حق اولاد چیست + نحوه محاسبه مبلغ حق اولاد

حق اولاد یکی از مواردی است که شما در فیش حقوقی آن را مشاهده خواهید کرد. این حق جزء حقوق و مزایای کارگران و کارمندان محسوب می ‌شود. افراد چه در مشاغل خصوصی و چه در مشاغل دولتی فعالیت ‌کنند و تحت پوشش تامین اجتماعی  و دارای فرزند باشند؛ بایستی از این حق بهره ‌مند شوند. هدف اصلی از پرداخت نمودن حق فرزند به افراد شاغل این است که به آنها کمک بیشتری شود.  همچنین رفاه اجتماعی بهتری برای فرزندان این افراد فراهم شود. اما سوالی که برای شما پیش می آید این است که حق اولاد چیست و چگونه محاسبه می ‌شود؟ و دقیقاً چه افرادی می ‌توانند شامل این حق شوند؟ برای پاسخ دادن به تمام این سوالات پیشنهاد می ‌کنم ادامه مطلب را مطالعه کنید.

حق اولاد چیست؟ آیا حق عائله ‌مندی در واقع همان حق اولاد است؟

طبق قانون کار، تمامی کارمندان و کارگرانی که فرزند داشته باشند بایستی به آن ها مبلغی به عنوان حق‌اولاد پرداخت شود. این مبلغ در پایان هر ماه می ‌بایست توسط آن ها دریافت شود. بنابراین اگر بخواهیم به زبان ساده این حق را تعریف کنیم می ‌توان گفت کمک هزینه‌ایست برای مخارج فرزندان افرادی که بیمه شده تامین اجتماعی می ‌باشند.

اما عائله مندی در واقع در بخش خصوصی همان معنای حق‌اولاد را می ‌دهد ولی در بخش دولتی، حق اولاد با حق عائله مندی کاملاً متفاوت است در واقع کارمندانی که در بخش دولتی فعالیت می ‌کنند؛ در کنار دریافت حقوق اولاد تا فرزند سوم از هزینه‌ های عائله‌ مندی نیز برای همسر خود برخوردار می ‌شوند.

البته ناگفته نماند که در بخش خصوصی کارگران طبق قانون حق‌اولاد و عائله‌ مندی را فقط تنها برای دو فرزند می‌توانستند دریافت کنند. اما در حال حاضر این محدودیت کاملاً برداشته شده و کارگران می ‌توانند برای تمامی فرزندان خود حق فرزند دریافت کنند. البته این قانون مختص فقط مردان یا زنان نیست. بلکه زنان و مردانی که شاغل هستند و دارای فرزند می ‌باشند می ‌توانند از حق فرزند بهره‌مند شوند. حسابداران شرکت ‌ها می ‌توانند از طریق نرم ‌افزار های مالی، حق فرزند را محاسبه و در فیش حقوقی کارگران و کارمندان ثبت کنند.

تفاوت حق اولاد و کمک هزینه عائله مندی برای کارکنان بخش خصوصی و دولتی

در بخشنامه حق اولاد مبلغ حق اولاد کارمندان دولت چقدر است؟ با توجه به این مورد و بند ۴ ماده ۶۸ قانون مدیریت خدمات کشوری، افرادی که شاغل و یا بازنشسته هستند و دارای همسر،  معادل ۸۰۰ امتیاز و برای هر کدام از فرزندان معادل ۲۰۰ امتیاز که حداکثر سه فرزند به بالا را پوشش می‌ دهد، دریافتی دارند. شاید برای شما هم این سوال پیش بیاید که حق اولاد تا چه سنی را پوشش می ‌دهد؟

با توجه به این مورد حداکثر سنی که برای اولاد در نظر گرفته شده به شرطی که ادامه تحصیل داده و یا اینکه بدون شغل باشد و تا ۲۵ سال تمام باشد را شامل می ‌شود. اما برای دختران تا زمانی که ازدواج کنند می ‌توانند از این حق بهره‌مند شوند.

اما در خصوص کارمندان زن شاغل که بازنشسته یا مشمول این قانون ‌باشند؛ می توان گفت: اگر دارای همسر نبوده یا همسر آنان معلول و از کار افتاده باشد و متکفل تمامی مخارج فرزندان هستند؛ از حقوق و مزایای عائله مندی در این بند برخوردار می ‌باشند. البته اگر دارای فرزند معلول و از کار افتاده هم باشند با توجه به تشخیص مراجع پزشکی، محدودیت سقف سنی برای آن ها لحاظ نخواهد شد. پس بدین ترتیب در محاسبه حقوق و دستمزد حتماً به این نکات باید توجه کرد تا بتوان این تفاوت ‌ها را در نظر داشت. با توجه به این مورد می‌توان حق اولاد کارمندان دولت را با سایر ارگان ‌ها متفاوت در نظر گرفت.

تعلق حق اولاد در قانون کار

حق اولاد تا چه سنی تعلق میگیرد ؟ و در قانون کار حق اولاد به چه کسانی تعلق می گیرد؟ با توجه به ماده ۸۶ قانون تامین اجتماعی در رابطه با کمک عائله مندی یا همان حق اولاد کارگران ذکر شده که حق اولاد منحصراً تا دو فرزند بیمه شده پرداخت خواهد شد اگر:

• در صورتی که بیمه شده دارای حداقل سابقه ۷۲۰ روز کار باشد.
• سن فرزندان آن از ۱۸ سال کمتر باشد.
• فرزندان به تحصیل اشتغال داشته باشند.
• فرزندان در اثر بیماری یا نقص عضو قادر به کار کردن نباشند؛ می‌توانند مشمول دریافت حق اولاد شوند.

البته همانطور که از قبل اشاره کردیم طبق قوانین حمایتی جدید، محدودیت دو فرزند کاملاً حذف شده است. در حال حاضر برای تمامی فرزندان این قانون محاسبه خواهد شد و دارای شرایط حق فرزند هستند. اگر کارگر مشمول مقررات قانون تامین اجتماعی و تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی باشد. اگر زن و مرد هر دو در یک کارگاه هم مشغول به کار باشند؛ در صورت داشتن هر کدام از شرایط بالا به تنهایی هر کدام مستحق دریافت کمک عائله مندی و حق اولاد خواهند بود. البته در رابطه با مشمول شدن حق اولاد در مالیات و بیمه طبق قانون نیز صحبت ‌هایی ارائه شده است که در ادامه به شرح آن ها خواهیم پرداخت.

نحوه محاسبه حق فرزند و کمک هزینه عائله مندی

قانون حق اولاد دختر تامین اجتماعی چیست؟ طبق ماده ۸۶ قانون تامین اجتماعی میزان حق اولاد بایستی معادل سه برابر حداقل مزد روزانه کارگر ساده در اکثر نقاط مختلف مناطق برای هر فرزند در ماه محاسبه شود.  در بخش خصوصی حق اولاد بایستی حداقل دستمزد روزانه آن سال را در عدد ۳ ضرب نمایید و نتیجه را در تعداد فرزندان نیز ضرب کنید.

با توجه به این مورد فرمول آن شامل حق اولاد در ازای هر فرزند برابر است با حداقل دستمزد روزانه ضربدر ۳ ضربدر ۱. افرادی که در بخش خصوصی فعالیت می ‌کنند حق عائله‌ مندی آن ها برابر با همان حق اولاد است. اما در بخش دولتی کاملاً این دو از هم متفاوت هستند و جدای از حق اولاد، حق عائله مندی محاسبه خواهد شد. حق اولاد در بخش دولتی برابر است با حداقل حقوق مبنا ضرب در ضریب سالانه ضربدر ۱۴ درصد.

عائله‌ مندی در بخش دولتی برابر است با حداقل حقوق مبنا ضرب در ضریب سالانه ضربدر ۷۰ درصد.  البته ناگفته نماند علاوه بر محاسبه کمک هزینه عائله ‌مندی و حق اولاد که در بخش خصوصی و دولتی کاملا از همدیگر مجزا می ‌باشند؛ عیدی کارمندان و کارگران نیز به شکل متفاوتی محاسبه خواهد شد.

مبلغ حق فرزند در سال ۱۴۰۲

میزان پرداختی حق اولاد در سال ۱۴۰۲ که به هر فرد به صورت جداگانه تعلق می ‌گیرد طبق فرمول حق اولاد در ادامه مشاهده خواهید کرد.

کمک هزینه یک فرزند معادل سه روز حداقل مزد سال ۱۴۰۲ برابر است با ۵ میلیون و ۳۰۸۲۸۴ ریال.

کمک هزینه دو فرزند معادل ۶ روز حداقل مزد سال ۱۴۰۲ برابر است با ۱۰ میلیون و ۶۱۶۵۶۸ ریال.

کمک هزینه سه فرزند معادل ۹ روز حداقل مزد سال ۱۴۰۲ برابر است با ۱۵ میلیون و ۹۲۴۸۵۲ ریال.

آیا حق فرزند مشمول بیمه خواهد بود؟

آیا حق اولاد مشمول بیمه است؟ همانطور که می‌ دانید مزایایی مثل بن کارگری، بن مسکن و حق اولاد جز، مزایای حقوق و دستمزد محسوب می‌ شوند و ارتباطی به شغل فرد ندارد. ولی در بخشنامه مالیاتی اشاره‌ای هم به مشمول بودن مالیات موارد مذکور هم وجود نخواهد داشت. با بررسی قوانین مربوط به مالیات حقوق می ‌توانیم دریابیم که حق اولاد و حق عائله مندی مشمول مالیات خواهند شد. اما در مقابل حق اولاد جزء موارد معاف از بیمه می ‌باشد و شامل بیمه نمی ‌شود.

در صورتی که حق فرزندان توسط کارفرما پرداخت نشود چه اقدامی باید کرد؟

همانطور که اشاره کردیم حق اولاد و حق عائله مندی یکی از مزایای حقوق و دستمزد برای کارگران در قانون کار تعریف شده است. بنابراین حق فرزندان بر عهده کارفرماست. به همین خاطر زمان پرداخت حقوق می ‌بایست برای کارمند واریز شود. این مبلغ هر ساله به میزان پرداختی افزوده می ‌شود. حق فرزند سه برابر حداقل مزد روزانه هر کارگر برای هر فرزند در ماه محاسبه خواهد شد. طبق ماده ۸۷ قانون تامین اجتماعی در صورتی که کارفرما با اختلاف این کار را انجام دهد و عدم پرداخت حق اولاد صورت بگیرد؛ می ‌توان به شورای مراجع حل اختلاف اداره کار رجوع کرده و مشکل را از این طریق حل نمایید.

آیا حق فرزند دارای معایب هم هست؟

بله، می‌توان از ارجح‌ترین و مهم‌ترین معایب پرداختی حق فرزندان به این مورد اشاره کرد که کارگر حتماً بایستی ۷۲۰ روز سابقه کار تحت پوشش بیمه را داشته باشد. یعنی تقریباً باید دو سال کارگران صبر کنند تا بتوانند از کارفرما حق اولاد را دریافت نمایند. البته بعضی از افراد به دلیل ترس از دست دادن کار از کارفرما بابت عدم دریافت حق اولاد هیچ شکایتی نخواهند کرد.

محاسبه حق فرزند با توجه به نرم‌ افزار های مالی

محاسبه حق اولاد چگونه است؟ در گذشته حسابداران به صورت دستی حقوق و دستمزد و حق فرزند را در برنامه اکسل محاسبه می ‌کردند. اما این روز ها نرم ‌افزار های مالی چون سپیدار این کار را خیلی ساده‌تر کرده است. محاسبه حق فرزند در این نرم افزار به صورت اتوماتیک انجام می‌ شود. بنابراین شما به راحتی می ‌توانید حق اولاد را برای هر چند فرزندی که باشد محاسبه نمایند. البته شما به غیر از این مورد می‌ توانید با نرم‌ افزار حسابداری، حقوق و مزایای ثابت را در فیش حقوقی کارگران، کارمندان و کارکنان محاسبه و صادر کنید.

انتقاداتی که بر قانون حق اولاد وارد است

به طور کلی باید بگوییم که پرداخت حق اولاد برعهده کارفرمایان است و در صورتی که فرد بیمه شده شرایط دریافت آن را داشته باشد، کارفرما موظف است که حق فرزند را با در نظر گرفتن تعداد فرزندان پرداخت کند. بر اساس تبصره ماده 87 قانون تامین احتماعی کشوری در شرایطی که کارفرمایان از پراخت حق فرزند سر باز بزنند، کارگر می‌تواند مراتب موضوع را در مراجع ذی صلاح و حل اختلاف پیگیری کند. اما حقیقت آن است که درصد بالایی از کارگران حتی در شرایطی که این حق را دریافت نکنند، اقدامی به منظور شکایت از کارفرمای خود انجام نمی‌دهند. چرا که احتمال اخراج و یا تعدیل نیرو شدن آن‌ها در صورت شکایت بسیار زیاد است.

از سویی دیگر مطابق نص صریح قانون، حداقل 720 روز بیمه به منظور دریافت حق اولاد فرزندان ضروری است. این به معنای آن است که کارگرانی که وارد یک شغل می‌شوند در تمامی دوران آزمایشی خود این حق را دریافت نکرده و پس از آن باید به مدت دو سال صبر کنند تا بتوانند از این حق قانونی بهره‌مند شوند که این فرایند بسیار طولانی به نظر می‌رسد. توجه داشته باشید که بسیاری از کارگران پیش از شکایت از کارفرمای خود برای پرداخت این حق قانونی از کار خود استعفا می‌دهند.

اقداماتی که باید در صورت عدم پرداخت حق فرزند توسط کارفرما انجام داد

به طور کلی حق عائله‌مندی یا حق اولاد یکی از مزایای جانبی حقوق و دستمزد شاغلان مشمول قانون کار است. پرداخت حق اولاد بر عهده کارفرما است و باید هنگام پرداخت حقوق، برای کارمند واریز شود.این مبلغ هرساله بیشتر می‌شود و برابر با 3 برابر حداقل مزد روزانه کارگر برای هر فرزند در ماه است.مطابق با تبصره ماده 87 قانون تامین اجتماعی، در صورت بروز هرگونه اختلاف با کارفرما و عدم پرداخت حق اولاد توسط وی، می‌توانید به شورای مراجع حل اختلاف اداره کار رجوع کرده و مشکل را حل کنید.

حق عائله‌مندی برای زنان چگونه است؟

با در نظر گرفتن آیین نامه مخصوص عائله‌مندی اصولا تفاوتی برای دریافت این امتیاز بین مرد و زن وجود ندارد. اما لازم به توضیح است که این حق قانونی برای بانوان تبصره‌های خاص خود را دارد. به طور کلی خانم‌ها برای دریافت حق اولاد باید سرپرست یک خانوار باشند و همسر نیز در این شرایط به علت از کار افتادگی، بیماری، بیکاری و فوت نباید خسارتی بپردازد. در صورت وجود هر یک از این موارد نیز بانوان باید تعهدی محضری بدهند. زیرا در غیر این صورت باید خسارت را جبران کنند.

خوب است بدانید که در طی سال‌های گذشته حق عائله مندی بانوان مجرد بازنشسته بارها و بارها مورد بحثی جدی قرار گرفته است. در ابتدا برای این افراد حق اولاد پرداخت می‌شد و پس از آن حذف شدند. حتی این موضوع به دیوان عدالت اداری نیز برده شد. اما دیوان با این موضوع موافقت نکرد و تنها موارد خاصی از بانوان بازنشسته مجرد مشمول استفاده از عائله‌مندی هستند. اما در حال حاضر آن دسته از بانوانی که با عنوان شغلی مستخدم، بازنشسته، مجرد و به تنهایی متکفل مخارج فرزندان هستند شامل این بند هستند

حق عائله‌مندی در قانون جوانی جمعیت چگونه است؟

به طور کلی قوانین حمایت از خانواده و جوانی جمعیت با هدف سهولت تشکیل خانواده به وجود آمده‌اند. بر اساس ماده 16 این قانون دولت موظف است برای تمامی گروه‌های حقوق بگیر مطروحه در ماده 29 قانون برنامه 5 ساله توسعه ششم اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در نظام جمهوری اسلامی و سایر موارد به مدت 5 سال شرایطی را برای افزایش حقوق سالیانه مشخص کرده است.

شرایط این قانون به گونه‌ای است که سالیانه کمک هزینه اولاد طبق افزایش سنواتی حقوق و دستمزد در این ماده باید به ترتیب 100 و 50 درصد ارتقا پیدا کند. از سویی دیگر باید به این مساله هم اشاره کنیم که تصمیم دولت بر این است که ماده 86 قانون تامین احتماعی اصلاح شود و سابقه پرداخت حق بیمه کارگر به 30 روز به منظور استفاده از حق اولاد و حق عایله‌مندی زنان در قوانین مربوط به جوانی جمعیت مشخص شود.

قانون عائله‌مندی پس از طلاق زوجین

از مسائل مهم در زمینه حق عائله‌مندی تکلیف این مزایا پس از طلاق زوجین است و در این شرایط اگر زوجین بدون فرزند باشند حق عائله‌مندی به طور کلی حذف شده و به هیچ یک از مرد و زن تعلق نمی‌گیرد. البته در موارد استثنایی زنانی که پیش تاهل این حق را دریافت کرده‌اند پس از متارکه نیز مجددا مشمول دریافت این مزایا هستند؛ در صورت وجود فرزند نیز این مزایا با زوجی است که تکفل فرزند را برعهده دارد و به دیگری تعلق نمی‌گیرد.

قانون بعدی در مورد زوجینی است که پس از متارکه مجددا با همدیگر ازدواج می‌کنند و در این وضعیت باز هم مشمول دریافت حق عائله‌مندی هستند؛ علاوه‌براین زوجینی که در دوران عقد جدا شوند در صورتی که صاحب فرزندی نباشند امتیاز عائله‌مندی را از دست می‌دهند.

از دیگر شرایط تعلق گرفتن حق اولاد به زوجین بعد از طلاق می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• هر دو زوجین تحت پوشش بیمه باشند
• هر دو زوجین سابقه ۷۲۰ روز حق پرداخت سنوات بیمه را دارا باشند
• اگر یکی از زوجین فوت کند؛ همسر بازمانده مستحق دریافت حق عائله‌مندی هستند
• همسر بازمانده فاقد اشتغال و درآمد باشد

سازگاری سبد معیشتی خانوار با تورم سالیانه با قانون حق فرزندان

حقوق عائله‌مندی از مزایای خاصی است که به طور کلی صندوق‌های بیمه و بازنشستگی برای نیروی کار و بازنشستگان در راستای افزایش رفاه اقتصادی و متناسب‌سازی بودجه مالی آن‌ها همزمان با نرخ تورم سالیانه مشخص می‌کنند. در حقیقت حق اولاد مبلغی است که به دلیل تاهل و فرزندآوری به همسر و فرزندان طبق شرایط خاصی تعلق می‌گیرد و پرداخت آن هم از سوی کارفرما برای کارگران بر اساس شرایط قانون کار است.

موسسه تدبیر به عنوان برترین آموزشگاه حسابداری در استان اصفهان با هدف تربیت افرادی متخصص در زمینه مدیریت مالی و امور حسابداری و معرفی آن‌ها به بازار کار تاسیس شد. وجه تمایز مهم این موسسه برگزاری کلاس‌هایی با کیفیت و با بازدهی بالا بوده و در راستای همین هدف اقدام به برگزاری کلاس‌های کاملا عملی مطابق با بازار کار حسابداری برای اولین بار در اصفهان کرده است.

سوالات متداول

آیا حق اولاد صرفا به مردان تعلق دارد؟

در پاسخ باید گفت خیر زیرا به طور کلی بیمه‌شدگان فارغ از جنسیت در صورت داشتن شرایط قانونی باید حق اولاد را از کارفرمای خود دریافت کنند.

آیا حق اولاد مشمول مالیات است؟

بله زیرا در قوانین مربوط به مالیات تبصره‌ای وجود ندارد که بخواهد حق فرزند را از دریافت مالیات معاف کند و به همین خاطر هم می‌توان نتیجه گرفت که حق اولاد مشمول مالیات خواهد بود.

فرمول محاسبه حق اولاد چگونه است؟

به منظور محاسبه حق اولاد باید حداقل دستمزد روزانه یک کارگر را در سه ضرب کرده و در مرحله بعدی در تعداد فرزندانی که بیمه شده‌اند، ضرب کنیم.