از جزئیات مالیات سکه تا چه اندازه آگاهید؟

از جزئیات مالیات سکه تا چه اندازه آگاهید؟

سکه از دهه های پیش یکی از انتخاب های رایج، برای سرمایه گذاری در میان ایرانیان بوده است. تحریم ها و بدتر شدن شرایط اقتصادی، به مرور زمان بسیاری از سرمایه گذاران ایرانی را به بازار طلا و سکه سوق داد و سبب شد تا خرید و فروش های کلانی در این زمینه انجام شود. پس از مدتی، کنترل بازار سکه و طلا به کلی از دست دولت خارج شد و به دست دلالان افتاد. دولت با هدف کنترل بیشتر این شرایط، اقدام به اجرای قانون مالیات سکه کرد.

 ما در این مقاله قصد داریم تا قانون مالیات بر سکه و نحوه اجرای آن را بررسی کنیم. در نهایت نیز به یک پرسش پاسخ خواهیم داد: آیا همه مشمول پرداخت مالیات سکه هستند؟

قانون مالیات سکه چیست و چرا باید اجرا شود؟

بانک مرکزی ایران در سال 1397 فروش سکه های دولتی به ایرانیان را آغاز کرد. در آن زمان، اقتصاد ایران تحت الشعاع تحریم ها و رکود اقتصادی، روزگار خوبی نداشت. از سویی دیگر، قیمت سکه های دولتی از آنچه که در بازار آزاد مبادله می شد، کمتر بود. با توجه به این شرایط، بسیاری از ایرانیان، برای خرید سکه از بانک مرکزی اقدام کردند. هدف این بود که سکه های دولتی را با قیمت کمتر خریده و آن ها را در بازار آزاد با قیمت بیشتر، بفروشند. این نکته از دید سازمان امور مالیاتی کشور پنهان نماند و در نتیجه، خرید و فروش سکه نوعی فعالیت اقتصادی تعبیر شد. بر اساس قانون نیز، هر نوع فعالیت اقتصادی که منجر به افزایش درآمد شود، مشمول مالیات می باشد. به منظور کنترل بازار و همچنین ایجاد عدالت اقتصادی در جامعه، قانون مالیات سکه وضع شد.

قانون مالیات سکه مشمول افرادی است که از سال 1397 به بعد، از بانک مرکزی سکه خریده و آن را در بازار آزاد فروختند. نرخ مالیاتی که دولت برای خرید و فروش سکه در نظر می گیرد، با توجه به بازار این کالا و همچنین شرایط اقتصادی کلی کشور، متغیر است. تا به امروز، نرخ مالیات سکه هر ساله افزایش یافته است. علاوه بر نرخ مالیات، قوانین و شرایط محاسبه مالیات سکه نیز هر ساله، دستخوش تغییراتی شده است. ما در ادامه فرمول محاسبه مالیات خرید سکه از بانک مرکزی در سال 1401 را مرور خواهیم کرد.

فرمول محاسبه مالیات خرید سکه از بانک مرکزی در سال 1403

بر اساس قوانین مالیاتی مربوط به خرید سکه در ایران، مبلغ مالیات بر اساس تعداد سکه‌ های خریداری شده متفاوت است. به طور خلاصه، جدول مالیات به شرح زیر است:

1. تا ۵ قطعه سکه: معاف از پرداخت مالیات

1. مازاد ۵ سکه تا ۱۵ سکه: ۹۶۰ هزار تومان به ازای هر قطعه سکه

1. مازاد ۱۵ سکه تا ۲۵ سکه: ۱ میلیون و ۲۸۰ هزار تومان به ازای هر قطعه سکه

1. مازاد ۲۵ سکه تا ۱۰۵ سکه: ۱ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان به ازای هر قطعه سکه

مثال:

اگر فردی ۱۰ قطعه سکه بخرد:

۵ قطعه اول معاف از مالیات هستند.

برای ۵ قطعه مازاد (از ۶ تا ۱۰)، مالیات به این شکل محاسبه می‌ شود:

۵ سکه × ۹۶۰,000 تومان = ۴,۸۰۰,۰۰۰ تومان مالیات

اگر فردی ۲۰ قطعه سکه بخرد:

۵ قطعه اول معاف از مالیات هستند.

برای ۱۰ سکه مازاد (از ۶ تا ۱۵)، مالیات:

۱۰ سکه × ۹۶۰,000 تومان = ۹,۶۰۰,۰۰۰ تومان

برای ۵ سکه مازاد دیگر (از ۱۶ تا ۲۰)، مالیات:

۵ سکه × ۱,۲۸۰,۰۰۰ تومان = ۶,۴۰۰,۰۰۰ تومان

مجموع مالیات: ۹,۶۰۰,۰۰۰ + ۶,۴۰۰,۰۰۰ = ۱۶,۰۰۰,۰۰۰ تومان

اگر فردی ۳۰ قطعه سکه بخرد:

۵ قطعه اول معاف از مالیات هستند.

برای ۱۰ سکه مازاد اولیه (از ۶ تا ۱۵) مالیات:

۱۰ سکه × ۹۶۰,000 تومان = ۹,۶۰۰,۰۰۰ تومان

برای ۱۰ سکه مازاد بعدی (از ۱۶ تا ۲۵) مالیات:

۱۰ سکه × ۱,۲۸۰,۰۰۰ تومان = ۱۲,۸۰۰,۰۰۰ تومان

برای ۵ سکه مازاد دیگر (از ۲۶ تا ۳۰) مالیات:

۵ سکه × ۱,۶۰۰,۰۰۰ تومان = ۸,۰۰۰,۰۰۰ تومان

مجموع مالیات: ۹,۶۰۰,۰۰۰ + ۱۲,۸۰۰,۰۰۰ + ۸,۰۰۰,۰۰۰ = ۳۰,۴۰۰,۰۰۰ تومان

این موارد و محاسبات می‌ تواند به افرادی که قصد خرید سکه دارند کمک کند تا از به‌ روزترین اطلاعات مالیاتی آگاه شوند و برآورد دقیقی از مالیات قابل پرداخت خود داشته باشند.

چگونه از میزان بدهی مالیاتی خود آگاه شویم؟

شما ممکن است در طول سال های گذشته، اقدام به خرید سکه از بانک مرکزی کرده باشید اما از میزان بدهی مالیاتی خود و یا معافیت هایتان اطلاعی نداشته باشید. در این صورت می توانید با مراجعه به وب سایت سازمان امور مالیاتی کشور، به آدرس my.tax.gov.ir و ثبت نام با کمک کد ملی خود، از میزان بدهی مالیاتی تان آگاه شوید. در صورت خرید کمتر از 185 سکه در سال، شما نیازی به ارائه اظهارنامه مالیاتی ندارید. اطلاعات مندرج در حساب کاربری شما، میزان بدهی مالیاتی خرید سکه را برایتان مشخص می کند و شما می توانید نسبت به پرداخت آن اقدام کنید.

مشمولین مالیات بر سکه

مشمولین مالیات بر سکه به چند دسته تفکیک می ‌شوند که به شرح زیر است:

1. مشمولین مالیات بر عملکرد

• کسب و کارهای مالی: طبق ماده 95 قانون مالیات‌ های مستقیم (ق.م.م)، افرادی که کسب و کاری دارند و از طریق آن درآمد کسب می ‌کنند، موظف به ارسال اظهارنامه مالیاتی و پرداخت مالیات بر عملکرد هستند.
• اشخاص حقیقی: هر فردی که درآمدی از معاملات سکه و طلا داشته باشد، باید مالیات بر عملکرد پرداخت کند. این شامل افرادی است که بدون مجوز به کسب سود از طریق سرمایه‌ گذاری روی سکه می ‌پردازند.

2. مشمولین مالیات بر ارزش افزوده

• خریداران سکه: تمام افرادی که سکه می ‌خرند، موظف به پرداخت مالیات بر ارزش افزوده هستند. این مالیات یک مالیات غیر مستقیم است که فروشنده آن را دریافت کرده و به دولت پرداخت می‌ کند.
• مالیات ارزش افزوده: این مالیات فقط به اجرت ساخت و سود فروشنده تعلق می‌گیرد و هزینه آن به عهده خریدار است.

3. مشمولین مالیات بر عایدی سرمایه

• افرادی که طلا یا سکه خریده‌ اند، تا زمانی که قصد فروش نداشته باشند، مشمول مالیات بر عایدی سرمایه نخواهند بود.
• هر فرد 18 سال به بالا، برای خرید تا 150 گرم طلا از مالیات بر عایدی سرمایه معاف است. اگر خرید بالای این مقدار انجام گیرد و فرد قصد فروش داشته باشد، مشمول مالیات خواهد بود.

معافیت‌ ها

کسانی که مشمول مالیات بر سکه نیستند عبارتند از:

• طلافروشان: این گروه از مالیات بر عایدی سرمایه معاف هستند.
• شهروندان عادی: افرادی که حجم خرید کم دارند و شرایط خاص را برآورده می‌ کنند، از مالیات بر عایدی سرمایه معاف ‌اند.
• میزان سود کم: افرادی که درآمد سالیانه آن ها کمتر از 100 میلیون تومان باشد، معاف از پرداخت مالیات بر عملکرد هستند.

روش پرداخت مالیات سکه

روش ‌های پرداخت مالیات بر سکه به نوع مالیات بستگی دارد:

1. مالیات بر عملکرد: به صورت سالیانه دریافت می ‌شود و مهلت ارسال اظهارنامه عملکرد تا آخر خرداد ماه هر سال است. افراد باید از طریق سامانه مودیان به نشانی gov.ir اظهارنامه خود را ارسال کنند.
2. مالیات بر ارزش افزوده: این مالیات توسط فروشنده می ‌بایست پرداخت شود. فروشندگان باید 15 روز بعد از پایان هر فصل، فرم اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده را ارسال و مبلغ آن را پرداخت کنند.
3. مالیات بر عایدی سرمایه: برای این نوع مالیات 3 سال تنفس در نظر گرفته شده است، به این معنا که برای مدت سه سال بعد از تصویب قانون، این مالیات به ‌طور کامل اجرایی نمی ‌شود. این تفکیک به افراد کمک می‌ کند تا بهتر از حقایق مالیاتی خود مطلع شوند و در راستای الزامات قانونی اقدامات لازم را انجام دهند.

در صورت عدم پرداخت مالیات خرید سکه، چه اتفاقی می افتد؟

مهلت پرداخت مالیات خرید سکه، اول تیرماه هر سال است. یعنی اگر شما در سال 1400 اقدام به خرید سکه کرده اید، تا اول تیرماه سال 1401 فرصت دارید تا بدهی مالیاتی خود را پرداخت کرده و یا نسبت به قسط بندی آن، اقدام کنید. در صورت عدم پرداخت مالیات سکه در موعد مقرر، به ازای هر ماه دیرکرد، مشمول جریمه خواهید شد. این جریمه تا زمانی که اصل مالیات و تمام جریمه های آن به طور کامل پرداخت نشوند، ادامه خواهد داشت. جریمه دیرکرد به ازای هر ماه، 2.5 درصد از میزان بدهی مالیاتی می باشد.

توجه داشته باشید که قوانین محاسبه مالیات سکه و میزان مالیات به ازای خریدهای مازاد، در هر سال متفاوت است و میزان بدهی سالانه شما نیز با توجه به نرخ مالیاتی همان سال محاسبه می شود.

آیا خرید از صرافی ها و طلا فروشی ها نیز مشمول مالیات خرید سکه می شود؟

قانون مالیات خرید سکه تنها متوجه آن دسته از خریدارانی است که از بانک مرکزی، سکه های دولتی دریافت کرده اند. این بدان سبب است که نرخ این سکه ها از آنچه که در بازار آزاد توسط صرافی ها و طلافروشان عرضه می شود، کمتر است و افراد می توانند با فروش سکه های دولتی در بازار آزاد، درآمد کسب کنند. به منظور کنترل این امر، دولت قانون مالیات سکه را وضع کرده است. افرادی که در بازار آزاد و از طلافروشی ها یا صرافی ها سکه خریداری می کنند، مشمول این قانون نیستند.

آیا می توان از پرداخت این مالیات معاف شد؟

همانطور که پیش تر نیز توضیح دادیم، قانون مالیات خرید سکه برای آن دسته از خریدارانی است که از طریق خرید و فروش سکه، درآمد کسب می کنند. بنابراین اگر شخصی با هدف پرداخت مهریه و یا صرفا جمع کردن پس انداز، اقدام به خرید سکه کرده باشد، از این قانون معاف خواهد بود. افراد می توانند ادعاهای خود دال بر پرداخت مهریه و یا عدم فروش سکه ها را در اظهارنامه های مالیاتی خود قید کنند. پس از بررسی و در صورت مورد قبول بودن مستندات، احتمال معافیت از پرداخت مالیات سکه وجود دارد. همچنین خریدارانی که در سال 1400 کمتر از 20 سکه خریداری کرده باشند، با ارائه اظهارنامه مالیاتی می توانند از پرداخت مالیات سکه معاف گردند.

نتیجه گیری

ما در این مقاله، یکی از موضوعات داغ روز یعنی مالیات خرید سکه را بررسی کردیم. ما توضیح دادیم که علت اصلی به وجود آمدن این قانون، فروش سکه های دولتی از سال 1397 توسط بانک مرکزی ایران بود. سکه ها از قیمت بازار آزاد ارزان تر بودند و بسیاری از افراد با هدف ایجاد درآمد، تعداد زیادی سکه از بانک مرکزی خریداری کردند. دولت نیز درآمد حاصل از این چرخش سرمایه را در دسته درآمدهای اتفاقی جای داد و در نتیجه این امر، قانون مالیات سکه شکل گرفت.

بر اساس این قانون، مالیات سکه به صورت فرمولی خاص و پلکانی با توجه به افزایش تعداد سکه های خریداری شده، محاسبه می شود. جزئیات قانون و شیوه محاسبه آن در وب سایت سازمان امور مالیاتی کشور به روشنی توضیح داده شده است. خریداران تا پایان خرداد ماه سال بعد فرصت دارند بدهی مالیاتی خود بابت خرید سکه را به دولت پرداخت کنند.

عدم پرداخت مالیات و یا تاخیر، جریمه های مالیاتی ماهانه را به دنبال دارد که معدل با 2.5 درصد از کلی بدهی موجود به دولت می باشد. همچنین دولت با در نظر گرفتن شرایطی خاص (مانند پرداخت مهریه و یا پس انداز های شخصی) عده ای را از پرداخت مالیات سکه معاف کرده است. برای بهره مندی از این بند های قانونی، افراد موظفند اظهارنامه مالیاتی پر کنند و اظهارات خود را با دلیل و مدرک، به دولت اثبات کنند. افرادی که استطاعت مالی پرداخت مالیات سکه را نداشته باشند، می توانند بدهی مالیاتی خود را قسط بندی کرده و حداکثر ظرف چهار ماه آن را به دولت پرداخت کنند.