صفر تا صد حسابداری مطالبات مشکوک الوصول
حسابداری مطالبات مشکوک الوصول
حسابداری مطالبات مشکوک الوصول که در اصطلاح حسابداری آن را حسابداری مطالبات م م می نامند از جمله مسائل پیچیده حسابداری است. برای انجام امور حسابداری اینگونه مطالبات باید در پایان سال مالی اقدام به تهیه صورت مالی کرد. در زمان رسیدگی به امور حسابداری ممکن است حسابدار با برخی مسائل مبهم روبه رو شود. همچنین ممکن است با برخی مطالبات روبه رو شود که وضعیت وصول آنها مشخص نیست. برای رسیدگی به این امور راه حل ها و دستورالعمل هایی وجود دارند که حسابدار باید از طریق آنها عمل کند.
منظور از مطالبات مشکوک الوصول چیست؟
حسابداری مطالبات مشکوک الوصول مستلزم استفاده از روش های خاص حسابداری است. زیرا این نوع مطالبات با سایر مطالبات و حساب های دیگر متفاوت هستند. به طور کلی به حساب های دریافتنی و مطالباتی که شرایط تسویه آن ها مبهم باشد مطالبات مشکوک الوصول می گویند. این حساب ها اغلب میان مطالبات قابل وصول و غیر قابل وصول قرار می گیرند. نکته حائز اهمیت در خصوص این نوع مطالبات آن است که وضعیت و شرایط آنها کاملا مبهم بوده و به راحتی نمی توان آن ها را تشخیص داد. البته راه هایی برای شناسایی آن ها وجود دارند که در ادامه به آن ها خواهیم پرداخت.
دسته بندی مطالبات در حسابداری
- مطالبات تجاری
وقتی مطالبات در فرآیندهای عادی و روال عملیاتی شرکت ایجاد می شوند، آن ها به نام مطالبات دریافتنی تجاری شناخته می شوند. - مطالبات غیرتجاری
این دسته شامل مطالباتی است که ارتباط مستقیم با فعالیت های منظم شرکت ندارد. به عنوان مثال مطالبات ناشی از فروش نسيه دارایی های ثابت
تفاوت بین اسناد دریافتنی و حساب های دریافتنی
حساب های دریافتنی عبارتی اند که در برابرشان هیچ سندی وجود ندارد و بسته به اعتبار و شرایط مختلف العمل ثبت می شوند. در مقابل، اسناد دریافتنی با وجود سندی که دریافت می شود، عملی می شوند؛ مانند چک، سفته و برات.
ارزیابی حساب های دریافتنی
به طور کلی، مطالبات دریافتنی باید با ارزش خالص قابل وصول در ترازنامه گزارش شوند. فرض کنید شرکت 50 میلیون تومان مطالبات دارد، اما انتظار وصول فقط 40 میلیون تومان است. در این حالت ارزش قابل نقدکردن را باید در گزارش ها منعکس کرد. از این رو، مطالبات همواره با ریسک عدم وصول مواجه اند و به همین دلیل دو رویکرد حسابداری وجود دارد: روش حذف مستقیم و روش ایجاد ذخیره.
چگونه مطالبات مشکوک الوصول را ارزیابی کنیم؟
برای تعیین اینکه چه میزان از کل مطالبات قابل وصول است، باید احتمال زیان ناشی از نکول مطالبات را برآورد و برایش ذخیره ای متناسب ایجاد کرد. همچنین ممکن است نیاز باشد ذخیره ای هم برای هزینه های جانبی مانند حمل و نقل کالاهای برگشتی، تخفیفات جبرانی به منظور نقص کیفی یا تاخیر در تحویل کالا در نظر گرفته شود. به این ترتیب، ارزیابی حساب های دریافتنی تجاری عبارت است از تخمین ارزش خالص قابل بازیافت با کسر هزینه ها و ذخیره های مربوط از کل مبلغ اولیه ثبت شده.
نکات مهم
در حسابداری مطالبات مشکوک باید نکات و موارد مهمی را مد نظر قرار داد. این نکات شامل موارد ذیل می باشد.
- لازم است وضعیت وصول مطالبات مشکوک بعد از مدتی به صورت محرز مشخص شود.
- برای تشخیص درصد وصول این گونه مطالبات باید بر اساس تجربه دوره های مالی قبل عمل کرد.
- هنگام شناسایی مطالبات مشکوک باید ذخیره مطالبات و هزینه آنها را هم تعیین نمود.
- باید ذخیره مطالبات مشکوک را از حساب های دریافتنی شناسایی کرد.
- لازم است از روش های درصدی، تجزیه سنی و فروش نسیه برای محاسبه این نوع مطالبات استفاده کرد.
- جهت محاسبه دقیق مطالبات مشکوک باید در تمامی حساب ها اصل تطبیق رعایت شود.
- یک حسابدار موظف است در پایان دوره مالی و بعد از شناسایی کلیه مطالبات مشکوک، هزینه آن ها را محاسبه کرده و در دفاتر ثبت نماید.
روش مناسب برای انجام امور حسابداری مطالبات مشکوک الوصول
برای انجام امور حسابداری مطالبات مشکوک الوصول روشهای مختلفی وجود دارند که عبارتند از:
- روش بررسی موردی
- روش درصدی از حسابهای دریافتنی
- روش تجزیه سنی حسابهای دریافتنی
- روش درصدی از فروشهای نسیه
اهمیت شناسایی امور حسابداری مطالبات مشکوک الوصول
مهم ترین کار پیش از انجام امور حسابداری مطالبات مشکوک شناسایی آن ها در پایان هر دوره مالی است. بعد از بررسی حساب های مالی باید حساب های موقت را شناسایی کرده و حساب های دائمی را به دوره بعد انتقال داد. جهت تشخیص مطالبات مشکوک الوصول و تعیین میزان درصد وصول شدن یا نشدن آن ها، باید از روش های مناسب استفاده کرد. در صورتی که پیش از وصول، تمام یا قسمتی از مطالبات مشخص نشده باشند معادل آن ها را جزو حساب های بستانکار و یا ذخیره مطالبات مشکوک الوصول قرار می دهند.
علاوه بر آن به دلیل پایین بودن احتمال وصول حساب ها، حسابداری مطالبات مشکوک را به نحو دیگری انجام می دهند. به این ترتیب که در وضع هزینه های دوره مالی، به مقدار مطالبات مربوطه، آن را در لیست هزینه حساب های مشکوک الوصول و حساب های بدهکار قرار می دهند.
لازم به ذکر است که مطالبات مشکوک الوصول در اغلب مواقع موسسات مالی و شرکت ها را دچار آسیب و ضرر می کنند. از این رو شناسایی این مطالبات برای صاحبان مشاغل و حسابداران از اهمیت بالایی برخوردار است. به همین دلیل در استانداردهای مربوط به معادلات حسابداری جهت تشخیص و ذخیره آن ها یک ستون مجزا تعیین میشود.
علت ایجاد مطالبات مشکوک الوصول
حسابداری مطالبات مشکوک الوصول در شرایط خاص و تنها در خصوص برخی حساب ها قابل انجام است. این شرایط و حساب ها به قرار ذیل می باشند.
- کلاهبرداری
- ورشکستگی
- اعسار طرف حساب
- تقلب در معامله
مالیات در حسابداری مطالبات مشکوک
بر اساس قوانین مالیاتی و حسابداری مطالبات مشکوک الوصول، مالیات تنها در شرایط خاص به مطالبات مشکوک تعلق می گیرد. این شرایط عبارتند از:
- احتمال عدم وصول مطالبات مشکوک الوصول به صورت صد درصدی وجود داشته باشد.
- مطالبات مشکوک الوصول باید در خصوص فعالیتهای شرکت و واحد اقتصادی به ثبت رسیده باشند.
- مطالبات مربوطه باید در دفتر شرکت و موسسه مالی به ثبت رسیده باشند. زیرا تنها در این حالت امکان رسیدگی به وضعیت آن ها وجود دارد.
- میزان ذخیره این مطالبات باید دقیق و کامل باشد و هیچ گونه ابهامی در این خصوص وجود نداشته باشد.
- مدارک قابل پیگیری برای وصول این مطالبات باید کامل و دقیق باشند تا مشمول مالیات شوند.
نحوه ذخیره مطالبات مشکوک الوصول
در فرایند انجام حسابداری مطالبات مشکوک الوصول چگونگی ذخیره این مطالبات به این شکل است که ابتدا دلایل ایجاد چنین مطالباتی را مورد بررسی قرار می دهند. سپس از لحاظ حسابرسی به جهت رعایت اصل تطابق آن ها را پیگیری می نمایند. به این معنی که هزینههای مربوط به درآمدها و دارایی ها را در همان دوره ای که درآمدها کسب می شوند شناسایی و ثبت می نمایند.
روش های شناسایی مطالبات
روش های مختلفی جهت شناسایی مطالبات جهت انجام حسابداری مطالبات مشکوک وجود دارند که عبارتند از:
روش درصدی از فروش نسیه
برخی از موسسات مالی و شرکت ها، از روش نسیه برای فروش محصولات خود استفاده می کنند. این موسسات بخشی از فروش نسیه خود را تحت عنوان مطالبات مشکوک تعیین می کنند.
روش بررسی موردی
در روش موردی تمامی حساب های دریافتنی مورد بررسی قرار می گیرند. سپس بخشی از حساب ها که مشکوک الوصول هستند را در دفاتر به ثبت می رسانند. البته باید توجه کرد که استفاده از روش بررسی موردی تنها زمانی کاربرد خواهد داشت که تعداد حساب های دریافتنی اندک باشند.
روش درصدی از حساب های دریافتی
معمولا حسابداران با تجربه در پایان هر سال مالی، بخشی از حساب های دریافتنی را به عنوان مطالبات مشکوک الوصول در نظر می گیرند. بخش تعیین شده معمولا 5 درصد بوده و در لیست هزینههای عمومی و اداری به ستون سود و زیان افزوده خواهند شد. لازم به ذکر است که این نوع از مطالبات، دارای مانده بستانکار بوده و آن ها را به عنوان دارایی جاری حساب های دریافتنی در ترازنامه به حساب می آورند.
روش تجزیه سنی حساب های دریافتی
در این روش حسابدار تمامی حسابهای دریافتی را مورد بررسی کاملا قرار می دهد. سپس حساب هایی که مدت زمان طولانی از وصول آن ها گذشته باشد در لیست مطالبات مشکوک الوصول قرار داده می شوند. در نهایت این مطالبات به دوره مالی بعدی انتقال پیدا می کنند.
حسابداری مطالبات مشکوک الوصول با نرم افزار حسابداری
برای رسیدگی به امور حسابداری مطالبات مشکوک الوصول باید از یک نرم افزار حسابداری بسیار دقیق و کاربردی استفاده کرد. چنین نرم افزار حسابداری در موسسات و سازمانهای مختلف باید دارای گزینه سیستم حسابداری حساب های مشکوک الوصول باشد. داشتن چنین گزینه ای حین معرفی و بررسی انواع مطالبات و ثبت دریافتنی ها، باعث رشد اقتصادی مشاغل و کسب و کار های مربوطه خواهد شد.
هزینه مطالبات مشکوک الوصول چقدر است؟
در زمان به پایان رسیدن دوره مالی، تمامی حساب ها مورد بررسی قرار می گیرند. سپس در جریان حسابداری مطالبات مشکوک الوصول، این نوع مطالبات شناسایی می شوند. در مرحله بعد هزینه این نوع مطالبات تعیین می شود. در واقع این هزینه ها را در دفاتر حسابرسی به عنوان بدهکار ثبت می نمایند. البته باید توجه داشت که احتمال وصول و یا سوخت هزینه مطالبات مشکوک الوصول وجود دارد. همچنین می توان این هزینه را در لیست ذخیره مطالبات مشکوک الوصول دوره بعد قرار داد.
در پایان باید عنوان کرد که هزینه حسابداری مطالبات مشکوک یک حساب سود و زیانی موقت به شمار می آید. این هزینه ها لازم است در پایان سال مالی بر اساس اصل تطابق بسته و یا به حساب دائمی منتقل شوند.
جمع بندی
به حساب های دریافتنی و مطالباتی که دارای وضعیت تسویه مبهمی باشند مطالبات مشکوک الوصول گفته می شود. در واقع حساب هایی که در میان مطالبات قابل وصول و مطالبات غیرقابل وصول قرار بگیرند جزو مطالبات مشکوک خواهند بود. حسابدارانی که قصد انجام حسابداری اینگونه مطالبات را داشته باشند باید از نرم افزار مخصوص استفاده کنند. همچنین حسابداران برای شناسایی این نوع مطالبات می توانند از روش های مختلف استفاده کنند. روش درصدی از فروش نسیه، تجزیه سنی حساب های دریافتی، روش درصدی از حساب های دریافتی، روش موردی و فروش از نسیه، روش های شناسایی این نوع مطالبات هستند.
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
6 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
با سلام و خسته نباشید
ما در مجموعه ای مشغول به کار هستیم که 2 نفر اعضا هستیم و همه چیز به صورت مساوی با هم هستیم
وشرایط قراردادها با مشتری به نحوی است که 50 درصد مبلغ قراراد اخذ شده و الباقی در صورت انجام کار دریافت میکردد که در صورتی که کار انجام نشود مبلغی دریافت نمیشود ( خدمات ثبتی و حقوقی)
سوال اینکه با توجه به مشکلات داخلی در نظر داریم که از هم جدا شویم وحساب وکتاب انجام شده ولی در مورد قراردادها و مبالغ مشکوک الوصول اختلاف داریم .
خواستم ببینم که این قراردادها باید به چه صورتی محاسبه شود ؟
از نظر شریک موسسه باید تمامی مبلغ به 2 قسمت تقسیم شده و شخصی که قصد خروج از موسسه را دارد سهم خود را گرفته و خارج شود.
در صورتی که ابن مبالغ امکان عدم وصول به علت مشخص نشدن وضعیت قراردادها وجود دارد.
ممنون میشم راهنمایی بفرمایید
سلام،
در صورت جدایی شرکا، سهم هر شریک باید براساس قراردادهای داخلی و وضعیت واقعی وصول مبالغ محاسبه شود.
برای قراردادهایی که هنوز کامل وصول نشدهاند، میتوان ارزش تقریبی آنها یا درصد تحقق یافته مبلغ قرارداد را در نظر گرفت و سهم هر شریک را تعیین کرد.
بهتر است تمامی حسابها و قراردادها مستند و مکتوب شود و در صورت اختلاف، از حسابدار رسمی یا وکیل برای ارزیابی دقیق و تقسیم منصفانه استفاده شود تا مشکلات حقوقی بعدی پیش نیاید.
با سلام و خسته نباشید
ما در مجموعه ای مشغول به کار هستیم که 2 نفر اعضا هستیم و همه چیز به صورت مساوی با هم هستیم
وشرایط قراردادها با مشتری به نحوی است که 50 درصد مبلغ قراراد اخذ شده و الباقی در صورت انجام کار دریافت میکردد که در صورتی که کار انجام نشود مبلغی دریافت نمیشود ( خدمات ثبتی و حقوقی)
سوال اینکه با توجه به مشکلات داخلی در نظر داریم که از هم جدا شویم وحساب وکتاب انجام شده ولی در مورد قراردادها و مبالغ مشکوک الوصول اختلاف داریم .
خواستم ببینم که این قراردادها باید به چه صورتی محاسبه شود ؟
از نظر شریک موسسه باید تمامی مبلغ به 2 قسمت تقسیم شده و شخصی که قصد خروج از موسسه را دارد سهم خود را گرفته و خارج شود.
در صورتی که ابن مبالغ امکان عدم وصول به علت مشخص نشدن وضعیت قراردادها وجود دارد.
ممنون میشم راهنمایی بفرمایید
سلام،
برای جدایی شرکا، سهم هر نفر باید براساس قراردادهای داخلی و وضعیت واقعی وصول مبالغ تعیین شود.
برای قراردادهایی که هنوز وصول نشدهاند، میتوان ارزش تقریبی یا درصد تحققیافته مبلغ قرارداد را در نظر گرفت.
توصیه میشود تمامی حسابها و قراردادها مستند و مکتوب شود و در صورت اختلاف، از حسابدار رسمی یا وکیل برای ارزیابی دقیق و تقسیم منصفانه استفاده شود.
اگر بانک حسابها را بسته وراهی برای پرداخت نگذاشته باشد باید مشتری جریمه شود
سلام، در مورد قوانین جدید مالیاتی بیشتر شرح دهید. با تشکر