سال مالی و نحوه رسیدگی به حساب ها

تعریف سال مالی

یکی از مفاهیم مهم در حسابداری، سال مالی می باشد. شرکت ها و مجموعه ها برای اینکه بتوانند ثبت ها و حسابداری خود را تکمیل کنند، نیاز دارند تا یک بازه زمانی را مشخص نمایند تا اطلاعات را در آن بازه، ثبت و ضبط کنند. به عبارتی سال مالی همان بازده زمانی می باشد که اشخاص حقیقی یا حقوقی برای تشریح فعالیت ها و ارائه اطلاعات درباره شرکت خود، نیاز به آن دارند. البته به سال مالی، دوره مالی نیز گفته می شود. دوره مالی در بسیاری از شرکت ها، مطابق با شروع سال یعنی یک فروردین تا پایان سال یعنی 29 اسفند می باشد. با این حال برخی از شرکت ها، دوره مالی خود را مطابق با دوره تقویمی تنظیم می کنند.

اگر علاقه دارید اطلاعات بیشتری درباره سال مالی بدانید و چگونگی رسیدگی به حساب ها را در این بازه زمانی بدانید، تا انتهای این مقاله همراه ما باشید تا به اطلاعات مناسبی دست پیدا کنید.

سال مالی چگونه ایجاد می شود؟

سال مالی، معمولا دارای یک دوره 12 ماهه می باشد و این موضوع در تمام شرکت های تولیدی، بازرگانی و خدماتی وجود دارد. برای اینکه شرکت بتواند یک دوره مالی ایجاد کند، باید در ابتدا تمام حساب های موقت و دائمی خود را ببند و در ادامه، حساب های دائمی خود را از سال قبل به سال جدید منتقل کند. معمولا در شرکت ها، سال مالی جدید با انتقال داده های مهم از سال قبل شروع شده و در انتهای سال نیز صورت های مالی ارائه می شوند.

مفهوم سال مالی در ایران: ابزاری برای ارزیابی وضعیت مالی سازمان

بر اساس ماده ۱۵۵ قانون مالیات ‌های مستقیم، سال مالیاتی به دوره ‌ای یک ساله شمسی اشاره دارد که از اول فروردین آغاز و در پایان اسفند همان سال خاتمه می ‌یابد. با این حال، برای اشخاص حقوقی مشمول مالیات که سال مالی آن‌ ها با سال مالیاتی تطابق ندارد، درآمد سال مالی آن‌ ها مبنای محاسبه مالیات قرار می‌ گیرد. موعد ارائه و تکمیل اظهارنامه مالیاتی، ترازنامه و حساب سود و زیان برای این اشخاص، چهار ماه پس از پایان سال مالی خواهد بود.

تفاوت ‌های سال مالی و سال مالیاتی

بسیاری از افراد به اشتباه تصور می ‌کنند که سال مالی و سال مالیاتی یکسان هستند. در واقع، سال مالی دوره‌ ای است که شروع و پایان آن در اساسنامه شرکت مشخص شده و ممکن است با سال مالیاتی که توسط اداره مالیات تعیین می ‌شود، متفاوت باشد. برای مثال، یک شرکت ممکن است سال مالی خود را از خردادماه تعیین کند، بدون اینکه به سال مالیاتی که از سوی اداره مالیات مشخص شده، ارتباطی داشته باشد.

انواع سال مالی در شرکت ‌ها

سال مالی در یک شرکت به دوره زمانی اشاره دارد که در آن عملکرد مالی آن بررسی و گزارش‌ گیری می ‌شود. این دوره ممکن است با تقویم میلادی هم ‌راستا باشد یا بر اساس تصمیمات مدیریتی در زمان‌ های دیگر آغاز گردد. اصطلاح «سال مالیاتی» به همین دوره زمانی اشاره دارد که برای محاسبه و پرداخت مالیات‌ استفاده می ‌شود.

در ایران، اکثر شرکت ‌ها سال مالی خود را بر اساس سال شمسی تنظیم می ‌کنند که از اول فروردین شروع و تا پایان اسفند ادامه دارد. اما برخی شرکت ‌های بین ‌المللی ممکن است سال مالی خود را مطابق با سال میلادی یا دوره‌ های زمانی دیگر تنظیم کنند تا با شرکت ‌های مادر یا شعب خارج از کشور هم‌ خوانی داشته باشند. انتخاب سال مالی تاثیر مستقیمی بر برنامه ‌ریزی مالی و استراتژی‌ های مالیاتی شرکت دارد.

چگونگی تعیین زمان سال مالی

سال مالی هر شرکت باید بر اساس دستورالعمل ‌ها و فرآیندهای خاص آن انتخاب شود، به همین دلیل قانونی دقیق و محدود کننده ‌ای برای شروع و پایان سال مالی وجود ندارد. با این حال، بیشتر شرکت ‌ها سال مالی خود را از فروردین تا اسفند در نظر می‌ گیرند. در برخی سازمان ‌ها، ممکن است این دوره از تیر یا شهریور آغاز شود. نکته مهم در تعیین زمان سال مالی، سیاست‌ های درونی و ترافیک کاری هر سازمان است.

مراحل بستن سال مالی و ارائه اظهارنامه

بستن سال مالی و ارائه اظهارنامه مالیاتی فرآیندی حساس و دقیق است که نیاز به رعایت مراحل مشخصی دارد. در ادامه مراحل اصلی این فرآیند را به تفصیل بررسی می‌ کنیم:

بررسی اسناد مالی شرکت

در زمان سررسید دوره مالی، بررسی همه اسناد مالی از اهمیت بالایی برخوردار است. باید به تمام اعلان ‌های مالی، فاکتورهای ورودی و خروجی، اسناد انبار، ترازهای مالی، هزینه‌ ها و دستمزدها توجه شود. این بررسی به شما کمک می‌ کند تا تمامی فعالیت ‌های مالی را شفاف و دقیق ثبت کنید.

کنترل انبار

انبارگردانی یکی از مراحل کلیدی پیش از بستنِ سال مالی است. در این مرحله باید موجودی کالاها را به ‌دقت کنترل کنید و از صحت فاکتورها اطمینان حاصل نمایید. این اطلاعات به‌ طور مستقیم بر گزارش‌های مالی تاثیر می‌گذارد و دقت در بستن حساب موجودی کالا از اهمیت ویژه ‌ای برخوردار است.

به ‌روزرسانی حساب ‌های فروش و هزینه

یکی از مهم‌ ترین مراحل در تدوین گزارش سال مالی، به‌روزرسانی حساب‌ های درآمد و هزینه است. در این مرحله، حساب ‌های درآمد و فروش به بدهکار تبدیل و حساب ‌های سود و زیان به بستانکار تغییر می ‌یابند. هزینه ‌های عملیاتی مانند حقوق، اجاره و هزینه‌ های جاری نیز باید بررسی و در حساب بستانکار ثبت شوند.

تدوین ترازنامه اختتامیه

پس از انجام مراحل قبلی و بستنِ تمامی حساب‌ ها، مرحله نهایی شامل تدوین یک ترازنامه اختتامیه است. این ترازنامه باید شامل تمامی محاسبات نهایی به‌صورت منظم و دقیق باشد. این فرآیند باعث افزایش شفافیت مالی و دقت در اظهارنامه مالیاتی خواهد شد.

اهمیت سال مالی در گزارش ‌های مالی

سال مالی یکی از اصول اساسی در حسابداری است که تاثیر مستقیم بر تهیه صورت‌ های مالی دقیق و معتبر دارد. این سال می ‌تواند مطابق با سال تقویمی یا هر دوره دوازده ماهه دیگری تعیین شود و زمان‌ بندی گزارش ‌دهی مالی شرکت ‌ها را مشخص می ‌کند. انتخاب مناسب سال مالی به مقایسه عملکرد مالی سالانه کمک کرده و به ذی نفعان اجازه می ‌دهد تا تحلیل ‌های دقیق ‌تری انجام دهند.

درک تفاوت‌ های سال مالی و دوره مالی

گزارش ‌دهی مالی شامل تهیه صورت ‌های مالی است که به تحلیل عملکرد اقتصادی شرکت‌ ها کمک می‌ کند. این صورت ‌ها شامل ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت جریان ‌های نقدی و صورت تغییرات در حقوق صاحبان سهام هستند. تهیه گزارش‌ ها در دوره‌ های مالی مختلف، امکان مقایسه و تحلیل عملکرد مالی را فراهم می‌ آورد.

نرم‌ افزارهای حسابداری مدرن

استفاده از نرم‌ افزارهای حسابداری مدرن می ‌تواند به شرکت‌ ها کمک کند تا فرآیند گزارش‌ دهی مالی خود را موثرتر و دقیق ‌تر انجام دهند. این نرم ‌افزارها قابلیت‌ های پیشرفته ‌ای برای مدیریت داده‌ های مالی و تهیه گزارش ‌های مختلف در بازه‌ های زمانی متفاوت دارند و به بهینه ‌سازی روندهای مالی کمک می ‌کنند.

با رعایت این مراحل و استفاده از ابزارهای مناسب، شرکت ‌ها می‌ توانند فرآیند بستن سال مالی و تهیه اظهارنامه مالیاتی را به ‌صورت دقیق و کارآمد انجام دهند.

چگونه باید در انتهای سال مالی، حساب ها را بررسی کرد؟

شرکت ها و حسابرسان، باید در انتهای یک سال مالی، تمام دارایی ها، بدهی ها، حقوق صاحبان سهام، سود و زیان و … را بررسی کنند و آن ها را بر اساس اطلاعاتی که از پیش منتشر شده است و شرکت آن ها را تایید کرده است، تهیه و تنظیم نماید. برای اینکه شرکت بتواند در انتهای سال، به حساب های خود رسیدگی کند، نیاز دارد برخی از گام ها را بردارد. در زیر به این فعالیت ها اشاره شده است:

• در ابتدا شرکت باید استهلاک حاصل از دارایی های خود را محاسبه کند. همچنین در کنار آن، اندوخته های لازم برای حساب های مختلف را نیز بررسی نماید. پس از انجام این کار، سود باقیمانده به عنوان سود تقسیمی برای شرکت عنوان می شود.
• اگر در طی دوره، بنا به هر دلیلی یک یا چند دارایی شرکت با افت ارزش مواجه شده‌باشند، باید این مقدار در بخش استهلاک شرکت درج شود. همچنین برای مقابله با چنین موضوعاتی، شرکت باید هرگونه ذخیره های مناسب برای آن را در نظر بگیرد.
• مورد آخر نیز مربوط به تعهدات مالی شرکت است. این مبالغ باید به صورت شفاف درون ترازنامه اعلام شوند.

نکاتی مهم در رابطه با حقوق صاحبان سرمایه

یکی از بخش های مهم در رابطه با رسیدگی به صورت های مالی در سال مالی، بررسی حقوق صاحبان سهام می باشد. حسابدار باید در این رابطه، نکات مهمی را مورد کنکاش قرار دهد. 3 مورد از مهم ترین مواردی که وی باید در نظر بگیرد، به شرح زیر است:

• هزینه های تاسیس شرکت تماما باید در صورت سود و زیان شرکت درج شوند و این مورد باید قبل از مشخص کردن سود اعلام شود.
• هزینه هایی که صرفاً برای افزایش سرمایه شرکت صورت می گیرند، ظرف مدت 5 سال مستهلک شوند.
• مبالغی که در رابطه با سهام صادر شده توسط شرکت دریافت می شود، باید تماما در صورت های مالی اعلام شود.

چگونگی رسیدگی به سود شرکت در دوره مالی

اصلی ترین هدف یک شرکت، دستیابی به سود در یک سال مالی می باشد. بنابراین مهم ترین بخشی که باید یک حسابدار به آن واقف باشد، رسیدگی به سود می باشد. به طور کلی، سود یک شرکت به وسیله کم کردن هزینه های مالی و مخارج شرکت از درآمد آن در یک دوره مالی، محاسبه می شود. این سود به 2 صورت سود خالص و سود قابل تقسیم، دسته بندی می شود.

سود خالص شرکت، به مقداری گفته می شود که در یک سال مالی بعد از کم کردن کلیه هزینه های مالی، استهلاک و ذخیره ها از درآمد بدست می آید. در صورتی که حسابدار پس از عملیات فوق، سود خالص محاسبه کند، می تواند زیان هایی که در سال های قبل اعلام ده را از سود خالص کم کند. پس از این عمل، وی می تواند یک بیستم از سود خالص بدست آمده را برای ذخیره های قانونی در نظر بگیرد. البته این مقدار حداکثر تا یک دهم سرمایه، قابل انجام است.

سود قابل تقسیم، دسته ی دیگری از سود می باشد. در واقع سود قابل تقسیم، همان سود خالصی می باشد که در انتهای سال مالی بدست می آید. این سود از زیان های سال قبل و اندوخته های قانونی و اختیار، کسر می شود. مجمع عمومی هیئت مدیره می تواند انتخاب کند که چه مقدار از سود بین سهامداران توزیع شود.

کلام آخر

همانطور که مشاهده کردید، انجام عملیات حسابرسی و رسیدگی به حساب ها در یک سال مالی، از جمله مهم ترین وظایف یک حسابدار می باشد. با انجام این عملیات، شرکت می تواند جزئیات زیادی از عملیات خود را متوجه شود و بر اساس آن، گام های بلندی به سمت موفقیت و پیروزی، بردارد. اگر بخواهیم به صورت ساده توضیح دهیم، حسابداری و حسابرسی در طول یک دوره مالی، بیانگر این موضوع می باشد که شرکت در طول این دوره، توانسته چه مقدار سود و زیان مالی کسب نمایند. همینطور این موضوع، بیانگر این است که شرکت تا چه میزان، به اهداف خود رسیده‌است.

از جمله نکات مفیدی که رسیدگی به حساب ها در طول سال مالی برای یک شرکت دارد، این است که در صورت عدم حصول موفقیت در یک فرآیند خاص، می توان با بررسی نقاط ضعف آن، پوشش مناسبی به این فرآیند داد. همچنین می توان نقاط قوت شرکت را شناسایی و در جهت افزایش میزان کارایی در این بخش، تلاش کرد.

در این مقاله، سعی شد اطلاعات کاملی از جزئیات حساب ها و بستنِ آن و سال مالی به شما مخاطبین عزیز، ارائه شود. در انتهای این مقاله، امیدواریم از خواندن آن لذت برده باشید و اطلاعات مفید و سودمندی را بدست آورده باشید.