حسابداری اموال چیست و درباره آن چه می دانید؟
حسابداری اموال چیست و درباره آن چه می دانید؟
حسابداری اموال یکی دیگر از زیر مجموعه های علم حسابداری امور است که از دیدگاه بسیاری از افراد نقش موثری در موفقیت افراد از لحاظ مالی دارد. این نوع از حسابداری به افراد این امکان را می دهد که بر اموال خود نظارت کامل داشته باشند. علاوه بر آن زمینه مشاهده استهلاک داراییها را برای مالکان آن ها فراهم می نماید. با استفاده از این نوع حسابداری می توان هزینه های مربوط به دارایی ها را ثبت نموده و همچنین ضرر و سود آن ها را تعیین کرد. با استفاده از حسابداری اموال امکان تشخیص موقعیت های ضرر آفرین و سودآور برای مالک اموال فراهم می شود. بنابراین جلوگیری از ضرر و تقویت موقعیت های سودآور امکان پذیر می شود.
حسابداری اموال چیست؟
حسابداری اموال عامل ارزشمند و مفیدی است که با استفاده از آن می توان اموال خود را نگهداری، ارزش گذاری و بهینه سازی کرد. رسیدن به موفقیت و پیشگیری از زیان های احتمالی از جمله مزایای استفاده از حسابداری دارایی می باشند. این امر زمانی محرز خواهد شد که تعداد کارکنان و کارمندان شرکت ها و مجموعه های مالی به طرز قابل توجهی افزایش پیدا کنند. در چنین حالتی کنترل و نظارت بر امور مالی کاری دشوار خواهد بود. از این رو استفاده از این نوع حسابداری اجتناب ناپذیر است.
وظایف حسابدار اموال چیست؟
افرادی که تحت عنوان حسابدار به امور مرتبط با حسابداری اموال می پردازد باید به وظایف خود آشنا باشد و در راه انجام آن ها کوشا باشد. برخی از مهم ترین وظایف حسابدار اموال به قرار ذیل می باشند.
- طراحی کدینگ برای داراییهای ثابت
- ثبت سند حسابداری برای تعویض داراییهای ثابت
- ثبت اسناد و مدارک خرید مربوط به داراییهای ثابت
- محاسبه و مشخص کردن استهلاک داراییهای ثابت
- انجام پروژه حسابداری جهت انتقال اموال منقول
ثبت و مدیریت اموال در حسابداری
وقتی شرکت اقدام به خرید دارایی ها و اموال می کند، لازم است این خریدها در دفاتر حسابداری ثبت شوند تا روند هزینه ها و درآمدهای شرکت به درستی قابل پیگیری باشد. در فرآیند ثبت اموال، نکاتی مانند بهای تمام شده دارایی، استهلاک و عمر مفید آن باید مورد توجه قرار گیرد.
وقتی دارایی جدید خریداری می شود، ثبت حسابداری به صورت زیر انجام می گیرد:
| ردیف | بدهکار | بستانکار |
| 1 | دارایی / اموال | **** |
| 2 | وجه نقد / بانک / حساب های پرداختنی | **** |
در اینجا، دارایی در جانب بدهکار و هزینه پرداخت شده (وجه نقد، بانک یا حساب های پرداختنی) در جانب بستانکار قرار می گیرد.
کدینگ حسابداری در ثبت اموال
برای جلوگیری از آشفتگی در ثبت رویدادهای مالی، باید رویدادها دسته بندی و ثبت شوند. این کار با ایجاد کدینگ حسابداری انجام می شود. کدینگ، فرآیندی است که طی آن هر دارایی یا اموال با یک کد خاص شناسایی می شود تا مدیریت، ردیابی و گزارش گیری دقیق تر انجام گیرد. این سیستم، علاوه بر استانداردسازی فرآیندهای مالی، خطاهای انسانی را کاهش می دهد و سرعت عملیات را افزایش می دهد.
اهمیت کدینگ اموال:
- شناسایی دقیق: هر دارایی با کد یکتا قابل شناسایی است.
- ردیابی: دارایی ها در طول چرخه عمر قابل پیگیری هستند.
- مدیریت موجودی: کنترل و برنامه ریزی نگهداری دارایی ها امکان پذیر می شود.
- کاهش خطا: استانداردسازی عملیات، خطاهای انسانی را کمتر می کند.
- افزایش سرعت: فرآیندهای مالی سریع تر انجام می شود.
- گزارشگیری دقیق: اطلاعات صحیح و به روز در خصوص دارایی ها ارائه می دهد.
انواع کدگذاری اموال
- کدگذاری با مفهوم:
در این نوع، کدها بر اساس الگوی خاصی و شامل اطلاعاتی درباره نوع، محل و سایر ویژگی های دارایی انتخاب می شوند.
مثلا:
- دارایی های ثابت مشهود : 1000
- زمین : 1001
- ساختمان: 1002
- تجهیزات : 1003
- کدگذاری بدون مفهوم:
در این حالت، کدها تصادفی و بدون اطلاعات خاصی درباره دارایی هستند و بیشتر در سازمان هایی کاربرد دارد که نیازمند سیستم ساده تر هستند.
سطوح کدینگ اموال
- گروه حساب: نوع اصلی دارایی (مثلا دارایی های ثابت، نامشهود، موجودی کالا)
- حساب کل: زیرمجموعه های گروه حساب (مثلا ساختمان، تجهیزات)
- حساب معین: زیرشاخه های حساب کل مثلا ساختمان A، ساختمان B
- حساب تفصیلی: جزئی ترین سطح، مانند شماره سریال تجهیزات خاص
انتخاب یک سیستم کدگذاری مناسب، نقش کلیدی در سازماندهی، ردیابی و مدیریت دارایی ها دارد. این روش باید بر اساس نیازهای سازمان طراحی شود و استفاده از نرم افزار حسابداری کارآمد، می تواند کارایی کدینگ را چندین برابر کند.
اهمیت حسابداری دارایی و انبار
تمامی مجموعه های مالی برای رسیدن به اهداف بلند مدت و کوتاه مدت خود به یکسری امکانات و تجهیزات از جمله نیروی کار و حسابدار جهت انجام امور حسابداری اموال نیاز دارند. انجام امور حسابداری دارایی ها باعث می شود تا نظارت دائمی بر روی اموال صورت بگیرد. در نتیجه شرکت یا سازمان با کمبود تجهیزات و اموال مواجه نخواهد شد. علاوه بر آن بخش مدیریت، مالک یا مالکان شرکت ها با عملکرد صحیح اموال خود اطمینان پیدا می کنند. با توجه به موارد ذکر شده می توان به اهمیت حسابداری در نظارت بر دارایی ها و کنترل وضعیت آنها پی برد.
انواع دارایی در حسابداری اموال
منظور از اموال در مبحث حسابداری اموال داراییهای است که مالک ان ها یک شخص یا شرکت خصوصی یا دولتی می باشد. لازم به ذکر است که مالکان مربوطه دارایی را جهت سود و منفعت بیشتر در اختیار می گیرند. در رابطه با انواع اموال نیز باید گفت انواع عمومی اموال شامل داراییهای فیزیکی، عملیاتی، جاری، نامشهود، غیر جاری، فیزیکی و غیر عملیاتی می باشند. در واقع شناخت و تشخیص انواع دارایی ها برای سرپا بودن و پیشرفت یک شرکت یا سازمان امری حیاتی است.
بر اساس تعریفی که گزارشگر مالی بین المللی از اموال و دارایی ارائه داده دارایی منابعی هستند که بر اساس فرایندی خاص در گذشته به اختیار یک شرکت یا مجموعه در آمده اند. گفتنی است که گاهی این اموال به گونه ای هستند که بعد از مدتی دچار فرسودگی و عدم کارکرد مناسب می شوند. در نتیجه عمر مفید آن ها بسر آمده و باید توسط حسابدار شناسایی شوند تا طی مراحلی از رده خارج شوند. انجام چنین اقدامی سبب جلوگیری از متضرر شدن مجموعه خواهد شد.
منظور از دارایی ثابت در حسابداری اموال چیست؟
همان طور که از نام این نوع دارایی ها پیدا است قابل لمس و قابل مشاهده می باشند. همچنین جزو اموالی بشمار می آیند که شرکت یا سازمان از طریق آن ها کسب درآمد می نماید. این نوع اموال دارای مشخصه های بارزی هستند که مهم ترین آن ها غیر قابل تبدیل شدن به وجه نقد تا یک سال است. لازم به توضیح است که اموال و دارایی های ثابت را در ترازنامه با عناوین متعددی از جمله تجهیزات، ابزارها، ماشین آلات و املاک ذکر می کنند.
نکته بسیار مهمی در رابطه با دارایی های ثابت وجود دارد که لازم است در حسابداری اموال به آن رسیدگی شود. استهلاک همان نکته حائز اهمیت است که شرکت ها و مجموعه های صنعتی که با تجهیزات و ماشین آلات سر و کار دارند باید به آن توجه خاص داشته باشند.
مهم ترین روش های قیمت گذاری در حسابداری دارایی چیست؟
در حسابداری اموال برای قیمت گذاری بر روی دارایی ها از ۴ روش مختلف استفاده می کنند که شامل میانگین، شناسایی ویژه، LIFO، FIFO می باشند.
دارایی های منقول و غیرمنقول در حسابداری اموال
در حسابداری اموال هر نوع دارایی منقول و غیر منقول و دارایی جاری و غیرجاری را جزو دارایی به حساب می آورند. این اموال تماما به منظور کسب درآمد و داشتن سود بیشتر از طرف شرکت یا سازمان مورد استفاده قرار می گیرند. لازم به ذکر است که تمامی شرکت ها از دارایی هایی شامل منقول و غیر منقول برخوردار هستند که بر اساس تعاریف این دو نوع دارایی می توان چنین عنوان کرد که اموال منقول شامل تجهیزات و ماشین آلات و ابزارها می باشند. همچنین اموال غیر منقول زمین و ساختمان شرکت را شامل می شوند.
دارایی های جاری و غیر جاری در حسابداری
علاوه بر دارایی های منقول و غیر منقول دو نوع دارایی دیگر تحت عنوان دارایی جاری و غیر جاری در حسابداری اموال تعریف می شوند. دارایی جاری همان اموالی هستند که قابل فروش بوده و شرکت می تواند در زمان نیاز آن ها را به پول نقد تبدیل کند. اسناد دریافتنی پیش پرداختی که طی یک سال مالی آینده به دارایی تبدیل شوند از جمله اموال جاری هستند. همچنین موجودی نقد و سرمایه گذاریهایی که تاریخ سررسید آنها کمتر از یک سال باشند نیز جزو همین اموال به حساب می آیند.
داراییهای غیرجاری که در حسابداری اموال قابل ثبت و رسیدگی می باشند شامل سرمایه گذاریهای بلند مدتی می شوند که شرکت ان ها را انجام داده و ارزش مالی آنها طی یک سال مالی قابل تعیین نمی باشد. سرمایه گذاری های بلند مدت، دارایی ثابت مشهود و پیش پرداختی که بیشتر از یک سال مالی به سر رسید آن مانده باشد از جمله ابن اموال هستند. داراییهای نامشهود و سرمایهگذاری بلندمدت نیز جزو این نوع دارایی می باشند.
مهم ترین اصل در حسابداری دارایی ها
اصل بهای تمام شده اساسی ترین اصل در حسابداری اموال است. بر اساس این اصل هر نوع مبادله حسابداری در تاریخ وقوع آن به قیمت تمام شده در دفاتر حسابرسی ثبت خواهند شد. گفتنی است که منظور از بهای تمام شده هر دارایی در حسابداری دارایی ارزش مبادله نقدی یا فروش آن در زمان تحصیل است. به این معنی که پرداخت های مازاد که برای خرید به صورت قرض و مدتدار انجام می گیرند، بهای تمام شده دارایی به حساب می آیند.
متاسفانه کشور ما دارای تورم بالایی می باشد. به همین دلیل ممکن است ارزش مالی یک مجموعه در زمان کوتاهی به سرعت دچار تغییر شود. به همین دلیل است که بهره گرفتن از حسابداری دارایی ها به مشخص شدن به روز ارزش اموال کمک شایانی می کند.
روش های ثبت استهلاک دارایی ها در حسابداری اموال
همان طور که پیش تر عنوان کردیم استهلاک دارایی از جمله موارد بسیار مهم در حسابداری اموال است. به همین دلیل از روش های متعددی مبلغ استهلاک را در دفاتر حسابداری به ثبت می رسانند. موضوع قابل بحث در این رابطه آن است که مطابق با استانداردهای حسابداری، انتخاب روش استهلاک گیری اموال امری دلبخواهی است که حسابدار و گاهی هم مدیران شرکتها آن را انتخاب می کنند. البته این نکته را باید یادآور شد که بر اساس قوانین مالیاتی، انتخاب روش استهلاک تنها بر عهده حسابدار بوده و مدیران شرکت ها در این باره هیچ اختیاری ندارند.
به طور کلی محاسبه و ثبت استهلاک دارایی ها در حسابداری اموال، در پایان سال مالی انجام می گیرد. همچنین جهت ثبت استهلاک از حساب استهلاک انباشته ای که هر سال استهلاک دارایی در آن جمع میشود استفاده خواهد شد. لازم به ذکر است که حساب استهلاک انباشته نوعی حساب کاهنده اموال و دارایی های ثابت بشمار می آید.
برخی از روش های متداول ثبت استهلاک تجهیزات عبارتند از:
- روش نزولی:
در این روش ثبت استهلاک در سالهای اول به میزان بیشتری انجام می گیرد و طی سال های بعد این میزان کاهش پیدا می کند.
- روش خط مستقیم:
در این روش میزان استهلاک را با توجه به طول عمر دستگاه تعیین می کنند. به همین دلیل مقدار کارکرد و عملکرد دستگاه ملاک نخواهد بود.
- روش کارکرد:
در روش کارکرد مدت زمان و طول عمر اموال ملاک نمی باشد. بلکه آنچه مد نظر خواهد بود مقدار استفاده از است که از اموال مربوطه شده است. به این معنی که هر گاه از اموال استفاده مضافی شود باید مقدار بالاتری برای استهلاک آن در نظر گرفته شود.
جمع بندی
با استفاده از حسابداری اموال می توان موقعیت های ناب و حساسی که باعث سود آوری بیشتر مجموعه مالی می شوند را شناسایی کرده و به بهترین شکل از آن ها استفاده نمود. حسابداری دارایی ها شامل نکات بسیار مهمی می باشد که با یادگیری آن ها می توان به موفقیت هر چه بیشتر شرکت و یا سازمان کمک کرد.
دیدگاهتان را بنویسید