت را در چک ذکر نمی کنند به دلیل اینکه عموما محل پرداخت با محل صدور چک یکی می باشد. توجه کنید که اگر تمامی موارد ذکر شده در چک قید شده و تنها مشخصات تحویل گیرنده یا ذی نفع در آن درج نشده باشد، چک به نوعی حامل محسوب می شود. برخی از افراد این نوع چک را نیز چک سفید امضا می دانند که می توان گفت صحیح نیست.

اعتبار چک های بدون مبلغ و تاریخ چقدر است؟

بعضی از افراد تصور می کنند چک هایی که بدون تاریخ و مبلغ هستند از اعتبار ساقط بوده و ارزشی ندارند. توجه نمایید که چکی که امضا و مهر شده‌ معتبر است و می توان به راحتی با درج مبلغ و تاریخ آن را نزد بانک برد. تاریخ وصول چک از موارد الزامی بوده که حتما می بایست درج شود.

نکته لازم به ذکر این است که درج مبلغ و تاریخ توسط شخصی که چک سفید امضا را در اختیار دارد جرم محسوب نمی گردد. دقت کنید در شرایطی که توافقی بین طرفین صورت گرفته است، یک طرف معامله نباید خارج از آن چارچوب عمل نماید. نکته دیگر این است که نمی توان شخص صاحب چک را به دلیل صدور آن بدون مبلغ و تاریخ مورد تعقیب قانونی قرار داد.

قانون در رابطه با چک سفید امضا

دقت کنید اگر شخصی که چک بدون مبلغ و امضا را در دست دارد، علیه صاحب حساب شکایتی انجام دهد، در این موقعیت صاحب چک می تواند با اثبات سفید بودن آن بی گناهی خود را مطرح نماید. دلیل این امر هم نداشتن وصف کیفری این دست از چک ها می باشد. همانطور که پیشتر هم عنوان شد اگر چک را بابت ضمانت کاری ارائه می دهید حتما پشت نویسی مربوطه را انجام‌داده تا در چنین مواقعی بتوانید با نشان آن تبرئه شوید.

این امکان را دارید که در متن چک هم دلیل صادر شدن آن را عنوان نمایید. بدین صورت چک تنها برای همان کار بوده و نمی تواند علیه شما استفاده شود. در برخی مواقع می توان از معرفی شهود برای سفید بودن چک کمک گرفت. البته این مورد به نظر کارشناس و قاضی بستگی دارد. عدم تطابق خط در چک می تواند یکی از علل بی گناهی شما در این مورد باشد.

اگر چک را برای ضمانت به شخصی تحول می دهید سعی کنید رسیدی مبنی بر اینکه چک برای ضمانت است را دریافت نمایید. در صورتی که چک بدون مبلغ و تاریخ صادر کرده اید، حتما نسبت به حفظ و نگهداری آن دقت کنید. چک یک سند مالی معتبر به شمار می رود، در نتیجه گم شدن یا به سرقت رفتن آن می تواند بسیار نگران کننده باشد.

سرقت

لازم به ذکر است که بانک ها چک را در صورتی نقد خواهند کرد که نام ارائه‌دهنده آن درون چک قید و یا به روشی قانونی چک به شخص دیگری واگذار شده‌باشد. اگر چک بدون تاریخ یا حامل باشد ممکن است شخص دیگری که آن را به سرقت‌برده، چک را تکمیل و به بانک تحویل داده‌است. در چنین موقعیتی صاحب حساب می تواند به بانک مبدا خود اطلاع دهد که چک با مشخصات مورد نظر را به هیچ عنوان نقد نکند. در قانون جدید چک صدور چک به صورت حامل قانونی نمی باشد.

اگر چک بدون مبلغ و تاریخ خود گم کرده‌اید، می توانید از همان روال چک سرقت‌شده استفاده و مراتب را به بانک اطلاع دهید. اگر شخصی پس از پیدا کردن آن قصد نقد کردن چک را داشته باشد، نتواند آن کار را انجام دهد.

مجازات سوء استفاده از چک بدون تاریخ و مبلغ

سوءاستفاده از چک سفید به منزله خیانت در امانت بوده و مطابق با قوانین با مجرم برخورد خواهد شد. شخصی که چک سفید را در اختیار دارد امین شناخته می شود و اگر در این امانت خیانتی صورت گیرد آن فرد نیز خائن خواهد بود. طبق قانون مجازات خیانت در امانت یک تا سه سال حبس می باشد. با این توضیحات لازم است تا حتما به چک های سفید امضا حساس باشید.

جمع بندی

چک سفید امضا یک سند مهم و دارای اعتبار می باشد که ممکن است به هر دلیلی به شخص دیگری واگذار شود. توصیه می کنیم در شرایطی که مجبور به تحویل این مدل از چک به شخص دیگری شدید حتما در پشت آن علت را درج نموده و رسید چک را نیز دریافت نمایید. سوءاستفاده از چک های ضمانت، خیانت در امانت بوده و دارای مجازات می باشد.

در صورت گم شدن یا به سرقت رفتن آن حتما مراتب قانونی را پیگیری نموده و با توجه به اطلاعات چک، به بانک حساب خود اطلاع دهید که از نقد نمودن آن خودداری نماید. دقت کنید صدور چک بدون تاریخ و امضا قانونی نمی باشد. در قوانین جدید صدور چک حامل بودن آن نیز جایز نبوده و می بایست نام شخص مورد نظر حتما در آن درج گردد.