چرایی تغییر سال مالی برای شرکت‌ ها

تغییر سال مالی چیست؟

در قانون مالیات‌ های مستقیم از سال مالی و تغییر سال مالی در مواد 100،101،110 و 126 آشکارا تعریف شده است. در حالی‌ که در قانون تجارت تعریف روشنی وجود ندارد.

تنها تعریفی که به‌ صراحت درباره سال مالی در قانون تجارت وجود دارد مربوط به بند 19 ماده 8 است. طبق بند 19 ماده 8 قانون تجارت در اساسنامه باید آغاز و پایان سال مالی شرکت، زمان تنظیم ترازنامه، صورت سود و زیان و تسلیم به بازرسان مجمع‌ عمومی سالانه مشخص شود. به‌ این‌ ترتیب صاحبان سهام باید سال مالی و احتمالا تغییر در سال مالی را در اساسنامه شرکت درج کنند.

بر اساس معیارهای حسابداری تمامی موضوعات مربوط به ارائه اظهارنامه‌ های مالیاتی، صورت سود و زیان، ترازنامه، حسابرسی مالیاتی، بستن حساب‌ ها، برگزاری مجامع و رسیدگی به صورت‌ های مالی توسط حسابرسان با در نظر گرفتن سال مالی تدوین می‌ شود.

تمامی صاحبان کسب‌ و کارها و سهام‌ داران شرکت‌ ها در زمان تاسیس و تهیه اساسنامه برای شرکت یا در حین فعالیت می‌ توانند سال مالی و تغییر سال مالی را معین کنند.

انتخاب تغییر سال مالی برای تمامی شرکت‌ ها بلامانع و آزاد است. معمولا سال مالی شرکت‌ ها در ایران بر اساس یک سال شمسی است. سال مالی برای شرکت‌ ها از ابتدای فروردین تا آخر اسفند است. اما بسته به شرایط شرکت‌ ها و بنگاه‌ های اقتصادی تغییر در سال مالی امکان‌ پذیر است.

جدیدترین تغییر سال مالی مربوط به 1401 است که با عنوان طرح تغییر تاریخ سال مالی 1401 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است. در یک ماده واحده سال مالی از 31 تیرماه 1401 به 31 شهریور تغییر کرده است.

مهم‌ ترین دلایل توجیهی تغییر سال مالی در 1401 تغییرات در مدیریت سیستم اجرایی کشور، تغییر در سیاست های دولت، اصلاح هزینه‌ ها، ایجاد نظم مالی و ممانعت از هزینه‌ های غیر ضروری و دادن منابع مورد نیاز به سیستم‌ های اقتصادی کشور است. علت تغییرات سال مالی از 31 تیر به 31 شهریور دادن فرصت بیشتر برای ایجاد تعادل منابع مالی برای تمام دستگاه‌ ها و بنگاه‌ های اقتصادی است.

امتیاز بزرگ تغییر سال مالی برای بنگاه‌های تجاری

چنانچه گفته شد شرکت‌ ها و موسسات می توانند بر اساس شرایطی خاص دست به تغییر سال مالی بزنند. بسیاری از موسسات معمولا ترجیح می دهند بر طبق عادت سال مالی خود را از یک فروردین تعیین کنند. چیزی که این شرکت‌ ها از آن بی اطلاع هستند مزیت های تغییرات در سال مالی است.

چرا تغییر سال مالی به نفع شرکت‌ ها است؟

• معمولا شرکت‌ ها در آخرین ماه سال مالی با کمبود ذخیره در انبار مواجه می‌ شوند. این شرکت‌ ها می توانند با تغییر سال مالی زمانی را مشخص کنند که کاهش هزینه‌ های صورت‌ برداری از کالاها را در پی داشته و برایشان با بهای کمتر تمام شود.
• تغییر سال مالی برای بسیاری از شرکت‌ هایی که با بنگاه های اقتصادی خارج از کشور در ارتباط بوده و با یکدیگر داد و ستد می‌ کنند یک گزینه عالی است. شروع سال مالی شرکت‌ های خارجی از یک ژانویه معادل 11 دی ماه سال شمسی است. شرکت‌ های ایرانی می توانند منطبق با سال مالی آن ها شروع و پایان سال مالی را 11 دی تا 11 دی سال بعد قرار داده و فعالیت کنند.
• مجموعه‌ هایی که زیرشاخه شرکت‌ های مادر هستند می توانند با تغییر در سال مالی خود را با آن ها تطبیق دهند.
• در برخی مواقع شرکت‌ هایی هستند که در سه یا شش ماه اول سال مالی خود شدیدا درگیر کار هستند و مجبور هستند اول به نیازهای مشتریان رسیدگی کنند. این شرکت‌ ها با تغییر سال مالی به شش‌ ماهه دوم می توانند به فعالیت های شرکت سر و سامان دهند.
• بسیاری از شرکت‌ ها برای انجام حسابرسی‌ های مالی، بستن حساب‌ های مالی، برگزاری مجمع تا 29 اسفند، سال مالی خود را 31 مرداد تعیین می‌ کنند.

تغییر سال مالی برای اکثر شرکت‌ها یک امتیاز بزرگ محسوب می‌شود. از جمله مزایای دیگر عبارت‌اند از

• حسابرسی های مالیاتی با کمترین هزینه برای شرکت‌ ها صورت می‌ گیرد. زیرا در نیمه دوم سال ظرفیت حسابرسان بیشتر است.
• کارکنان و مدیران شرکت‌ ها به علت داشتن وقت بیشتر از تعطیلات خود بهتر استفاده می‌ کنند.
• ممیزان مالیاتی زمان رسیدگی را به نیمه دوم موکول کرده و فرصت گفتگو بین ممیزان و کارفرما فراهم می‌ شود.
• تهیه دفاتر قانونی، اظهارنامه‌ های مالیاتی در زمانی انجام می‌ شود که ترافیک کاری در شرکت‌ها کمتر است.

بدین سبب هر کدام از شرکت‌ ها و بنگاه های اقتصادی می توانند به تغییر سال مالی اقدام کرده و یک تعریف برای سال مالی خود داشته باشند.

اشکال صورت‌ جلسات برای تغییر سال مالی

یکی از با اهمیت ترین مباحثی که در اساسنامه و اسناد شرکت به آن اشاره می‌ شود تغییر سال مالی است. برای تغییرات سال مالی شرکت‌ ها می توانند به سامانه اداره ثبت شرکت‌ ها مراجعه کرده و به راحتی تغییرات را ثبت کنند.

در کشور بیش از نود درصد شرکت‌ ها خواهان استفاده از سال مالی شمسی هستند و برای انجام معاملات تجاری و فعالیت های اقتصادی خود آن را انتخاب می‌ کنند. شرکت‌ ها این اختیار را دارند با در نظر گرفتن شرایطی مثل بیشترین ماه‌ های فعالیت، تعداد معامله با سایر شرکت‌ ها و سازمان‌ ها و موارد دیگر تغییر در سال مالی را مدنظر داشته باشند. از مهم ترین اشکال صورت‌ جلسه تغییر در سال مالی شرکت‌ ها عبارتند از:

• تغییر سال مالی

بعد از ثبت تغییر سال مالی حتماً باید یک رونوشت از آن در اختیار بخش مالیاتی شرکت قرار بگیرد. همچنین فرم تغییرات در سال مالی در بخش مالیاتی تکمیل و در سامانه مالیاتی کشور بارگذاری شود.

• تمدید سال مالی

تمدید سال مالی نیز مانند تغییرات روال قانونی خود را طی کرده و طی یک صورت جلسه باید رونوشتی به تمامی سازمان‌های ذی ربط مثل ثبت شرکت‌ها و سازمان امور مالیاتی ارسال شود.

• اصلاح سال مالی

اصلاح سال مالی شرکت‌ ها نیز پیرو تغییر در سال مالی است. چون سال مالی در اساسنامه شرکت ذکر شده است. در صورتی که نیاز به تغییر باشد باید تمام مراحل قانونی آن طی شود.

شرکت‌ ها برای تغییرات سال مالی، اصلاح یا تمدید حداکثر تا ده روز کاری مهلت ثبت دارند. هزینه ثبت صورت‌جلسه شامل حق ثبت اطلاعیه، اطلاعیه ثبتی تغییر سال مالی، روزنامه رسمی و کثیرالانتشار باید بلافاصله پرداخت شود.

مدارک برای تغییر سال مالی

برای ثبت تغییر سال مالی باید مدارک شرکت، شرکا و سهام‌ داران ارائه شود که عبارتند از:

• رونوشت از شناسنامه و کارت ملی تمامی سهام‌داران، هیئت مدیره و بازرسان شرکت
• رونوشت از آخرین تغییرات در شرکت به همراه اطلاعیه تاسیس شرکت
• تهیه لیست سهام اعضا و ارائه آن، در صورتی که به سال قبل از 1393 مربوط باشد. از آن جا که بعد از سال 1393 لیست سهام‌ داران شرکت‌ ها در اطلاعیه های شرکت درج می‌ شود نیازی به ارائه مجدد آن ها نیست.
• ارائه تمامی داده های مربوط به تاریخ شروع و اتمام سال مالی جدید

تغییر سال مالی در شرکت‌ ها در بعضی موارد با یکدیگر متفاوت است. اما از نظر ماهیت شرکت‌ ها، ثبت و اعلام تغییرات مشابه است. در اینجا به برخی از اشکال شرکت‌ ها اشاره کرده و نحوه ثبت تغییرات سال مالی شرکت‌ ها را عنوان می‌ کنیم.

اشکال شرکت‌ ها و تغییرات در سال مالی

• شرکت‌ های سهامی

 شرکت سهامی از جمله شرکت‌ هایی است که طبق ماده 20 قانون تجارت سرمایه آن به شکل سهام تقسیم شده و مسئولیت اعضا به میزان سهام آنان بستگی دارد. شرکت‌ های سهامی دارای دو نوع عام و خاص است.

در شرکت‌ های سهامی تغییر سال مالی در مجمع شرکت مطرح و توسط اعضا به تصویب می رسد و سپس در اساسنامه شرکت اصلاحات جدید ثبت می‌ شود.

• شرکت با مسئولیت محدود

در شرکت با مسئولیت محدود که بین چند نفر تشکیل می‌ شود وظایف شرکا به‌ اندازه سهام آنان است. در این شرکت‌ ها تغییر سال مالی نیز با برگزاری مجمع تعیین می‌ شود. بعد از تصویب در اساسنامه شرکت ثبت می‌ شود.

• شرکت تضامنی

تغییرات سال مالی در این شرکت همانند مسئولیت محدود بوده و بعد از برگزاری مجمع در اساسنامه اصلاحات ثبت می‌ شود. مسئولیت در این شرکت تضامنی بوده و تمام اعضا مسئول دیون شرکت هستند.

• شرکت مختلط غیر سهامی

بر اساس ماده 141 قانون تجارت این شرکت با یک یا چند سهام‌ دار ضامن و یک یا چند سهام‌ دار با مسئولیت محدود تشکیل می‌ شود. تغییرات سال مالی در مجمع مطرح و اصلاحات انجام می‌ شود.

• شرکت مختلط سهامی

بر اساس ماده 162 قانون تجارت این شرکت ترکیبی از شرکت تضامنی و شرکت سهامی است که در آن یک یا چند نفر سهام‌ دار ضامن با یک یا چند نفر دارای سهام هستند. تغییرات در سال مالی با مشورت اعضا و در مجمع است.

• شرکت نسبی

این شرکت بر اساس ماده 183 قانون تجارت تحت یک اسم خاص بین دو یا چند نفر تشکیل می‌ شود. تغییرات در شرکت مثل تغییر سال مالی در یک مجمع فوق‌ العاده اعمال می‌ شود.

• شرکت تعاونی

هدف اصلی شرکت‌ های تعاونی کمک به بهبود وضع اقتصادی و رفاه شرکا و تامین نیازهای آنان است. تصمیم درباره تغییرات در این شرکت‌ ها در مجمع گرفته می‌ شود. صورت‌ جلسه تغییر سال مالی شرکت‌ های تعاونی در اداره تعاون و ثبت شرکت‌ ها رونویس می‌ شود.

سخن پایانی

چنانچه می‌ دانید تمام موضوعات مربوط به شرکت‌ ها مانند اظهارنامه مالیاتی، صورت‌ های مالی، ترازنامه و برگزاری مجامع به سال مالی آن ها مربوط است. با تغییر در سال مالی توسط شرکت‌ ها باید این موضوعات مدنظر قرار گیرند. از این‌ رو شرکت‌ ها حتما باید تغییرات سال مالی خود را به ثبت برسانند. تغییرات در سال مالی برای تمامی بنگاه‌ های اقتصادی فواید زیادی دارد.

بر طبق ماده ۱۵۵ قانون مالیات‌ های مستقیم معمولا سال مالی از یک فروردین شروع و در آخر اسفند پایان می‌ پذیرد. از آن جا که اشخاص حقوقی مشمول پرداخت مالیات هستند. بنابراین تغییر در سال مالی حتما در این شرکت‌ ها باید به ثبت برسد. تغییراتی که در سال مالی صورت می‌ گیرد عوامل مختلفی دخیل هستند. شرکت‌ های تجاری بر اساس اهداف تعیین شده خود اقدام به تغییر سال مالی می‌ کنند.