قرارداد کار معین | جایگاه قرارداد کار معین در قانون کار
قرارداد کار معین چیست؟
روابط کاری میان کارگر و کارفرما بر اساس قراردادهای کار شکل می گیرد که انواع مختلفی دارند. قانون کار ایران در ماده ۷، قرارداد کار را به سه دسته اصلی تقسیم می کند: قرارداد برای مدت موقت، قرارداد برای انجام کار معین و قرارداد کار غیر موقت یا دائم. در میان این قراردادها، قرارداد کار معین به دلیل ویژگی های خاص خود، جایگاه ویژه ای دارد و بخش قابل توجهی از قراردادهای کاری در بازار کار کشور را به خود اختصاص داده است.
این نوع قرارداد، همانطور که از نامش پیداست، برای یک مدت زمان مشخص یا برای انجام یک پروژه تعریفشده منعقد می شود و با اتمام آن مدت یا پروژه، رابطه کاری نیز خاتمه می یابد. شناخت دقیق ماهیت، شرایط صحت، مزایا و معایب و همچنین قوانین مربوط به تمدید و خاتمه این نوع قرارداد برای هر دو طرف، یعنی کارگران و کارفرمایان، بسیار ضروری است.
ویژگی ها و ارکان اصلی یک قرارداد کار معین معتبر از منظر قانونی
برای اعتبار قانونی یک قرارداد کار معین، رعایت ارکان و شروط اساسی که در قانون کار، به ویژه ماده ۱۰، پیش بینی شده، الزامی است. این ارکان، چارچوب اصلی قرارداد را تشکیل داده و حقوق و تعهدات طرفین را مشخص می کنند. عدم توجه به این موارد می تواند منجر به بروز اختلاف و حتی بی اعتباری بخش هایی از قرارداد شود.
مهم ترین رکن در قرارداد کار معین، تصریح به “مدت قرارداد” یا “موضوع کار معین” است. یعنی باید به طور دقیق مشخص شود که قرارداد تا چه تاریخی اعتبار دارد یا برای انجام چه پروژه مشخصی منعقد شدهاست. علاوه بر این، موارد زیر نیز باید به طور واضح در قرارداد ذکر شوند:
- مشخصات دقیق طرفین (کارگر و کارفرما)
- نوع کار یا حرفه و وظایفی که کارگر به آن اشتغال خواهد داشت
- حقوق یا مزد مبنا و سایر مزایای متعلقه
- ساعات انجام کار، ایام تعطیل و انواع مرخصی ها
- محل دقیق انجام کار و تاریخ انعقاد قرارداد
- مدت قرارداد (در صورتی که کار برای مدت معین باشد)
- موضوع قرارداد (در صورتی که کار برای انجام کار معین باشد)
هرچند قانون کار قرارداد شفاهی را نیز در برخی موارد معتبر می داند. اما برای جلوگیری از هرگونه سوءتفاهم و سهولت در اثبات شرایط توافق شده، اکیدا توصیه می شود که قرارداد کار به صورت کتبی و با رعایت تمامی جزئیات قانونی تنظیم گردد.
مزایا و معایب قرارداد کار معین برای کارگر و کارفرما
تصمیم به استفاده از قرارداد کار معین باید با در نظر گرفتن مزایا و معایب آن برای هر دو طرف رابطه کاری صورت گیرد. به خصوص در شرایط اقتصادی کنونی که بازار کار با چالش های خاص خود روبروست. برای کارفرمایان، این نوع قرارداد می تواند انعطاف پذیری بیشتری در مدیریت منابع انسانی ایجاد کند. آن ها می توانند برای پروژه های با مدت زمان محدود یا برای نیازهای فصلی، نیروی کار لازم را بدون تعهد بلند مدت استخدام کنند.
همچنین، قرارداد کار معین گاهی به عنوان فرصتی برای ارزیابی عملکرد نیروی جدید در یک دوره مشخص قبل از تصمیم به همکاری دائم تلقی می شود. اما از دیدگاه کارگران، مهم ترین عیب این نوع قرارداد، عدم امنیت شغلی بلند مدت و نگرانی دائمی از تمدید نشدن قرارداد پس از اتمام مدت آن است. این موضوع می تواند بر برنامه ریزی مالی و زندگی شخصی آن ها تاثیرگذار باشد.
با این حال، قرارداد کار معین می تواند برای کارگران نیز فرصت هایی مانند ورود سریع تر به بازار کار، کسب تجربه در حوزه ها یا پروژه های متنوع و یا امکان همکاری های کوتاه مدت با شرایط مالی جذاب تر را فراهم آورد. در نهایت، انتخاب نوع قرارداد به شرایط خاص هر شغل، صنعت و توافق طرفین بستگی دارد.
شرایط تمدید، فسخ و خاتمه قرارداد کار معین
پایان یافتنِ یک قرارداد کار معین می تواند به شیوه های مختلفی صورت گیرد. حالت طبیعی و اصلی، انقضای مدت تعیینشده در قرارداد یا اتمام کار معینی است که قرارداد برای آن منعقد شدهبود. در این حالت، رابطه کاری به طور خودکار خاتمهیافته و کارفرما مکلف به پرداختِ تمامی مطالبات قانونی کارگر، از جمله حق سنوات به نسبت مدت کارکرد است.
تمدید قرارداد معین نیز امکان پذیر است. این تمدید می تواند به صورت صریح و با توافق کتبی یا شفاهی طرفین انجام شود. همچنین، طبق تبصره ماده ۷ قانون کار، در کارهایی که ماهیت آن ها جنبه مستمر دارد. در صورتی که مدتی در قرارداد ذکر نشود، قرارداد، دائمی تلقی می شود. رویه مراجع حل اختلاف نیز در خصوص تمدیدهای مکرر قراردادهای موقت برای کارهای با ماهیت مستمر، اغلب به نفع دائمی شدن رابطه کاری است.
فسخ یک قرارداد کار معین پیش از موعد مقرر، تابع شرایط خاصی است. طبق ماده ۲۱ قانون کار، مواردی چون فوت کارگر، بازنشستگی، ازکارافتادگی کلی و یا استعفای کارگر (با رعایت تشریفات قانونی) می توانند منجر به خاتمه قرارداد شوند. همچنین، ماده ۲۷ قانون کار به کارفرما اجازه می دهد در صورت قصور کارگر در انجام وظایف یا نقض آیین نامه های انضباطی پس از تذکرات کتبی، قرارداد را فسخ نماید (با تایید شورای اسلامی کار یا انجمن صنفی یا هیئت تشخیص).
نکات حقوقی در تنظیم و امضای قرارداد کار معین
هنگام تنظیم و امضای قرارداد کار معین، توجه به برخی نکات کلیدی و حقوقی می تواند از بروز بسیاری از مشکلات و اختلافات در آینده جلوگیری کند. هم کارگر و هم کارفرما باید با آگاهی کامل از مفاد قرارداد و پیامدهای قانونی آن، اقدام به امضای این سند مهم نمایند. یکی از مهم ترین نکات، مطالعه دقیق و کامل تمامی بندهای قرارداد است.
پیش از امضا، از شفافیت کامل در مورد شرح وظایف، میزان دقیق حقوق پایه، تمامی مزایا (مانند حق مسکن، بن کارگری، حق اولاد و …)، نحوه محاسبه اضافه کاری، ساعات کار و شرایط مربوط به مرخصی ها اطمینان حاصل کنید. ابهام در مدت، می تواند ماهیت قرارداد کار معین را زیر سوال ببرد.
توصیه های مهم دیگر عبارتند از:
- تمامی صفحات قرارداد را به دقت مطالعه کنید.
- از شفافیت کامل در مورد شرح وظایف و مسئولیت ها اطمینان حاصل کنید.
- میزان دقیق حقوق، مزایا و نحوه پرداخت آن ها را بررسی نمایید.
- شرایط مربوط به تمدید، فسخ و خاتمه قرارداد را به خوبی درک کنید.
- در صورت وجود هرگونه ابهام، قبل از امضا مشاوره حقوقی دریافت کنید.
قرارداد کار معین و تعهدات کارفرما در قبال بیمه، مالیات و سایر مزایا
بسیار مهم است که بدانیم کارکنانی که تحت قرارداد کار معین فعالیت می کنند، از تمامی حقوق و مزایای قانونی پیش بینی شده در قانون کار و قانون تامین اجتماعی، مشابه سایر کارگران (به نسبت مدت کارکرد خود)، برخوردار هستند. کارفرما مکلف است از اولین روز اشتغال کارگر، وی را نزد سازمان تامین اجتماعی بیمه کرده و حق بیمه مربوطه (سهم کارگر و کارفرما) را به طور کامل و منظم پرداخت نماید.
علاوه بر بیمه، کارفرما موظف به محاسبه و کسر صحیح مالیات بر حقوق کارگر طبق مقررات مالیاتی کشور و واریز آن به حساب سازمان امور مالیاتی است. سایر مزایای قانونی مانند عیدی و پاداش پایان سال (به نسبت کارکرد در طول سال)، حق سنوات (به ازای هر سال کار معادل یک ماه آخرین حقوق) و مرخصی استحقاقی سالانه (معمولا ۲۶ روز کاری به اضافه روزهای تعطیل هفتگی، به نسبت مدت کارکرد) نیز به کارگران با قرارداد کار معین تعلق می گیرد.
جمع بندی
فردی که با نحوه محاسبه حقوق و دستمزد، انواع کسورات قانونی مانند بیمه و مالیات و مزایای مختلف شغلی آشنایی دارد، با اطمینان و آگاهی بیشتری می تواند قرارداد خود را بررسی کرده و حقوق مالی خود را پیگیری نماید. موسسه حسابداری تدبیر با هدف ارتقاء سطح دانش تخصصی و کاربردی افراد و کسب و کارها، دوره های آموزشی متنوعی در زمینه حسابداری، قوانین کار، تامین اجتماعی و محاسبات حقوق و دستمزد برگزار می کند.
این دوره ها فرصتی ارزشمند برای تمامی علاقه مندان، از جمله مدیران، کارشناسان منابع انسانی، حسابداران و حتی عموم کارکنان است تا با تسلط بر این مباحث، امور شغلی و مالی خود را هوشمندانه تر مدیریت کنند. برای توانمندسازی خود و پیشرفت در مسیر حرفه ای، از آموزشهای تخصصی موسسه حسابداری تدبیر بهره مند شوید.
دیدگاهتان را بنویسید