تفاوت اندوخته و ذخیره در حسابداری به زبان ساده و کاربردی

تفاوت اندوخته و ذخیره در حسابداری یکی از مباحث مهم و کاربردی است که هر حسابدار باید به آن تسلط داشته باشد. اندوخته و ذخیره هر دو مفهوم‌هایی مرتبط با مدیریت مالی و نگهداری منابع شرکت هستند، اما از نظر ماهیت، کاربرد و نحوه ثبت در حساب‌ها تفاوت‌های اساسی دارند. در این مقاله به بررسی جامع این تفاوت‌ها، انواع ذخایر، نحوه ثبت ذخیره و نقش آنها در ترازنامه می‌پردازیم.

تعریف اندوخته و ذخیره در حسابداری

برای تفاوت اندوخته و ذخیره در حسابداری باید بدانید:

اندوخته به بخشی از سود شرکت گفته می‌شود که به صورت قانونی یا اختیاری برای هدف مشخصی کنار گذاشته می‌شود و در ترازنامه به عنوان بخشی از حقوق صاحبان سهام نمایش داده می‌شود. در واقع اندوخته به معنای صرفه‌جویی در سود برای مصارف آتی و حفظ پایداری مالی شرکت است.

اما ذخیره مبلغی است که برای پوشش خسارات احتمالی یا هزینه‌های آینده که قطعی نیستند اما قابل پیش‌بینی‌اند در حساب‌ها منظور می‌شود. ذخیره یک تعهد احتمالی است که در صورت تحقق، باید پرداخت شود و در بخش بدهی‌های جاری یا غیرجاری ترازنامه گزارش می‌شود.

انواع ذخایر در حسابداری ترازنامه

ذخایر در حسابداری به چند دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

• ذخیره احتیاطی: برای پوشش خطرات و ریسک‌های مالی احتمالی در آینده مانند مطالبات مشکوک الوصول یا خسارت‌های احتمالی در نظر گرفته می‌شود.
• ذخیره هزینه‌های معوق: هزینه‌هایی مثل ثبت ذخیره هزینه آب و برق که مربوط به دوره‌های جاری هستند اما پرداخت آنها در آینده انجام می‌شود.
• ذخیره مالیات: مبالغی که برای پرداخت مالیات احتمالی شرکت کنار گذاشته می‌شود.

انواع اندوخته در حسابداری ترازنامه

از تفاوت اندوخته و ذخیره در حسابداری انواع آن‌ها است. اندوخته‌ها در حسابداری به دسته‌های زیر تقسیم بندی می‌شوند:

• اندوخته اجباری
• اندوخته اختیاری

اندوخته اجباری

اندوخته‌ای است که بر اساس قوانین و مقررات، مجموعه اقتصادی موظف است برای آن اعتبار اختصاص دهد. به عبارت دیگر، نادیده گرفتن یا عدم رعایت این اندوخته، غیرقانونی محسوب شده و می‌تواند مشکلات حقوقی برای مجموعه ایجاد کند. در واقع، تنها نوع اندوخته اجباری برای یک مجموعه، اندوخته قانونی است.

اندوخته اختیاری

اندوخته‌های اختیاری از تصمیمات مدیران و سهامداران شرکت ناشی می‌شود و با هدف آماده‌سازی برای مواجهه با ریسک‌ها و چالش‌های احتمالی یا تحقق اهداف بلندمدت شکل می‌گیرد. برای این اندوخته‌ها، الزام قانونی وجود ندارد و عدم تخصیص اعتبار به آنها مشکل قانونی به همراه نخواهد داشت.

از انواع اندوخته‌های اختیاری می‌توان به اندوخته احتیاطی، اندوخته تحقیق و توسعه و سایر اندوخته‌هایی که بسته به نیاز هر کسب‌وکار تعریف می‌شوند، اشاره کرد.

نحوه ثبت ذخیره در حسابداری

یکی از تفاوت اندوخته و ذخیره در حسابداری نحوه ثبت است. ثبت ذخیره در حسابداری اهمیت ویژه‌ای دارد تا گزارش‌های مالی دقیق و قابل اتکایی ارائه شود. برای مثال، ثبت ذخیره هزینه آب و برق به این صورت است که هزینه مربوط به دوره جاری به عنوان ذخیره در حساب‌ها ثبت شده و در دوره‌های بعدی که پرداخت انجام می‌شود، از ذخیره کسر می‌گردد. ثبت ذخیره هزینه‌ها به صورت بدهکار کردن حساب هزینه و بستانکار کردن حساب ذخیره هزینه انجام می‌شود که ماهیت حساب ذخیره هزینه، به عنوان یک حساب بستانکار است و نقش تعهد احتمالی را ایفا می‌کند.

نحوه ثبت اندوخته در حسابداری

اندوخته قانونی به ‌عنوان بخشی از سود شرکت کسر و در حساب اندوخته قانونی بستانکار می‌شود. این مبلغ در بخش حقوق صاحبان سهام در ترازنامه ثبت می‌گردد و موجب افزایش سرمایه احتیاطی شرکت می‌شود. یعنی 5درصد کسر میگردد و ما بقی در حساب صاحبان سهام شرکت قرار می‌گیرد.

اندوخته و ذخیره در جدول

دراین جدول تفاوت اندوخته و ذخیره در حسابداری به‌صورت مقایسه‌ای لورده شده است.

سخن پایانی

تفاوت اندوخته و ذخیره در حسابداری به حسابداران کمک می‌کند تا گزارش‌های مالی دقیق‌تر و شفاف‌تری ارائه دهند و مدیریت بهتری بر منابع مالی شرکت داشته باشند. توجه به نحوه ثبت ذخیره، انواع ذخایر و ماهیت حساب ذخیره هزینه از جمله نکات کلیدی در این زمینه است که باید به دقت رعایت شود. اگر می‌خواهید در حوزه حسابداری حرفه‌ای‌تر شوید، یادگیری و تسلط بر این مفاهیم حیاتی است.