همه چیز درباره چک تضمینی

چک تضمینی چیست؟

در گذشته افراد برای معاملات خود از کالا و پول نقد استفاده می کردند. با پیشرفت تکنولوژی و افزایش حجم معاملات، رفته رفته پول نقد تبدیل به چک شد. تنوع بازارهای جهانی و داخلی باعث شد افراد به دنبال راهی آسان برای حمل پول های خود باشند. امروزه چک انواع مختلفی دارد که در این مقاله چک تضمینی را معرفی می کنیم. چک تضمینی در داد و ستد و معاملات برای پرداخت های شخصی و همچنین برای موارد دیگر استفاده می شود. سازوکار این چک بگونه ای است که بعد از صدور این نوع چک مبلغ نوشته شده در چک در حساب صادرکننده چک بلوکه شود تا گیرنده چک به بانک برای وصول مراجعه کند.

 این مبلغ تا زمان سررسید چک باید نزد بانک بماند. بعد از رسیدن سررسید و مراجعه گیرنده چک این مبلغ به حساب گیرنده واریز می شود. بعد از وصول این نوع چک، هیچگونه پول نقدی داده نخواهد شد و همه مبلغ درون حساب گیرنده واریز می شود. برای وصول چک تضمینی باید در سامانه صیاد تمام مراحل را بگذرانید. در ادامه درباره قوانین آن و نحوه وصول چک صحبت خواهیم کرد.

چک تضمینی چیست؟

از چک های بدون محل، در معاملات خود می‌ترسید؟ بهترین کار این است که در معاملات از چک تضمینی استفاده کنید. به بیان ساده، چک تضمینی با اعتبارترین چک در میان انواع چک ها است. چراکه دارنده حساب با مراجعه به بانک مرکزی یا یکی از شعب بانک مربوطه، درخواست صدور چک تضمینی را می دهد. زمانی که متقاضی به بانک مورد نظر مراجعه کند، به اندازه مبلغ درخواست شده برای چک از حساب فرد کسر می شود.

بانک با مراجعه فرد گیرنده چک، پول را سریعا به حساب فرد واریز خواهد کرد. به همین دلیل چک های تضمینی همیشه وصول می شوند! برای صدور این نوع چک، نیازی به دسته چک نیست. فقط کافی است به بانک مراجعه کنید و درخواست صدور چک تضمینی کنید. از آنجایی که اعتبار این چک توسط بانک تایید می شود این نوع چک، حکم پول نقد را دارد. در این نوع چک، بانک ضامن شما در پرداخت وجه خواهد بود.

تفاوت چک تضمینی و چک تضمین

چک تضمینی و چک تضمین دو مفهوم متفاوت در نظام بانکی هستند که بسیاری از افراد ممکن است به اشتباه آن ‌ها را یکسان تصور کنند. در زیر به توضیح این دو و تفاوت ‌هایشان می ‌پردازیم:

چک تضمینی

ماهیت: چک تضمینی یک چک عادی از دید بانک است. اما به صورت حقوقی برای تضمین یک تعهد خاص صادر می ‌شود.

عملکرد بانکی: بانک در زمان صدور چک تضمینی، مبلغ مربوطه را از حساب صاحب چک کسر کرده و آن را تا زمان مراجعه دریافت‌ کننده برای وصول در صندوق خاصی نگه ‌داری می ‌کند. این ضمانت، اعتبار چک را به پول نقد برابر می‌ کند.

اهمیت: چک تضمینی از اهمیت بالاتری برخوردار است و نشان ‌دهنده تعهد جدی صادرکننده به پرداخت مبلغ ضمانت شده است.

چک تضمین

چک تضمین در واقع به چکی گفته می ‌شود که برای انجام یک تعهد خاص، طراحی و صادر می ‌شود. اما ممکن است این چک به لحاظ حقوقی همیشه در کل مبلغی که از سوی بانک ضمانت می‌ شود، مستند نباشد.

تفاوت چک تضمین‌شده با چک رمزدار

چک تضمین‌شده و چک رمزدار نیز متفاوت از یکدیگر هستند. در زیر توصیحاتی برای این دو ارائه می ‌شود:

وجه صدور:

چک تضمین‌شده: امکان صدور در وجه حامل وجود دارد، که به تمامی افراد اجازه می ‌دهد تا آن را دریافت کنند.

چک رمزدار: حتما باید به نام شخص گیرنده صادر شود و نمی ‌تواند به صورت حامل باشد.

مشخصات حساب:

چک رمزدار: شماره حساب و کد شعبه بانکی که شخص گیرنده در آن حساب دارد، باید در چک مشخص گردد.

چک تضمین‌شده: نیازی به مشخص کردن این اطلاعات نیست.

نقد کردن چک:

چک رمزدار: برای نقد کردنِ این چک باید حتما به شعبه مشخص‌شده در چک مراجعه شود.

چک تضمینی: از آن جا که این چک به شکل حامی پرداخت در اعتبارات شناخته می ‌شود، شرایط نقد کردن آن ممکن است متفاوت باشد.

با توجه به این توضیحات، درک دقیق تفاوت‌ های میان این انواع چک و استفاده صحیح از آن ‌ها می‌ تواند به شما کمک کند تا در معاملات مالی خود به نحو احسن عمل کنید.

مراحل صدور چک تضمینی

از جمله مراحل اداری برای صدور چک بانکی تضمینی به شرح زیر است:

1. سند 396، به عنوان درخواست چک تضمین‌شده باید تکمیل شود. این فرم به عنوان درخواست برای صدور چک رمزدار شهری است.
2. رسید مقدار وجه برداشته شده معادل مبلغ چک تضمینی
3. سند 396 را امضا کرده و به بانک تحویل دهید
4. تحویل پرفراژ سند حسابداری و تاییدیه دریافت وجه مورد نظر
5. صدور و امضا بر روی ته سوش چک صادرشده تضمینی رمزدار شهری
6. ارائه چک به مشتری و در نهایت تحویل به گیرنده چک

بعد از طی کردن مرحله آخر و تحویل چک به فرد گیرنده معادله شما انجام می شود. درصورتی که کسی غیر از گیرنده چک، شخص دیگری برای وصول به بانک مراجعه می کند؛ باید اطلاعات آن را نیز بنویسید.

قوانین صدور چک تضمینی

این نوع چک قوانین خاصی دارد که با هم مرور می کنیم.

1. 1. مسدود کردن این چک فقط در موارد خاص حقوقی امکان دارد. در این مورد حتی فرد صادرکننده چک و افرادی که پشت نویسی کردند؛ نمی توانند چک را مسدود کنند.
   2. این نوع چک در هر صورت وصول خواهد شد. اگر فرد صادرکننده فوت کند یا ورشکست شود؛ باز هم مشکلی برای وصول چک به وجود نمی آید. این نوع چک در زمان ورشکستگی صاحب چک، قابل مصادره نخواهد بود.
   3. دقت کنید در این نوع چک شعبه بانک دو مهر بر روی چک ثبت می کند همچنین دو صاحب امضا وجود دارد. در کنار این موارد رمز و شماره امضا بر روی چک ثبت می شود.
   4. چک تضمینی به شکل ماشینی نوشته خواهد شد و هیچکدام از فیلدها به صورت دستی پر نمی شوند.
   5. تحویل و صدور چک‌تضمینی باید در سامانه صیاد ثبت شود. این کار به عهده بانک صادر کننده چک است که فرد گیرنده و صاحب چک می توانند با مراجعه به سامانه اطلاعات چک را دریافت کنند.
   6. این نوع چک باید در وجه شخص صادر شود. شما نمی توانید این چک را به صورت ظهرنویسی و در وجه حامل بودن صادر کنید.
   7. هر چک صادر شده تضمینی دارای یک شناسه یکتا 16 رقمی است.
   8. این نوع چک را نمی توان به فرد دیگر انتقال داد. این کار حتی با پشت نویسی امکان پذیر نیست.
   9. چک تنها توسط فرد گیرنده وصول خواهد شد، درصورتی که فرد دیگری برای وصول چک به بانک مراجعه می کند؛ باید اطلاعات فرد در هنگام صدور چک ثبت شود.

در چه مواقعی از این نوع چک استفاده می شود؟

شاید برای شما سوال باشد از چک‌تضمینی در چه مواردی استفاده می شود؟ چک‌تضمینی برای مواردی به صورت زیر استفاده می شود:

1. انجام تعهدات و دین ها
2. انجام واریزی به حساب های دولتی
3. ارائه حواله برای شهرستان ها
4. پرداخت به افراد و انجام معاملات
5. واریز به حساب های بانکی از جمله قرض الحسنه جاری، حساب کوتاه مدت و پس انداز

تمهیدات بانک مرکزی در راستای این نوع چک

بانک مرکزی برای جلوگیری از پولشویی و تخلفات دیگر بخشنامه هایی در راستای اجرا و صدور چک ها صادر کرده است که چند مورد از آن ها به صورت زیر است:

1. پر کردن فرم مخصوص برای صدور چک تضمینی، در نزد متصدی بانک باید انجام شود. همه اطلاعات مربوط به چک باید در فرم ذکر شود. این اطلاعات اعم از مشخصات کامل صاحب چک، شماره سریال، مبلغ چک تضمینی، علت درخواست این نوع چک و مشخصات گیرنده آن خواهد بود.
2. در چک باید تمام اطلاعات فرد گیرنده و صاحب چک ذکر شود. اطلاعاتی مانند نام و نام خانوادگی اشخاص حقیقی، نام اشخاص حقوقی، شماره ملی یا شناسه ملی فراگیر اتباع خارجی باید در چک ذکر شود.
3. وصول چک فقط توسط گیرنده ذکر شده در چک، امکان پذیر است.
4. انتقال این نوع چک و ظهرنویسی امکان پذیر نیست.
5. اعضای هیئت مدیره و هیئت عامل بانک ها موظف به اجرای این مصوبه هستند و در صورت عدم اجرا برخورد قانونی صورت می گیرد.

چند نکته طلایی

1. اگر تصمیم دارید همان لحظه چک خود را وصول کنید، باید برای وصول چک، به شعبه بانک صادرکننده مراجعه کنید. بانک های دیگر هیچگونه حقی در مورد چک تضمینی شما ندارند. البته این به معنی وصول نشدن در بانک های دیگر نیست! چک تضمینی در بانک های دیگر بعد از یک روز کاری وصول خواهد شد.
2. ماهیت چک تضمینی و چک تضمین به طور کلی بایکدیگر متفاوت است و نباید این دو نوع چک را یکی دانست! چک تضمین برای ضمانت کاری در وجه فردی نوشته می شود و در اکثر مواقع این چک وصول نمی شود و بیشتر ماهیت حقوقی دارد اما چک تضمینی یک نوع پول نقد است.
3. چک تضمینی رمزدار است و از نظر حقوقی تایید می شود. اما با چک رمزدار بین بانکی متفاوت است. از آنجایی این دو چک رمزدار هستند با یکدیگر اشتباه گرفته می شوند. اما باید دقت داشت این دو چک از نظر عملکرد مالی و حقوقی بسیار متفاوت هستند.

پیامدهای عدم پرداخت چک

همانگونه که قبلا گفته شده است چک‌تضمینی اعتبار بالایی دارد و برگشت نمیخورد! در این قسمت شرایط متفاوت و وصول و عدم وصول چک را بررسی کرده ایم

1. زمانی که صاحب چک بدون دلیل موجه درخواست عدم وصول چک بدهد!

 در صورتی که صادرکننده چک دستور و درخواست عدم وصول چک را بدهد، گیرنده چک می تواند شکایت کند. اگر صادرکننده بدون هیچ علتی از پرداخت چک امتناع کرده باشد؛ طبق مقررات باید علاوه بر مجازات مقرر شده، تمام خسارات وارده بر گیرنده چک را نیز تقبل کند. بانک نیز موظف است پس از دریافت درخواست عدم پرداخت چک تضمینی، میزان وجه مورد نظر را تا مشخص شدن وضعیت در حساب مسدود کند. در این مورد صاحب چک در صورت نداشتن علت موجه توسط مراجع قانونی مجازات کیفری خواهد شد.

2. زمانی که صاحب چک با دلیل موجه درخواست عدم وصول چک بدهد!

اگر صادرکننده چک، دلایل کافی برای عدم وصول چک داشته باشد؛ باید بعد از ارائه دستور عدم پرداخت چک تا یک هفته با مراجعه به مراجع قضایی شکایت خود را تنظیم کند. بعد از مشخص شدن دلایل عدم پرداخت در نزد مراجع قانونی کشور باید گواهی شکایت را نزد بانک ببرد تا از پرداخت وجه جلوگیری به عمل آید. درصورتی که فرد بعد از گذشت یک هفته به بانک مدرکی ارائه نکند، بانک در زمان مقرر از موجودی حساب چک را وصول می کند.

3. در صورتی که بانک مسئولیتی نپذیرد!

در صورت ورشکستگی یا فوت فرد چک تضمینی وصول خواهد شد و هیچ مشکلی به وجود نمی آورد. اما اگر بانک صادرکننده چک مسئولیت آن را قبول نکند، چه اتفاقی می افتد؟ اگر بانک صادرکننده ادعای جعل چک کند و مسئولیت آن را قبول نکند؛ باید گیرنده چک به مراجع قانونی مراجعه و شکایت کند.

نتیجه گیری

یکی از اسناد مالی در میان مردم چک ها هستند که از زمان پیدایش آنها تغییرات زیادی در پرداخت معاملات به وجود آمده است. انواع مختلف چک ها و قوانین متعدد و محکم درباره آن ها سبب شده تا در انجام معاملات موثر باشد. یکی از ایمن ترین نوع چک ها چک تضمینی است که افراد می توانند در معاملات و پرداخت های شخصی و موارد دیگر از آن استفاده کنند. این نوع چک نیازی به دسته چک ندارد و به راحتی با مراجعه به بانک و ارائه مدارک می توانید آن را در وجه گیرنده چک صادرکنید.