بررسی نحوه محاسبه و شرایط مالیات ارز دیجیتال در کشور

معرفی کلی ارزهای دیجیتال و تاریخچه رواج کاربرد آن ها 

مالیات ارز دیجیتال چقدر است؟ توسعه روزافزون بازارهای معاملاتی و تکنولوژی در دنیا و عدم ثبات در قیمت ارزهای رایج سبب به وجود آمدن ساختارهای نوینی برای کنترل بازار شد. ارزهای دیجیتال یکی از روش های نوظهور برای معاملات اقتصادی در سراسر دنیا بدون نیاز به پرداخت هزینه های مازاد می باشند. همین عنصر کاربردی بودن ارزهای دیجیتال سبب شده است تا استفاده از آن ها به شدت رواج یابد.

امروزه بسیاری از افراد سرمایه های مالی خود را به شکل ارزهای دیجیتال مورد بهره وری قرار می دهند. باید به این نکته اشاره نمود که تعداد ارزهای دیجیتالی که امروزه ما می شناسیم به چیزی حدود 16000 نوع متفاوت می رسد. برخی از نمونه های ارز دیجیتال با سرعت در حال پیشرفت می باشند و در داخل کشور نیز بسیار مورد اقبال عمومی قرار گرفته اند.

حال در این شرایط سوالی که ذهن مخاطبان را درگیر خواهد نمود نگاه کلی قوانین و مقررات اجرایی کشور نسبت به ارزهای دیجیتال می باشد. یکی از مهم ترین شرایط قانونی که مالکان ارزهای دیجیتال را می تواند دچار سردرگمی نماید شرایط مالیات ارز دیجیتال می باشد. به طور کلی شرایط حاکم بر مالیات بر ارزهای دیجیتال را می توان به روش های گوناگونی توصیف نمود.

این نوع از مالیات به افرادی اختصاص می یابد که معاملات خود را در بازارهای اقتصادی از طریق ارزهای دیجیتال مدیریت می نمایند. البته تنها افرادی که از ارزهای دیجیتال در معاملات اقتصادی خود بهره می برند مشمول پرداخت مالیات نمی باشند. مراکز استخراج ارزهای دیجیتال نیز از دیگر مراکزی می باشند که مشمول پرداخت مالیات ارز دیجیتال می باشند.

درباره ارز دیجیتال بیشتر بدانید

همانگونه که شما هم در جریان هستید قدرت یافتن بانک ها در دنیا سبب ایجاد انحصار در بازارهای جهانی گردیده است. موسسات مالی با استفاده از قدرت فراوانی که داشتند دست به تولید ارزهای رایج در مبادلات تجاری در سراسر دنیا می زدند. تولید پول به این شیوه سبب تاثیرگذاری بر زندگی عموم مردم جهان می شد و زندگی آن ها را دستخوش تغییرات می نمود. همین امر شاید بزرگترین عامل ایجاد ارزهای دیجیتال در سراسر دنیا باشد. در واقع پیدایش رمز ارزها در سراسر دنیا باعث کاهش تسلط بانک ها بر منابع مالی و همچنین ایجاد تحول در سیستم های معاملاتی گردید.

بحران مالی سال 2008 در کشور آمریکا در واقع بیان کننده ضعف در سیستم های مالی بانک ها می باشد. این امر به این موضوع اشاره می نماید که با بروز مشکل در سیستم بانکداری ما شاهد نابودی بسیاری از فعالیت های کوچک خواهیم بود. برخی بر این باورند که ساتوشی ناکاموتو خالق بیت کوین در دنیا می باشد.

با توجه به اولین تصویر قرار گرفته در بلاک شبکه بیت کوین بسیاری عامل پیدایش ارزهای دیجیتال را نابسامانی در سیستم بانکداری نوین میدانند. این تصویر بخشی از تصویر چاپ‌شده از بحران مالی آمریکا در سال 2008 می باشد. این امر خود گواهی مستند بر ادعا قید شده از پیدایش ارزهای دیجیتال می باشد.

قوانین مالیات بر ارز دیجیتال

درآمد حاصل از معاملات ارز دیجیتال برای معامله‌ گران تحت قوانین مالیات ‌های مستقیم مشمول مالیات بر درآمد می‌ شود، که به‌ طور خاص در مواد ۹۳، ۹۴، ۱۱۹ و ۱۳۱ این قانون مشخص شده‌است. همچنین، سازمان امور مالیاتی ضوابطی را در خصوص مزارع استخراج ارز دیجیتال اعلام کرده است. برخی از قوانین مهم مالیات بر رمزارزها عبارتند از:

• محدودیت‌ های مکانی: برای راه ‌اندازی واحدهای پردازش ارزهای دیجیتال، محدودیت ‌هایی در فواصل مشخص از شهرها وجود ندارد؛ از جمله ۱۲۰ کیلومتر از تهران، ۵۰ کیلومتر از اصفهان و ۳۰ کیلومتر از مراکز استان ‌ها.
• شناسایی مراکز استخراج: مراکز استخراج ارز دیجیتال به‌ عنوان واحدهای تولیدی صنعتی شناخته می ‌شوند و تحت پوشش قوانین مالیاتی قرار می ‌گیرند.
• تعهدات صادرکنندگان: صادرکنندگانی که در فرآیند گمرکی کالاها تعهداتی را امضا می ‌کنند، موظفند که ارز حاصل از صادرات را به شیوه‌ های اعلام ‌شده توسط بانک مرکزی به داخل کشور برگردانند. بر اساس ماده ۱۴۱ قانون مالیات‌ های مستقیم، درآمد حاصل از صادرات کالاها و خدمات غیر نفتی شامل مالیات به نرخ صفر است.
• پرداخت مالیات: افرادی که تمایل به پرداخت مالیات ارزهای دیجیتال دارند، باید از طریق سامانه عملیات الکترونیکی مالیاتی به آدرس gov.ir اقدام کنند.
• مالیات بر عایدی سرمایه: افرادی که در بازارهای خودرو، مسکن، ارزهای خارجی، طلا و سکه خرید و فروش می‌ کنند، مشمول مالیات بر عایدی سرمایه خواهند بود. اجرای این قانون می ‌تواند به کاهش نابرخورداری ‌های اجتماعی، افزایش شفافیت مالیاتی و جلوگیری از فرار مالیاتی کمک کند. همچنین، ۱۵۰ گرم طلا از مالیات معاف است.

محاسبه مالیات ارز دیجیتال در ایران

مالیات بر ارز دیجیتال از نوع مالیات بر درآمد است و باید تمامی افرادی که در این حوزه فعالیت می ‌کنند، نسبت به این قانون آگاهی داشته باشند. بر اساس ماده ۱۳۱ قانون مالیات‌ های مستقیم، نحوه محاسبه این نوع مالیات به‌ صورت زیر می ‌باشد:

• معافیت مالیاتی: اگر درآمد خالص شخص تا ۲۸۸,۰۰۰,۰۰۰ ریال باشد، معاف از مالیات است.
• نرخ مالیات: درآمد تا ۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال مشمول مالیات سالانه ۱۵ درصد می ‌شود.
• مدل مالیاتی بیشتر: درآمد مازاد بر ۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال تا یک میلیارد ریال با مالیات سالانه ۲۰ درصد مشمول خواهد شد.
• نرخ بالاتر: درآمدهای بالاتر از یک میلیارد ریال نیز مشمول مالیات سالانه ۲۰ درصد می ‌شوند.
• استثنائات: درآمدهایی که از سود سهام ناشی می ‌شوند، مشمول مالیات نمی ‌باشند.

مالیات تریدرها در ایران

به دلیل عدم وضوح قوانین در این حوزه، برای تعیین مالیات تریدرها در ایران، مشاوره از متخصصان حوزه مالی و مالیاتی ضرورت دارد. سیاست ‌های فعلی دولت در زمینه مالیات بر درآمد ارزهای دیجیتال، توجه ویژه ‌ای دارد، زیرا ترید دارای گردش مالی بالایی است که ممکن است باعث پیچیدگی ‌هایی در حساب ‌های شخصی شود. مالیات تریدرها بر اساس ماده ۱۳۱ قانون مالیات ‌های مستقیم تعیین می ‌شود و به همان شکل محاسبه خواهد شد.

زمان تعلق مالیات به ارزهای دیجیتال

در صورتی که ارزهای دیجیتال را فقط نگهداری کنید (هولد)، بدون انجام خرید و فروش، مالیاتی به شما تعلق نخواهد گرفت. اما اگر از ارزهای دیجیتال در فعالیت ‌هایی استفاده کنید که مشمول مالیات هستند، موظف به پرداخت آن خواهید بود. برخی از این فعالیت ‌ها عبارتند از:

• خرید و فروش: اگر در معاملات ارزهای دیجیتال فعالیت کرده و ارزش آن نسبت به زمان خرید افزایش یابد، درآمد حاصله مشمول مالیات خواهد بود.
• دریافت ارز دیجیتال: اگر به ازای فروش کالا یا ارائه خدمات دریافت کنید، باید میزان آن را در اظهارنامه مالیاتی اعلام کرده و مالیات مربوطه را پرداخت نمایید.
• جوایز بلاک ‌چینی: چنانچه ارز دیجیتال را به عنوان جایزه بابت فعالیت در بلاک ‌چین دریافت کنید.

بررسی این مورد که مالیات ارز دیجیتال چیست؟

تا پیش از سال 2017 بسیاری از کشورهای دنیا معامله با ارزهای دیجیتال را خلاف قوانین اجرایی کشورها در نظر گرفته‌بودند. همین امر نیز سبب شد تا در بسیاری از این کشورها قوانین مشخصی برای نحوه استفاده از ارزهای دیجیتال در این کشورها وجود نداشته باشد. یکی از ابهام آمیزترین قوانین در بحث روش های کاربرد ارزهای دیجیتال مربوط به مبحث مهم مالیات ارز دیجیتال می باشد. اما گسترش معاملات در بازارهای اقتصادی سراسر دنیا سبب گردید تا بسیاری از این کشورها نیز در قوانین اجرایی خود تجدید نظر نمایند.

اختصاص مالیات برای معامله کنندگان تجاری با ارزهای دیجیتال و همچنین استخراج کنندگان ارزها بخشی از تغییرات ایجاد شده در قوانین این کشورها می باشد.

براساس همین تغییرات امروزه در بازارهای اقتصادی افرادی که معاملات خود را براساس ارزهای دیجیتال مدیریت می نمایند مشمول پرداخت مالیات قرار می گیرند. البته مباحث مربوط به دریافت مالیات ارز دیجیتال در کشورهای گوناگون کاملا با یکدیگر تفاوت می نماید و براساس قوانین آن کشور اجرایی می گردند.

در این روش معامله گران بازار موظف می باشند تا با ارائه اظهارنامه نسبت به ثبت درآمدهای حقیقی خود اقدام نمایند. آنها باید با ثبت فعالیت های اقتصادی به سازمان های مالیاتی نسبت به ثبت اظهارنامه مالیاتی اقدام نمایند. همچنین استخراج ارزهای دیجیتال نیز از موارد دیگری می باشد که افراد را مشمول مالیات می نماید.

بررسی قوانین برای این نوع ارز در داخل کشور

مطالعات صورت‌گرفته در رابطه با قوانین مالیاتی کشور در مبحث ارزهای دیجیتال نشان می دهد که در سال 1398 قانون گذاران در رابطه با مبحث ارزهای دیجیتال به ارائه بخشنامه هایی در این رابطه مبادرت نموده‌اند. براساس این ابلاغیه ارزهای حاصل از معاملات برون مرزی و صادرات ارزهای دیجیتال در چرخه های اقتصادی مشمول مالیات با نرخ صفر درصد قرار می گیرند.

در نهایت با توجه به اینکه در کشور ما تاکنون در رابطه با معاملات با ارزهای دیجیتال قانونی تصویب نگردیده است در نهایت معامله با این ارزها در داخل کشور مشمول قوانین درآمدهای مالیاتی مستقیم می شود.

یعنی معامله گران با ارزهای دیجیتال در داخل کشور مشمول قوانین 93 و 94 مالیات بر درآمد و 119 و 131 مالیات بر درآمدهای اتفاقی می گردند. همچنین در سال 1398 نیز قوانین اجرایی برای کسانی که در زمینه استخراج مالیات از مزارع ارزی فعال می باشند نیز تصویب گردید. در بیان قانونی اینگونه قلمداد گردیده‌است که مراکز قانونی فعال برای استخراج رمز ارز در کشور جزء فعالیت های صنعتی دسته بندی شده و مشمول قوانین مالیاتی این مراکز قرار می گیرند.

در واقع فعالان اقتصادی در صورتی که بعد از انجام معاملات خود با ارزهای دیجیتال، آن ها را با توجه به قوانین کشور دوباره به چرخه اقتصادی بازگردانند مشمول مالیات با نرخ صفر درصد خواهند شد.

روش پرداخت مالیات ارز دیجیتال

شاید برای بسیاری از کاربران این سوال مطرح گردد که روش پرداخت مالیات ارز دیجیتال به چه شکلی می باشد. در پاسخ به این پرسش می توان اینگونه بیان نمود که در ابتدا نیاز است تا کاربران با ارائه اظهارنامه مالیاتی نسبت به پرداخت مالیات بر درآمدهای خود اقدام نمایند. در حال حاضر در کشور ما مالیات ارز دیجیتال جزء مالیات بر درآمد و یا عملکرد دسته بندی می شود. ابتدا به خاطر داشته باشید که برای تهیه ارزهای دیجیتال کاربران می توانند در صرافی ها برای دریافت ارز اقدام نمایند.

نظر قانون های مالیاتی در رابطه با سوداگری رمز ارزها 

امروزه برای کاهش مشکلات اقتصادی در داخل کشور و سوداگری در بازار ارزهای دیجیتال قانون گذاران در تلاش می باشند تا با ارائه طرح های قانونی جدید از اینگونه امور پیشگیری نمایند. سوداگری در بازار ارزهای دیجیتال نیز مانند تمامی روش های کسب درآمد باید مشمول پرداخت مالیات در داخل کشور قرار گیرد. در واقع سوداگری در بحث ارز دیجیتال مانند روش های سوداگرانه دیگر در امر خرید خودرو، ملک و زمین می باشد.

در نتیجه مانند این روش های کسب درآمد سوداگران ارزهای دیجیتال نیز باید نسبت به مابه التفاوت درآمد خود مالیات پرداخت نمایند. قانون گذاران بر این باورند که کسب مالیات در این بازار از وجود سوداگری در بازارهای ارز دیجیتال جلوگیری خواهد نمود. این روش کسب مالیات امروزه در بسیاری از کشورهای جهان در حال اجرا می باشد و تاثیر مثبتی بر رشد اقتصادی کشورها می گذارد. در نتیجه همین امر سبب می شود تا کاربران داخلی به فکر خروج سرمایه های خود به کشورهای دیگر نباشند. زیرا این قانون در بسیاری از کشورهای دنیا در حال اجرا می باشد.

نتیجه گیری

مشاهدات در بازارهای ارز دیجیتال در داخل کشور نشان می دهد که معاملات صورت‌گرفته با این ارزها در ایران به یکی از روش های قانونی بدل گردیده‌است. در نتیجه استخراج ارزهای دیجیتال در ایران جزء اصناف صنعتی درجه بندی شده‌اند. همین امر سبب شده‌است تا مالیات ارز دیجیتال نیز برای کاربران اینگونه ارزها در نظر گرفته‌شود.

در ایران ارز دیجیتال بیت کوین به عنوان یکی از مشروع ترین روش های معاملاتی در نظر گرفته‌شده‌است. مالیات بر مزارع استخراج این ارز دیجیتال نیز یکی از روش های دولت برای کنترل و نظارت بر این نوع روش های کسب درآمد می باشد. در نتیجه افرادی که در این زمینه فعال می باشند باید مانند بقیه مشاغل صنعتی دیگر نسبت به پرداخت مالیات خود اقدام نمایند.

بنابراین در کشور ما نیز مانند بسیاری از کشورهای دیگر درآمد حاصل از معاملات صورت گرفته با ارزهای دیجیتال نیز مشمول مالیات ارز دیجیتال قرار می گیرد. در نتیجه کاربران موظف می باشند تا نسبت به پرداخت مالیات خود اقدام نمایند. برای محاسبه میزان مالیات ارزهای دیجیتال در کشورهای گوناگون روش های متفاوتی در نظر گرفته شده است.

با این حال با توجه به قوانین داخلی کشور معمولا برای بررسی میزان مالیات پرداختی درآمد حاصل از آن را در زمره درآمدهای اتفاقی در نظر میگیرند. همین امر نیز سبب می شود تا برای سنجش میزان مالیات ارزهای دیجیتال از قوانین مالیات درآمدهای اتفاقی استفاده نمایند.

البته توجه به این موضوع نیز الزامی می باشد که امروزه هنوز قوانین مالیاتی کشور در رابطه با درآمدهای حاصل از ارز دیجیتال درست شکل نگرفته است. در نتیجه بر اساس سایر قوانین مالیاتی کشور عموما مالیات ارز دیجیتال در ایران براساس مالیات درآمدهای حاصل و یا عملکرد می باشد.

دررابطه با استخراج ارزهای دیجیتال نیز باید به این نکته اشاره نمود که استخراج ارز از سال 98 در ایران به یک فعالیت صنعتی قانونی تبدیل شده‌است. در نتیجه این امر مراکز استخراج رمز ارز در ایران جزء مراکز صنعتی در نظر گرفته‌شده‌اند و مشمول پرداخت مالیات می باشند.