تفاوت پایا و ساتنا در چیست؟

پایا و ساتنا چیست و چه تفاوتی با هم دارند؟

در دنیای امروز که تراکنش‌ های بانکی به‌ سرعت و سهولت انجام می‌ شوند، آشنایی با روش‌ های مختلف انتقال وجه اهمیت ویژه‌ ای دارد. دو سامانه پرکاربرد در سیستم بانکی ایران، پایا و ساتنا هستند که هر کدام ویژگی‌ ها و کاربردهای خاص خود را دارند. بسیاری از افراد در هنگام انتقال وجه بین حساب‌ ها یا بانک‌ های مختلف با گزینه‌ های پایا و ساتنا مواجه می‌ شوند. اما نمی‌ دانند تفاوت آن‌ ها چیست و کدام یک برای نیازشان مناسب‌ تر است. در این مطلب از موسسه حسابداری تدبیر به بررسی کامل این دو سامانه و تفاوت‌ های آن‌ ها می‌ پردازیم.

پایا و ساتنا چیست؟

در سیستم بانکی ایران، دو سامانه مهم برای انتقال وجه بین بانکی وجود دارد که هرکدام کارکرد و زمان‌ بندی خاص خود را دارند. این سامانه‌ ها، امکان انتقال پول از حساب یک شخص در یک بانک به حساب فردی دیگر در بانکی متفاوت را فراهم می‌ کنند. پایا و ساتنا به همین منظور طراحی شده‌ اند تا نیازهای مختلف کاربران در حجم و سرعت انتقال وجه را پاسخ دهند.

سامانه پایا چگونه کار می‌ کند؟

پایا مخفف «پرداخت‌ های الکترونیک بین بانکی» است و به عنوان یک سامانه غیر لحظه‌ ای برای انتقال وجه بین بانکی شناخته می‌ شود. زمانی که فردی قصد دارد مبلغی را به حساب شخص دیگری در بانک متفاوت انتقال دهد اما عجله‌ ای برای رسیدن پول ندارد، استفاده از پایا گزینه‌ مناسبی است. این سامانه تراکنش‌ ها را به صورت دسته‌ ای جمع‌ آوری و در زمان‌ های مشخصی طی روز تسویه می‌ کند. زمان‌ بندی تسویه در پایا معمولا سه بار در روز است و واریزی‌ ها با فاصله چند ساعته انجام می‌ شوند.

پایا برای مبالغ خرد و پرداخت‌ های مکرر مثل پرداخت حقوق کارکنان یا پرداخت اقساط بسیار کاربردی است. از آن جا که انتقال وجه از طریق پایا در قالب تراکنش‌ های گروهی پردازش می‌ شود، کارمزد کمتری دارد و همین موضوع باعث‌شده تا این سامانه در میان کسب‌ و کارها و سازمان‌ ها محبوب باشد. از سوی دیگر در مقایسه پایا و ساتنا، پایا اولویت کمتری از نظر سرعت دارد ولی در هزینه بسیار به‌ صرفه‌ تر است.

سامانه ساتنا چگونه عمل می‌ کند؟

ساتنا که مخفف «سامانه تسویه ناخالص آنی» است، برای انتقال مبالغ بالا و فوری طراحی شده است. این سامانه بر خلاف پایا، تراکنش‌ ها را به صورت آنی و تک‌ به‌ تک بین بانک‌ ها تسویه می‌ کند. به بیان ساده‌ تر، هر تراکنش در ساتنا به‌ محض ثبت و تایید، بدون معطلی انجام شده و وجه مستقیما به حساب مقصد واریز می‌ شود. این ویژگی باعث شده است تا ساتنا گزینه‌ ای ایده‌ آل برای مواقعی باشد که سرعت در انتقال وجه اهمیت بالایی دارد.

از ساتنا معمولا برای مبالغ بالا مانند خرید املاک، انتقال سرمایه یا پرداخت‌ های فوری بین شرکت‌ ها و مشتریان استفاده می‌ شود. البته استفاده از ساتنا دارای محدودیت‌ هایی مانند حداقل مبلغ قابل انتقال (معمولا ۱۵ میلیون تومان به بالا) است و همچنین کارمزد آن نسبت به پایا بیشتر می‌ باشد. بانک‌ ها از این سامانه در ساعات کاری بانک مرکزی (از ۷:۳۰ تا ۱۳:۳۰) پشتیبانی می‌ کنند. بنابراین تراکنش‌ های خارج از این ساعات به روز کاری بعد موکول می‌ شوند.

تفاوت پایا و ساتنا

اگر همچنان نمی‌ دانید کدام سامانه را برای انتقال وجه انتخاب کنید، بررسی تفاوت‌ های کلیدی می‌ تواند به تصمیم‌ گیری شما کمک کند. هرچند پایا و ساتنا هر دو ابزارهای مطمئنی برای انتقال وجه هستند، اما تفاوت در سرعت، هزینه و شرایط استفاده آن‌ ها بسیار مهم است.

تفاوت‌ های اصلی بین پا‌یا و سا‌تنا عبارت‌اند از:

• سرعت انتقال: ساتنا آنی است، پایا چند ساعته
• کارمزد: پایا ارزان‌ تر است، ساتنا کارمزد بالاتری دارد
• زمان پردازش: پایا در سه نوبت مشخص طی روز، ساتنا در ساعات کاری بانک مرکزی
• حداقل مبلغ: پایا بدون حداقل مبلغ، ساتنا معمولا از ۱۵ میلیون تومان به بالا
• نوع کاربرد: پایا برای پرداخت‌ های روزمره و جمعی، ساتنا برای انتقال‌ های فوری و با مبالغ بالا

چه زمانی از پا‌یا استفاده کنیم و چه زمانی از سا‌تنا؟

اگر قصد دارید مبلغی را منتقل کنید اما فوریتی در انجام آن ندارید (مثلا پرداخت حقوق کارمندان یا واریز اقساط به حساب دیگران)، پایا گزینه‌ ای مناسب و مقرون‌ به‌ صرفه است. با استفاده از این سامانه، مبلغ مورد نظر در اولین چرخه تسویه بعدی منتقل خواهد شد. این روش خصوصا برای کسب‌ و کارهایی که تعداد زیادی پرداخت همزمان دارند بسیار کارآمد است.

در صورتی که نیاز به انتقال فوری و لحظه‌ ای دارید (مانند خرید ملک، پرداخت بدهی‌ های مهم، یا موارد اضطراری دیگر)، سامانه ساتنا بهترین انتخاب است. در این شرایط زمان اهمیت دارد و نمی‌ توان منتظر چرخه‌ های تسویه ماند. با توجه به شرایطی که دارید و ویژگی‌ های پایا و ساتنا، می‌ توانید انتخاب آگاهانه‌ تری داشته باشید.

محدودیت‌ ها و مزایای هر کدام

پایا با هزینه کم و امکان انتقال گروهی وجه، انتخابی عالی برای پرداخت‌ های مکرر یا جمعی است. اما سرعت پایین‌ تر نسبت به ساتنا یکی از محدودیت‌ های اصلی آن می‌ باشد. از طرفی، مبالغ بالا در این سامانه پذیرفته می‌ شود، ولی رسیدن آن به حساب مقصد ممکن است چند ساعت زمان ببرد.

ساتنا مزیت بزرگی در سرعت انتقال دارد و تراکنش‌ ها را به صورت آنی انجام می‌ دهد. این ویژگی برای کسب‌ و کارها یا اشخاصی که به دلایل مختلف نیاز به جابه‌جایی سریع پول دارند، بسیار ارزشمند است. با این حال، کارمزد بیشتر و محدود بودن به ساعات کاری بانک مرکزی از معایب آن به شمار می‌ روند.

کارمزد انتقال وجه در پا‌یا و سا‌تنا

کارمزد انتقال وجه در سامانه‌ های پایا و ساتنا بر اساس نوع تراکنش و مبلغ آن متفاوت است. در سامانه پایا، کارمزد تراکنش‌ ها 0.01 درصد است. یعنی اگر شما 10 میلیون تومان پایا کنید، مبلغ 1000 تومان از کل تراکنش به عنوان کارمزد دریافت می‌ شود. در مقابل، سامانه ساتنا برای تراکنش‌ های بالای ۱۵ میلیون تومان در نظر گرفته شده و کارمزد بالاتری دارد. کارمزد ساتنا 0.02 درصد تا سقف 25 هزار تومان است. یعنی اگر مبلغ تراکنش شما بسیار بالا باشد نیز مبلغ کارمزد از 25 هزار تومان بیشتر نخواهد شد.

نکات مهم هنگام استفاده از سامانه‌ های انتقال وجه بانکی

قبل از استفاده از سامانه‌ های انتقال وجه بانکی، دانستن چند نکته می‌ تواند از بروز خطاها و اتلاف وقت جلوگیری کند. خصوصا در مواقعی که قصد انتقال مبالغ بالا یا استفاده از سامانه در ساعات پایانی روز را دارید، توجه به این موارد اهمیت دارد.

در ادامه، نکاتی که هر کاربر باید هنگام استفاده از پایا و ساتنا رعایت کند را مشاهده می‌ کنید:

• قبل از انتقال، مشخصات حساب مقصد (شماره شبا، نام صاحب حساب و بانک مقصد) را دوباره بررسی کنید.
• برای انتقال فوری، در ساعات کاری بانک مرکزی اقدام به استفاده از ساتنا کنید.
• در روزهای تعطیل یا آخر هفته، احتمال تاخیر در انجام تراکنش‌ ها در سامانه پایا وجود دارد.
• از امنیت دستگاه و شبکه اینترنتی خود هنگام انجام تراکنش‌ ها مطمئن باشید.
• رسید تراکنش را حتما ذخیره یا چاپ کنید تا در صورت نیاز قابل پیگیری باشد.

درباره سقف کارت به کارت بخوانید.

مقایسه نهایی بین پا‌یا و سا‌تنا

اگر هنوز بین انتخاب پایا یا ساتنا تردید دارید، جدولی که در ادامه آورده‌ایم به شما کمک خواهد کرد تا بر اساس نیاز خود بهترین گزینه را انتخاب کنید. این مقایسه خلاصه و کاربردی، تفاوت‌ های کلیدی را در یک نگاه نشان می‌ دهد.