بخشودگی جرایم مالیاتی: راهنمای کامل و به‌روز + نحوه درخواست و آخرین بخشنامه‌ها

مالیات، از مهم‌ترین منابع درآمدی دولت‌هاست که بر مبنای قوانین و مقررات مالیاتی از اشخاص حقیقی و حقوقی اخذ می‌شود. با این حال، برخی مودیان در پرداخت مالیات دچار تأخیر یا تخلف می‌شوند که به دنبال آن جرایمی برای آن‌ها تعیین می‌گردد. خوشبختانه سازمان امور مالیاتی کشور با در نظر گرفتن بخشنامه‌هایی تحت عنوان بخشودگی جرایم مالیاتی تلاش می‌کند بار مالی این جرایم را کاهش دهد و مشوقی برای مودیان خوش‌حساب باشد. در این مقاله به بررسی جامع مفهوم بخشودگی جرایم مالیاتی، انواع آن، نحوه درخواست بخشودگی و آخرین بخشنامه‌های صادر شده می‌پردازیم.

بخشودگی جرایم مالیاتی چیست؟

طبق قوانین مالیات ‌های مستقیم، مودیانی که تکالیف مالیاتی خود را در موعد مقرر انجام ندهند، مشمول جرایم مالیاتی می‌شوند. این جرایم می‌تواند به صورت جریمه‌های نقدی، دیرکرد یا غیره باشد. اما سازمان امور مالیاتی در شرایط خاص و با توجه به قوانین مرتبط، مجاز است تا برخی یا تمامی این جرایم را ببخشد یا کاهش دهد. این بخشودگی‌ها در قالب بخشنامه‌های رسمی هر ساله توسط سازمان امور مالیاتی صادر و ابلاغ می‌گردند.

آخرین بخشنامه بخشودگی جرایم مالیاتی در سال ۱۴۰۴

با توجه به بند (ت) تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۴۰۳ کل کشور، سازمان امور مالیاتی کشور مجاز است پرونده‌های مالیاتی سال‌های ۱۳۸۷ تا ۱۴۰۰ مربوط به اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل فاقد اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده را براساس اظهارنامه برآوردی تعیین مالیات کند. این اقدام شامل پرونده‌های مالیات بر ارزش افزوده سال‌های ۱۳۸۷ تا ۱۴۰۲ نیز می‌شود.

بر اساس بخشنامه شماره ۲۰۰/۱۴۰۳/۶۱ مورخ ۲۵ اسفند ۱۴۰۳، در صورتی که مالیات و عوارض متعلق ظرف یک سال از ابلاغ اوراق قطعی پرداخت شود، کلیه جرایم متعلق بدون هیچ شرط دیگری بخشوده خواهد شد. سازمان امور مالیاتی توصیه کرده است که ادارات مالیاتی از ظرفیت ماده ۳۰ آیین‌نامه ماده ۲۱۹ قانون مالیات‌های مستقیم برای رفع مغایرت‌ها استفاده کنند و در صورت اعتراض مودیان به مالیات تعیین شده، پرونده‌ها قابل طرح در هیات‌های حل اختلاف خواهد بود.

انواع بخشودگی جرایم مالیاتی

1. بخشودگی براساس قانون مالیات‌های مستقیم

• ماده ۱۸۹: مودیانی که طی سه سال متوالی اظهارنامه و دفاتر مالی آنها مورد قبول اداره امور مالیاتی قرار گرفته و مالیات را به موقع پرداخت کرده باشند، معادل ۵ درصد اصل مالیات پرداختی به عنوان جایزه خوش‌حسابی دریافت می‌کنند.
• ماده ۱۹۰: به ازای هر ماه پرداخت مالیات زودتر از موعد مقرر، جایزه‌ای معادل ۱٪ مبلغ پرداختی به مودی تعلق می‌گیرد.
• ماده ۱۹۱: بخشی یا تمام جرایم مالیاتی بنا به درخواست مودی و با توجه به دلایل خارج از اختیار بودن عدم انجام تکالیف، سوابق مالیاتی و خوش‌حسابی مودی، قابل بخشودگی است.

2. بخشودگی‌های مالیاتی مناسبتی

دولت در مناسبت‌هایی مانند هفته دولت، دهه فجر و… بخشی از جرایم مالیاتی را به صورت تخفیف یا معافیت برای مودیان در نظر می‌گیرد که در قالب بخشنامه‌های رسمی اعلام می‌شود.

3. جرایم غیر قابل بخشش (ماده ۱۹۲ قانون مالیات‌های مستقیم)

برخی جرایم مالیاتی که بخشودنی نیستند عبارت‌اند از:

• عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی در مهلت مقرر
• کتمان درآمد در اظهارنامه مالیاتی
• اعلام هزینه‌های غیرواقعی در اظهارنامه مالیاتی

چه کسانی مشمول بخشودگی جرایم مالیاتی می‌شوند؟

مطابق ماده ۱۹۱ قانون مالیات  مستقیم، کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که شرایط زیر را داشته باشند می‌توانند مشمول بخشودگی جرایم مالیاتی شوند:

• ارایه دلایل مستند و قابل قبول مبنی بر اینکه عدم انجام تکالیف مالیاتی خارج از اختیار مودی بوده است.
• سوابق مالیاتی منظم و خوش‌حساب باشند.
• درخواست رسمی برای بخشودگی جرایم ارائه دهند.

پس فقط افرادی که مرتکب جرایم غیرقابل بخشودگی شده‌اند یا دارای سوابق مالیاتی ضعیف باشند، مشمول این بخشودگی نمی‌شوند.

نحوه درخواست بخشودگی جرایم مالیاتی

برای دریافت  باید مراحل زیر طی شود:

1. ثبت درخواست در سایت سازمان امور مالیاتی

ابتدا مودی باید به سایت رسمی سازمان امور مالیاتی کشور به آدرس tax.gov.ir

مراجعه و درخواست خود را به صورت آنلاین ثبت کند.

2. ارائه مدارک و مستندات

پس از ثبت درخواست، لازم است مدارکی ارائه شود که اثبات کند جرم مالیاتی به دلایلی خارج از اختیار مودی رخ داده و عمدی نبوده است. این مدارک می‌تواند شامل توضیحات کتبی، اسناد مالی، سوابق پرداخت و موارد مشابه باشد.

3. بررسی درخواست توسط سازمان امور مالیاتی

سازمان امور مالیاتی پس از دریافت درخواست و مدارک، سوابق مالیاتی مودی را بررسی و با توجه به شرایط قانونی و سوابق، تصمیم به بخشودگی جرایم مالیاتی یا رد درخواست می‌گیرد. در صورت موافقت، بخشودگی اعلام و اعمال می‌شود.

نمونه نامه درخواست بخشودگی جرایم مالیاتی

برای تسهیل فرآیند، نمونه نامه درخواست به شرح زیر پیشنهاد می‌شود:

اداره کل امور مالیاتی …………..

موضوع: درخواست بخشودگی جرایم مالیاتی

با سلام و احترام؛

احتراما، عطف به برگ مالیات قطعی عملکرد شماره ………. مورخ………….. موارد زیر به استحضار می‌رسد:

فعالیت این شرکت از جمله مشاغل ………… بوده و طرف معامله آن مصرف‌کننده نهایی (عموم مردم) می‌باشد. با در نظر گرفتن سوابق خوش‌حسابی این شرکت، از آن سازمان محترم استدعا دارد، بنا به اختیار حاصل از مفاد ماده ۱۹۱ قانون مالیات‌های مستقیم و تفویض اختیار صورت گرفته از طرف ریاست محترم سازمان امور مالیاتی کشور، دستور فرمایند نسبت به اصلاح مأخذ و بخشودگی جرایم اعلام شده اقدام مقتضی معمول نمایند.

پیشاپیش از بذل توجه و مساعدت شما نهایت سپاسگزاری را دارم.

با احترام

امضاء و تاریخ

نکات مهم بخشودگی جرایم مالیاتی

• یک فرصت ویژه است اما جایگزین انجام صحیح و به موقع تکالیف مالیاتی نمی‌شود.
• همواره توصیه می‌شود مودیان مالیاتی ضمن آگاهی از قوانین، اظهارنامه‌ها و پرداخت مالیات خود را به موقع انجام دهند.
• در صورت اعلام بخشودگی، فرصت مناسبی برای تسویه بدهی‌ها و جلوگیری از تحمیل جریمه‌های بیشتر است.
• سازمان امور مالیاتی هر سال با توجه به شرایط اقتصادی و سیاست‌های مالی کشور، بخشنامه‌های جدیدی  صادر می‌کند که لازم است مودیان از آن‌ها مطلع باشند.

سخن پایانی

بخشودگی جرایم مالیاتی یکی از مهم‌ترین ابزارهای تشویق مالیاتی برای حمیت از مودیان خوش‌حساب و ایجاد انگیزه برای اجرای به موقع تکالیف مالیاتی است. با مطالعه قوانین مربوطه، استفاده از بخشنامه‌های سالانه و طی مراحل درخواست بخشودگی، می‌توان بخشی یا کل جرایم مالیاتی را کاهش داد. یا این وجود، بهترین راهکار، پرداخت به موقع مالیات و مدیریت صحیح امور مالی است تا از بروز جرایم جلوگیری شود. همواره با یک حسابدار خبره و مشاور مالیاتی همکاری داشته باشید تا در این مسیر همراه و راهنمای شما باشد.

سوالات متداول 

1. چه کسانی واجد شرایط دریافت بخشودگی جرایم مالیاتی هستند؟

تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی که دارای سوابق خوش‌حسابی هستند.

2. آیا امکان بخشودگی برای جریمه‌های مربوط به عدم ارسال اظهارنامه وجود دارد؟

خیر. طبق ماده ۱۹۲ قانون مالیات‌های مستقیم، جرایمی مانند عدم ارسال اظهارنامه در موعد مقرر، کتمان درآمد یا اعلام هزینه‌های غیرواقعی قابل بخشودگی نیستند.

3. برای ثبت درخواست باید به کجا مراجعه کنیم؟

مودیان باید به سامانه سازمان امور مالیاتی کشور به نشانی  tax.gov.ir مراجعه کرده و از طریق پنل کاربری خود، فرم درخواست بخشودگی جرایم را تکمیل و ارسال کنند.

4. آیا امکان اعتراض به میزان مالیات تعیین‌شده پس از بخشودگی جرایم وجود دارد؟

بله. در صورت اعتراض مودی به مالیات تعیین‌شده، پرونده قابل طرح در هیات‌های حل اختلاف مالیاتی است. همچنین سازمان امور مالیاتی توصیه کرده است برای رفع مغایرت‌ها از ظرفیت ماده ۳۰ آیین‌نامه ماده ۲۱۹ قانون مالیات‌های مستقیم استفاده شود.