اصل تحقق درآمد چیست؟

اصل تحقق درآمد در حسابداری حول محور تعیین زمان وقوع درآمدها می چرخد که به عنوان اصل تشخیص درآمد نیز شناخته می شود. مفهوم اصل تحقق این است که درآمد زمانی تحقق می یابد که کالا و خدمات تولید شده توسط یک کسب و کار به مشتری منتقل شود، چه به صورت نقدی، چه به عنوان دارایی و یا به عنوان وعده پرداخت نقدی یا دارایی های دیگر در آینده. و یک شرکت به طور منطقی مطمئن است که پرداختی مشابه آن از مشتری دریافت می شود.

به طور کلی از مفهوم اصل تحقق درآمد زمانی استفاده می شود که کالاهای اساسی تحویل داده شوند، یا ریسک و پاداش ها منتقل شوند، یا درآمد حاصل شود. صرف نظر از این که مبلغ دریافت شده است یا خیر؟ یعنی سود باید هنگام انتقال کالا یا انتقال ریسک و پاداش درآمد تحقق یابد.

اصل تشخیص درآمد

در واقع اصل تحقق درآمد به، به رسمیت شناختن درآمد مربوط می شود، در مشاغل خدماتی مانند: تجارت املاک، درآمد بر اساس روش تکمیل درصد تشخیص داده می شود. بنابراین در صورت ارائه خدمات، درآمد براساس مرحله تکمیل خدمات مشخص شده در قرارداد شناسایی می شود. هرگونه دریافتی از مشتری مازاد بر یا کمتر از درآمدی که مطابق با مرحله تکمیل درآمد شناسایی شده است، به عنوان درآمد پیش پرداخت یا درآمد تعهدی در صورت لزوم حساب می شود. اصل تحقق درآمد با دریافت وجه نقد ارتباط ندارد، یعنی درآمد باید تحقق یابد، یا درآمد باید شناسایی شود. حتی اگر پول نقد دریافت نشده باشد.

به عنوان مثال، اگر پیش پرداخت دریافت شود، اما کالا منتقل نشود، درآمد قابل تشخیص نیست، و فقط هنگام تحویل کالا درآمد قابل تشخیص است.

بنابراین در صورت فروش کالا، درآمد باید زمانی تشخیص داده شود که فروشنده خطرات و پاداش های مربوط به مالکیت کالا را به خریدار منتقل کند. به طور کلی این امر زمانی اتفاق می افتد که کالا در واقع به خریدار منتقل می شود. در مواردی که کالا با شرایط اعتباری فروخته می شود، درآمد همراه با مطالبات مربوطه شناسایی می شود که متعاقباً با دریافت مبلغ معوق از مشتری تسویه می شود.

یک سوال بسیار مهم این است: سود واقعاً چه زمانی به دست می آید؟

اصل تحقق درآمد و هزینه

اصل تحقق درآمد در حسابداری یکی از ارکان حسابداری مدرن است که پاسخ روشنی به این سوال ارائه می دهد. این اصل بیان می کند که سود زمانی تحقق می یابد که کالا به خریدار منتقل شود. علاوه بر این، درآمد باید هنگام فروش کالا یا ارائه خدمات، اعم از دریافت وجه نقد یا عدم آن، شناسایی شود.

اصل شناسایی درآمد یکی از اصول اساسی در حسابداری به شمار می‌آید. بر اساس این اصل، درآمد زمانی به رسمیت شناخته می ‌شود که مزایا و ریسک ‌های مالکیت از فروشنده به خریدار منتقل شده باشد، یا زمانی که ارائه خدمات به طور کامل صورت گرفته باشد. در این اصل، زمان دریافت وجه نقد اهمیتی ندارد و فقط زمان تحویل کالا یا ارائه خدمات حائز اهمیت است. اصل شناسایی درآمد از اجزای کلیدی در اجرای مبنای حسابداری تعهدی محسوب می ‌شود.

همچنین باید انتظار معقول وجود داشته باشد که درآمد در حال حاضر یا در آینده محقق شود. نکته ای که باید به آن توجه داشت این است که درآمد صرفاً هنگام دریافت سفارش به دست نمی آید و همچنین برای تشخیص درآمد نباید تا پرداخت نقدی منتظر ماند.

به طور مشابه، زمانی که کالا خریداری می شود یا خدمات دریافت می شود، هزینه پرداخت می شود یا خیر؟ بله، پس باید هزینه ها تشخیص داده شود. طبق اصل تحقق درآمد، درآمدها شناسایی نمی شوند مگر اینکه تحقق پیدا کنند و نقطه ای که در آن درآمدها تحقق می یابد، شرایطی است. به عنوان مثال، درآمد زمانی تحقق می یابد که کالا به مشتریان تحویل داده شود، نه زمانی که قرارداد تحویل کالا منعقد شود.

مثال هایی برای اصل تحقق درآمد

اصل تحقق درآمد به این مفهوم است که درآمد تنها زمانی قابل تشخیص است که کالاها یا خدمات اساسی مرتبط با درآمد به ترتیب تحویل یا ارائه شوند. بهترین راه برای درک اصل تحقق، مثال های زیر است:

پیش پرداخت کالا

یک مشتری مبلغ 1000 دلار پیش پرداخت برای محصول سفارشی طراحی می کند. فروشنده تا زمانی که کار روی محصول کامل نباشد متوجه درآمد 1000 دلاری نمی شود. در نتیجه، 1000 دلار در ابتدا به عنوان بدهی ثبت می شود (در حساب درآمد غیر مستقیم)، که پس از ارسال محصول به درآمد منتقل می شود.

پیش پرداخت خدمات

یک مشتری مبلغ 6000 دلار پیش پرداخت برای یک سال کامل پشتیبانی نرم افزاری پرداخت می کند. ارائه دهنده نرم افزار تا زمانی که کار روی محصول را انجام ندهد، متوجه 6000 دلار درآمد نمی شود. این می تواند به عنوان گذشت زمان تعریف شود، بنابراین ارائه دهنده نرم افزار می تواند، در ابتدا کل 6000 دلار را به عنوان بدهی (در حساب درآمد ناپخته) ثبت کند و سپس 500 دلار از آن را در ماه به درآمد منتقل کند.

پرداخت های با تاخیر

یک فروشنده کالا را به صورت اعتباری برای مشتری ارسال می کند و مبلغ 2000 دلار را برای مشتری محاسبه می کند. فروشنده کل 2000 دلار را به محض اتمام حمل متوجه شده‌است. زیرا هیچ فعالیت درآمد اضافی برای تکمیل وجود ندارد. تأخیر در پرداخت یک موضوع تأمین مالی است که ارتباطی با تحقق درآمدها ندارد.

تحویل های متعدد

 یک فروشنده قرارداد فروش منعقد می کند که بر اساس آن یک هواپیما را به یک شرکت هواپیمایی می فروشد، بعلاوه یک سال تعمیر و نگهداری موتور و آموزش اولیه خلبان، که قیمت 25 میلیون دلار است.

در این مورد، فروشنده باید قیمت را بین سه جزء فروش تخصیص دهد و با تکمیل هر یک از آن ها درآمد کسب می کند. بنابراین، احتمالاً تمام درآمد مربوط به هواپیما را هنگام تحویل دریافت می کند، در حالی که تحقق اجزای آموزش و تعمیر و نگهداری تا زمانی که به دست می آید به تأخیر می افتد.

به طور کلی اصل تحقق درآمد اغلب زمانی نقض می شود که شرکتی بخواهد سرعت شناسایی درآمدها را افزایش دهد. بنابراین درآمدها قبل از تکمیل کلیه فعالیت های مربوط به درآمدها، در دفاتر ثبت می شود.

مثال هایی بیشتر در خصوص تشخیص درآمد در حسابداری

A: مثال شماره 1

شخصی در تاریخ 23-03-2020؛ مبلغ 20.000 دلار به عنوان پیش پرداخت در برابر کالاهایی که قرار است در 02/04/2020 به مبلغ 30،000 دلار خریداری شود دریافت کرد. تحویل کالا در تاریخ 05-04-2020 است. زمانی که گفته می شود درآمد طبق اصل تحقق درآمد محقق می شود، را بیان کنید؟

راه حل: طبق اصل تحقق درآمد، در مورد کالاها، درآمد تنها زمانی قابل تشخیص است که ریسک و پاداش مربوط به دارایی اساسی منتقل شود. در مواردی که گفته می شود هنگام تحویل کالا، ریسک و پاداش منتقل می شود یا فروشنده مسئولیت کالا را در صورت آسیب دیدن یا خراب شدن در محل خریدار پذیرفته است.

در مورد فوق، کالا در تاریخ 05/04/2020 تحویل داده می شود و درآمد در تاریخ 05-04-2020 محقق می شود. بنابراین فروش باید در 20/04/2020 ثبت شود و نه در 23-3-2020. بنابراین اصل تحقق درآمد با دریافت مبلغ سروکار ندارد.

B: مثال شماره 2

شخصی کامیون را به نمایندگی انحصاری خود می فروشد و قراردادی را برای تحویل کامیون به مشتریان به همراه تعمیر و نگهداری به مدت یک سال منعقد می کند. بیان کنید که چگونه درآمد باید طبق اصل به رسمیت شناخته شود؟

راه حل: طبق اصل به رسمیت شناختن، در مورد کالاها، درآمد باید زمانی شناسایی شود که تمام ریسک و پاداش های مربوط به دارایی اصلی منتقل شود.

در مورد فوق، فروش کامیون مربوط به فروش کالا است و قرارداد نگهداری خدمات مستمری است که باید به مدت یک سال به مشتری ارائه شود.

بنابراین با توجه به اصل تشخیص درآمد کامیون ها هنگام انتقال ریسک و پاداش های مربوط به کامیون، یا تحویل کامیون، شناسایی می شود.

در مورد قرارداد تعمیر و نگهداری، درآمد باید بر اساس درصد تکمیل به رسمیت شناخته‌شود. یعنی از مجموع کامیون های فروخته‌شده، فقط کامیون هایی که دوره گارانتی آن ها به پایان رسیده‌است باید شناخته‌شود. به این معنی که قرارداد خدمات منقضی شده‌است.

C: مثال شماره 3

شرکتی در آوریل سفارش دریافت می کند، کالا را در ماه مه ارسال می کند و در ماه ژوئن مبلغی را دریافت می کند. در این حالت، طبق اصل تحقق درآمد، درآمد در ماه مه (یعنی زمانی که انتقال انجام شد، صرف نظر از اینکه سفارش در ماه آوریل دریافت شد و پول نقد در ماه ژوئن دریافت شد) به دست می آید.

D: مثال شماره 4

به عنوان مثال دیگر، در نظر بگیرید که آقای الف کالایی به ارزش 2000 دلار به آقای ب می فروشد. وی تأیید می کند که کالا پس از 15 روز منتقل می شود. با دریافت کالا ، آقای B پس از 10 روز پرداخت را انجام می دهد. در این مثال، با توجه به اصل تحقق درآمد حسابداری، فروش هنگام انتقال کالا از آقای A به آقای B در نظر گرفته‌می‌شود.

E: مثال شماره 5

شخصی نمایندگی فروش خودرو است. سفارشات را از مشتریان در قبال 20٪ پیش پرداخت دریافت می کند. فرد خودروها را در مدت 30 روز به مشتریان مربوطه تحویل می دهد که 80 درصد باقی مانده قیمت لیست را دریافت می کند.

مطابق اصل تحقق درآمد، شخصی که نماینده فروش خودرو است تا زمانی که خودروها به مشتریان مربوطه تحویل داده‌نشوند، هیچ درآمدی را تشخیص نمی دهد. زیرا این نقطه زمانی است که خطرات و پاداش های ناشی از مالکیت خودروها به خریداران منتقل می شود.

درآمد تحقق نیافته چیست؟

تا زمانی که مشتری مبلغ هر قسط را پرداخت نکند، این درآمد به عنوان درآمد شناسایی نشده محسوب می‌شود و در دسته سود تحقق نیافته قرار می‌ گیرد. اما هنگامی که مشتری هر قسط را به‌ صورت نقدی پرداخت کند، سود تحقق نیافته از حساب‌ ها خارج شده و درآمد مالی در زمان شناسایی ثبت می‌ شود (درآمد شناسایی شده).

اهمیت

استفاده از اصل تحقق تضمین می کند که عملکرد گزارش‌شده یک واحد تجاری، همانطور که از صورت سود و زیان مشهود است، منعکس‌کننده­ میزان واقعی درآمد حاصل از یک دوره، به جای جریانات نقدی ایجاد شده در یک دوره است. که در غیر این صورت می تواند از صورت جریان نقد اندازه گیری شود. همچنین به رسمیت شناختن درآمد بر اساس وجه نقد، ممکن است مبنای ثابتی برای ارزیابی عملکرد یک شرکت در چندین دوره حسابداری به دلیل نوسانات احتمالی جریانات نقدی نباشد.

• اصل تحقق درآمد یک دید واقعی و منصفانه از حساب ها را تضمین می کند، زیرا سود تنها زمانی تحقق می یابد که فروشنده ریسک و پاداش را منتقل کند.
• از طریق اصل تحقق درآمد می توان ریسک را به حداقل رساند.
• درآمد واقعی به دست‌آمده در طول سال به جای مجموعه ای از درآمد اهمیت و اعتبار داده‌می‌شود.
• به طور مداوم شناخت را تضمین می کند.
• در مورد درصد تکمیل خدمات، می توان از این روش برای تشخیص درآمد استفاده کرد. از این رو راه حلی برای انواع تشخیص درآمد بر اساس نوع درآمد ارائه می دهد.
• اصل تحقق درآمد به مالکیت قانونی اهمیت می دهد که توسط قانون قابل قبول و قابل اجرا است.

مزایای اصل تشخیص درآمد در حسابداری

• مفهوم تحقق درآمد اهمیت بیشتری به تشخیص درآمد می دهد.
• معمولاً در یک سازمان تجاری طبق سیستم تعهدی حسابداری دنبال می شود.
• در روند حسابداری و شناسایی درآمد راهنمای بسیار خوبی است.
• از طریق اصول تحقق درآمد، تورم درآمد و سود قابل کنترل است.
• دیدگاه درست و منصفانه در مفهوم تحقق درآمد به خوبی منعکس شده‌است.

کلام آخر

برای آموزش کامل حسابداری، شرکت در دوره آموزش 0 تا 100 حسابداری تدبیر اصفهان به شما پیشنهاد می شود؛ تا بتوانید از آموزش حسابداری در اصفهان بهره مند شوید.