مالیات تراکنش بانکی؛ راهکار جدید مبارزه با فرار مالیاتی
مالیات تراکنش بانکی؛ نو پیدا در امور مالیاتی کشور
مالیات تراکنش بانکی، یک مالیات مستقیم از نوع مالیات بر عملکرد است. تراکنش های بانکی بیشتر از حد مجاز یعنی سالانه 5 میلیارد تومان، مشمول مالیات هستند. نرخ مالیات تعیین شده برای گردش حساب بانکی 15 الی 25 درصد است و از طریق سایت سازمان امور مالیاتی با انتخاب پنل پرداخت الکترونیک وصول می شود.
مالیات تراکنش بانکی برای جلوگیری از فرار مالیاتی اشخاص حقیقی و حقوقی است که در قانون مالیاتی کشور تعریف شده است.
همان طور که مطرح شد مالیات یک مطالبه اجتماعی است و تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی موظف هستند مالیات خود را به دولت پرداخت کنند. پرداخت مالیات برای ایجاد تعادل توزیع ثروت در سطح جامعه است.
اما برخی از افراد برای فرار مالیاتی با سندسازی قسمتی از درآمدهای خود را به وسیله تراکنش های بانکی مخفی می کنند. این افراد علی رغم اینکه می دانند مشمول مالیات هستند. اما از پرداخت آن اجتناب می کنند. در همین راستا قانون گذار مالیات تراکنش بانکی را برای رویارویی با مودیان مالیاتی که قصد فرار از پرداخت مالیات یا پول شویی دارند، در نظر گرفته است.
در سال 1398 طی نامه مدیریت کل مجوزهای بانکی و مبارزه با پولشویی به بانک ها خواستار شفافیت تراکنش های بانکی اشخاص شده است. درصورتی که مشمولین از انجام این قانون سرپیچی کنند و مالیات گردش حساب بانکی خود را پرداخت نکنند با جرایم سنگینی مواجه خواهند شد.
چگونگی اخذ مالیات تراکنش بانکی
مادامی که مودیان باید با توجه به گردش حساب مالیات تراکنش مالیاتی را پرداخت کنند، ضرورت دارد مانند سایر مالیات ها از نحوه پرداخت، محاسبه و شرایط آن آگاهی داشته باشند. قانون گذار گردش حساب بانکی و مالیات بر آن را طی شرایط ذیل اعلام کرده است:
- نخستین شرط و در واقع اصلی ترین شرط برای مالیات تراکنش بانکی این است که حتما میزان تراکنش ها بیشتر از حد قانونی یعنی پنج میلیارد تومان در طی یک سال باشد.
بر طبق بخشنامه مالیات تراکنش بانکی تمام اشخاصی که از حساب های بانکی خود برای تجارت استفاده می کنند در صورتی که تراکنش های بالا دارند حتما باید با دریافت شناسه اقتصادی حساب خود را به آن وصل کنند.
دلیل این امر این است که گردش حساب بانکی بالاتر از سقف مجاز برای مودیان، مالیات بر تراکنش بانکی تعلق نگیرد.
- دومین شرط این است که حتما اسناد و مدارک دال بر درآمدی بودن حساب اشخاص موجود باشد. زیرا تنها تراکنش بانکی دلیل بر فعالیت های تجاری نیست و سازمان امور مالیاتی اجازه دریافت مالیات از تراکنشهای بانکی را ندارد. این به عهده قانونگذار مالیاتی است که درآمدی بودن حساب مودیان را تشخیص دهد.
- مورد سوم به بند (م) تبصره (12) قانون بودجه سال 1400، مربوط است. اگر صورت های واریزی به حساب های بانکی اشخاص به وسیله ابزارهای پرداختی مانند دستگاه پوز انجام شود مالیات تراکنش بانکی از صاحب حساب اخذ می شود.
اما این وصول زمانی امکان دارد که غیر درآمدی بودن توسط صاحب حساب به اثبات سازمان امور مالیاتی نرسیده باشد.
معافیت های مالیات تراکنش بانکی
از آنجایی که مالیات تراکنش بانکی در دسته مقررات نو پیدا در سازمان امور مالیاتی قرار دارد گاهی شاهد برداشت های غلط در این حوزه هستیم. چنین برداشت می شود که مالیات بر تراکنش های بانکی بر اساس گردش حساب بانکی اخذ می شود. مثلا اگر گردش بانکی بیشتر از 5 میلیارد تومان باشد مشمول مالیات با نرخ 25 درصد است.
در حالی که خود تراکنش های بانکی ذاتا مشمول مالیات نیستند، بلکه گردش حساب از دستگاه پوز یا پایانه های فروشگاهی که به حساب های بانکی متصل بوده مبنای مالیات است. آن هم به شرط اثبات درآمدی بودن حساب بانکی اشخاص است. اگر مودیان اثبات کنند که تراکنش های بانکی و گردش حساب هیچ ربطی به درآمد ندارد مالیاتی تعلق نمی گیرد.
در برخی از تراکنش های بانکی نیازی به حسابرسی مالیاتی نیست و معاف از مالیات هستند. چنانچه گفتیم دلیل معافیت نداشتن شرط درآمدی بودن تراکنش ها است. به طور عمومی گردش هایی که به دریافتی و پرداختی ها مربوط است معافیت مالیاتی در نظر گرفتهشدهاست و شامل:
- استفاده از حق شارژ
- وام ها و تسهیلاتی که از بانک دریافت می شود.
- مقادیر دریافتی از بانک برای جبران خسارات
تراکنش های نامعلوم معاف از مالیات
علاوه بر این مالیات تراکنش بانکی برای برخی از تراکنش ها تعلق نمی گیرد و دارای معافیت های مالیاتی هستند. سازمان امور مالیاتی جهت رسیدگی به آن دسته از تراکنش های نامعلوم، دستورالعملی را تنظیم و طی آن تراکنش هایی که ماهیت درآمدی ندارند معاف از مالیات معرفی کرده است که شامل:
- آن دسته از تراکنش های بانکی که به اشخاص حقوقی، اعضای هیئت مدیره و سهام داران مربوط است.
- پول های واریزی به حساب اعضای خانواده به شرطی که درآمدی بودن آن توسط نظام مالیاتی اثبات نشود.
- انتقال پول مابین شرکا در شغل هایی که مشارکتی هستند.
- بودجه های واریزی به شماره حساب اشخاص با تایید مدیر مربوطه
- واریز مبالغ و دریافت وجه مابین سهام داران شرکت های تجاری
- پرداخت دیون و سپرده های دریافتی و پرداختی
- تراکنش های بانکی که مربوط به پرداخت های ناشی از اجاره، حقوق و مزد باشد.
- تراکنش بانکی اشخاص در نتیجه انتقال پول بین حساب های شخصی باشد یا به مخارج روزانه و پرداخت قبض هایی مثل آب، برق و گاز مربوط باشد.
در صورتی که اشخاص حقیقی یا حقوقی وضعیت درآمد و گردش مالی خود را شفاف سازی نکنند مشمول مالیات تراکنش بانکی می شوند.
میزان مالیات بر تراکنش بانکی برای مودیان
میزان و محاسبه مالیات تراکنش بانکی توسط سازمان امور مالیاتی با توجه به ماده 131 قانون مالیاتهای مستقیم تعیین می شود و عبارتند از:
- درآمدهای شخص حقیقی با مبلغ 50 میلیون تومان و نرخ مالیاتی مصوب قانون مالیات مستقیم 15 درصد است.
- درآمد اشخاص حقیقی تا سقف صد میلیون تومان و مقدار مالیات تعیین شده 15 درصد است.
- درآمد اشخاص حقیقی بیشتر از 100 میلیون در سال، 25 درصد مالیات است.
- در خصوص اشخاص حقوقی مالیات تراکنش بانکی همیشه 25 درصد است.
در این قسمت به مقادیر این مالیات پرداخته شد. چنانچه پیش تر گفتیم مالیات گردش حساب بانکی برای جلوگیری از پولشویی و فرار مالیاتی در نظر گرفته شده است. همچنین برای مشخص کردن تراکنش های مشکوک دستورالعمل سازمان طبق قانون مالیات های مستقیم لازم الاجرا است.
تراکنش های نامعلوم دلیل مالیات تراکنش بانکی
طبق نظر قانون گذار شیوه رسیدگی به تراکنش های بانکی مودیان فقط بر اساس بخشنامه شماره 16/99/200 مورخ ۳۱/ ۱/ ۱۳۹۹ سازمان امور مالیاتی صورت گرفته و مابقی باطل گردیده است.
معمولا تمام تراکنش های بانکی به درستی نبوده و مواردی مشکوک نیز در آن ها دیده می شود که با هدف فرار مالیاتی انجام است. این نوع مالیات با همین دیدگاه وضع شده است.
تراکنش های نامعلوم چیست و هدف از بررسی آن چیست؟
رسیدگی به تراکنش های نامعلوم بیشتر به اشخاصی مرتبط است که هیچ گونه پرونده مالیاتی تشکیل نداده اند. طبق آیین نامه بانک مرکزی تمامی بانک ها موظف هستند تراکنش بانکی و گردش حساب اشخاص را بررسی و در صورت مشاهده مستندات مشکوک در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار دهند.
نظام مالیاتی کشور اختیار تام جهت بررسی تراکنش های بانکی مودیان را دارد. در حال حاضر یکی از مهم ترین راهکارهای سازمان امور مالیاتی برای تایید درستی اظهارنامه های مالیاتی جستجو در گردش حساب بانکی افراد است.
یکی از کارهایی که دولت برای مشخص کردن افراد و شرکت هایی که هدف پولشویی یا فرار مالیاتی دارند، مالیات تراکنش بانکی است. زیرا دولت و نظام مالیاتی به هیچ وجه قصد اخذ مالیات از حساب های بانکی را ندارد.
چیزی که برای دولت و سازمان امور مالیاتی مهم است مقدار مبلغی است که تراکنش ها نشان می دهد نه میزان سرمایه ای که شما به عنوان حساب بانکی دارید.
مسئله دیگری که مطرح است سقف این مالیات در سال 1401 است. طبق بخشنامه گردش حساب بانکی در سال 1401 برای اشخاص حقیقی و حقوقی، مالیات بر مبنای میزان فعالیت آن ها است. در صورتی که گردش حساب در اشخاص بالا باشد از طریق پیامک به ایشان اطلاع دادهمیشود. آن ها باید در بانک حاضر و توضیحات لازم دال بر اثبات درآمدی نبودن گردش حساب ارائه دهند.
در صورتی که اشخاص مدارکی مبنی بر اثبات تراکنش مشکوک ارائه ندهند گزارش نا معلوم بودن معامله به وزارت دارای ابلاغ و میزان مالیات تراکنش بانکی تعیین می گردد.
کلام پایانی
مالیات تراکنش بانکی یک نوع مالیات مستقیم بر پایه مالیات عملکرد است. مالیات عملکرد مالیاتی است که شامل درصد مشخصی، از درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی بوده که طی یک اظهارنامه به سازمان مالیاتی تسلیم می شود.
این نوع مالیات یک رویه جدید مالیاتی است که در چند سال اخیر برای پیشگیری از فرار مالیاتی و پولشویی مودیان به تصویب رسیدهاست. مفاد این مالیات طی بخشنامهای در 25 بند در سال 1399 تصویب و تاکنون اصلاحاتی بر آن انجام شدهاست.
با اختیاری که قانون گذار به بانک مرکزی دادهاست آن ها می توانند تمامی تراکنش های بانکی اشخاص حقوقی و حقیقی را بررسی کنند. در صورت مشاهده گردش بانکی مشکوک گزارش عملکرد اشخاص در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار می گیرد.
تمامی مودیان مالیاتی که مشمول پرداخت مالیات تراکنش بانکی هستند باید از طریق سایت سازمان مالیات خود را پرداخت کنند. در غیر این صورت مشمول جرایم مالیاتی شده و باید جریمه های سنگین پرداخت کنند.
دیدگاهتان را بنویسید