آیا می دانید مرخصی استعلاجی چیست و چه شرایطی دارد؟
تعریف مرخصی چیست و استفاده از آن چه ضرورتی دارد؟
پیش از آن که به مرخصی استعلاجی بپردازیم، می خواهیم کمی در مورد مرخصی و تعریف آن صحبت کنیم. به هر حال زمانی که شخصی در هر عنوان شغلی مشغول به کار می شود، میان او و کارفرما قراردادی منعقد خواهد شد که قوانین کاری و دستمزدی را تعیین می کند. در این بین فرد موظف خواهد شد تا در روزهای مشخص و ساعت های معینی در محل کار حضور یافته و کار خود را به درستی انجام دهد.
اما حتما برای شما هم قابل درک است که اتفاقات پیش بینی شده و پیش نشده ای وجود دارد که ممکن است سبب شود تا فرد مذکور توانایی حضور در محل کار را در اوقات مقرر شده نداشته باشد. برای مثال، حق هر انسانی است که بخشی از زمان و زندگی خود را به تفریح بپردازد. سفر نیز یکی از انواع تفریح و لذت است. اما حین سفر قطعا فرد قادر به حضور در محل کار خود نخواهد بود.
یا مثلا مواقعی وجود دارد که شخص نیازمند بهره گیری از خدمتی است که زمان استفاده از آن با زمان کاری وی تداخل دارد. مثلا کارمندانی که قصد استفاده از خدمات بانکی را دارند اما در زمان اداری، خود نیز مشغول به کار هستند. لذا باید برای انجام کار خود از محل کار، در ساعت کاری خارج شوند. تا این جای بحث، پیرامون موارد مثبت عدم حضور در محل کار صحبت کردیم. اما مواردی نیز وجود دارد که جنبه منفی کار بوده و فرد به دلیل ابتلا به بیماری های گوناگون، مجبور به ترک محل کار خود و عدم حضور به مدت معینی خواهد بود. بدین ترتیب استفاده از مرخصی و نرفتن به محل کار یکی از ضروریاتی است که هنگام وضع قوانین کار باید به آن توجه شود.
با انواع مرخصی آشنا شوید!
گرچه مرخصی استعلاجی یکی از انواع مرخصی به شمار می آید، اما مرخصی برای کارمندان و کارگران دارای انواع مختلف دیگری هم هست. همان طور که در بخش قبلی اشاره کردیم، افراد بنا به دلایل مختلفی نیازمند ترک محل کار خود در موعد مقرر کاری هستند. لذا باید برای هر علت نوعی خاص از مرخصی تعیین گردد. دقت کنید که ترک محل کار توسط کارگر یا کارمند سبب ایجاد مشکلاتی برای هر کارفرما خواهد شد. لذا کارفرمایان نیز در قبال قبول مرخصی ها از خود تمایل نشان نمی دهند. بنابراین این قانون است که باید در میان کارگر و کارفرما به میانجی گری بپردازد. برای رفع این مشکل انواع مرخصی از جمله مرخصی استحقاقی، مرخصی استعلاجی، مرخصی ساعتی، مرخصی فوت اقوام درجه یک، مرخصی بین تعطیلی، مرخصی ازدواج، مرخصی حج، مرخصی زایمان، مرخصی پاس شیر و مرخصی بدون حقوق تعیین گردیده اند.
بسیاری از انواع مرخصی که بیان کردیم از نامی که دارند، کارایی آن ها مشخص است. اما منظور از مرخصی استحقاقی، نوعی مرخصی است که با حقوق اعطا شده و در کارهای عادی برای هر ماه 5/2 روز است. مرخصی پاس شیر نیز به زنان شیرده تعلق می گیرد که می توانند از آن برای شیردهی به کودک خود استفاده نمایند. مرخصی ساعتی نیز به نوعی مرخصی گفتهمیشود که فرد تنها مقدار تعیین شدهای از ساعت کاری خود در یک روز را به مرخصی نیاز دارد و برای تمام روز مرخصی لازم ندارد. مثلا از این مرخصی برای انجام کارهای بانکی و … می توان استفاده کرد. در ادامه شما را با مرخصی استعلاجی و ویژگی های آن آشنا می سازیم.
آیا می دانید مرخصی استعلاجی چیست؟
همان طور که گفتیم مرخصی استعلاجی نیز یکی از انواع مرخصی است که در قانون به آن پرداخته شده است. شاید یکی از مهم ترین انواع مرخصی نیز همین نوع باشد. چرا که به مواردی تعلق می گیرد که نیروی کار به دلیل بروز حادثه ای ناگوار و ابتلا به بیماری از آن استفاده خواهد نمود. با استفاده از این مرخصی فرد اجازه دارد تا پایان دوره بیماری و رفع کامل آن و به دست آوردن سلامتی کامل، محل کار خود را ترک کند. از آن جایی که بروز حوادث و ابتلا به بیماری ها برای هر کسی قابل وقوع است، در قانون به خوبی برای آن قوانینی وضع شده و همه موارد پیش بینی شده است. این مرخصی از مرخصی استحقاقی جدا بوده و علاوه بر آن می باشد. اما طبق قانون در هر دوی این مرخصی ها به فرد حقوق تعلق می گیرد.
مرخصی استعلاجی در بارداری به چه معنا است؟
مرخصی استعلاجی در بارداری و زایمان نیز به زنان جامعه تعلق می گیرد. چرا که از نظر همه حاکمیت ها، حق مادر شدن و فرزندآوری، از حقوق مسلم هر خانواده است. لذا هیچ زنی به دلیل ترس از آینده شغلی و اقتصادی خود نباید از این نعمت محروم شود. از سویی گذراندن دوران بارداری به خودی خود دارای مشکلاتی خواهد بود. زنان در این دوران نیازمند مراقبت های خاص هستند. در بعضی موارد نیز نیاز به استراحت و ترک محل کار خود را دارند. لذا باید قوانین کاری معتبری در این زمینه وجود داشته باشد. مرخصی زایمان نیز برای بعد از تولد فرزند در نظر گفته شده است.
مرخصی استعلاجی در قانون کار و تامین اجتماعی چگونه مورد بررسی قرار گرفته است؟
قانون کار و تامین اجتماعی به صورت ویژه به مرخصی استعلاجی می پردازد. این کار با هدف رفع مشکلات و اختلافات احتمالی میان کارگران و کارفرمایان صورت گرفتهاست. در بند 7 ماده 2 این قانون، بیماری به هر حالت جسمی و روحی گفتهمیشود که فرد را از کار کردن باز دارد. طبق ماده 74 قانون کار نیز مدت زمانی که فرد در مرخصی استعلاجی باشد جز سابقه کاری به شمار آمده و برای بازنشستگی نیز ملاک قرار خواهد گرفت. در ماده 62 قانون کار نیز آمدهاست که فرد تا زمانی که در این مرخصی به سر می برد، با ارائه مدارک پزشکی معتبر به دفتر تامین اجتماعی، قادر به دریافت بخشی از حقوق خود خواهدبود.
این مرخصی به لحاظ زمانی هیچ محدودیتی ندارد. دقت کنید که کمتر بودن زمان این مرخصی از 7 روز در هر نوبت و یا کمتر بودن آن از 15 روز در سال، باعث می شود که تایید پزشک معالج کافی باشد. مرخصی های استعلاجی را که از 15 تا 60 روز به طول می انجامند، پزشک مورد تایید تامین اجتماعی باید تایید کند. شرایط حادتری نیز وجود دارد که فرد را به بیش از 60 روز استراحت نیازمند می کند. بدین منظور شورای پزشکی تامین اجتماعی تصمیم می گیرد.
حقوق و مزایا حین مرخصی استعلاجی به چه صورت پرداخت می شود؟
در مرخصی استعلاجی که مدت آن کمتر از یک سال است به فرد حقوق ثابت، کمک هزینه های عائله مندی و اولاد، فوق العاده های مستمر و فوق العاده مناطق محروم تعلق می گیرد. اما اگر این مرخصی بیش از یک سال باشد، تنها به فرد حقوق ثابت، کمک هزینه اولاد و فوق العاده ایثارگری تعلق خواهد گرفت. البته در صورتی که مرخصی استعلاجی بیشتر از سه روز باشد، پرداخت حقوق آن به عهده سازمان تامین اجتماعی است. اما در مرخصی های استعلاجی سه روزه و کمتر از آن، حقوق به عهده می باشد.
محاسبه حقوق در مرخصی های استعلاجی
نحوه محاسبه حقوق مرخصی استعلاجی طبق موارد زیر است:
- اگر همسر، فرزند و والدین فرد بیمهشده، تحت تکفل وی باشند، سه چهارم آخرین حقوق یا دستمزد روزانه را حین این مرخصی دریافت می کند.
- اگر کسی تحت تکفل فرد بیمهشده نباشد نیز دو سوم آخرین حقوق یا دستمزد روزانه به وی تعلق می گیرد.
- در صورتی که بیمهشده غیر متکلف باشد و علاوه بر آن، با هزینه سازمان تامین خدمات درمانی بستری شدهباشد، تنها یک دوم آخرین حقوق یا دستمزد روزانه را حین مرخصی استعلاجی دریافت می کند.
- در بعضی موارد فرد بیمار در بیمارستان بستری نمی شود. اما غرامت دستمزد وی از روز چهارم مورد محاسبه قرار گرفته و نسبت به پرداخت آن اقدام می شود.
مدت زمان مرخصی استعلاجی چقدر است؟
کلیه افرادی که تحت پوشش قانون کار هستند، در صورت لزوم می توانند از مرخصی استعلاجی بهره مند شوند. در این قانون، هیچ محدودیتی برای تعداد روزهای مرخصی استعلاجی وجود ندارد. اگر فرد به استراحتی کمتر از ۷ روز در یک نوبت نیاز داشته باشد یا کل روزهای مرخصی وی در سال کمتر از ۱۵ روز باشد، تنها تایید پزشک لازم است. اما برای دریافت مرخصی استعلاجی بین ۱۵ تا ۶۰ روز، تایید پزشکی از سوی پزشک معتمد تامین اجتماعی الزامی میباشد. در مواردی که فرد به استراحتی بیش از ۶۰ روز نیاز داشته باشد، تصمیم گیری درباره مرخصی به عهده شورای پزشکی تامین اجتماعی خواهد بود.
مسئولیت پرداخت حقوق مرخصی استعلاجی به عهده تامین اجتماعی است یا کارفرما؟
تمام افراد به ازای کار انجام شده درآمدی دریافت می کنند. بنابراین اگر فرد نتواند به کار ادامه دهد، کارفرما موظف به پرداخت حقوق نیست. در این شرایط، سازمان تامین اجتماعی مسئول پرداخت حقوق افراد خواهد بود. قوانین مختلفی در زمینه پرداخت حقوق در ایام مرخصی استعلاجی توسط وزارت کار وجود دارد که به کاهش مشکلات کارگران در دوران بیماری کمک می کند. اگر فرد بیش از سه روز به مرخصی استعلاجی نیاز داشته باشد، حقوق این ایام از سوی سازمان تامین اجتماعی پرداخت می شود.
نحوه محاسبه حقوق مرخصی استعلاجی به این شکل است که اگر فرد سرپرستی همسر یا والدین را بر عهده داشته باشد، سه چهارم دستمزد او پرداخت خواهد شد. در غیر این صورت، دو سوم از آخرین حقوق یا مزد روزانه در نظر گرفته می شود. افرادی که بیمه شده اند و سرپرستی کسی را ندارند، اگر بستری شده باشند، حقوقشان به میزان نصف آخرین دستمزد یا حقوق روزانه آن ها محاسبه خواهد شد.
مراحل درخواست مرخصی استعلاجی
بیمه شدگانی که شرایط فوق را دارند، برای دریافت غرامت ایام بیماری، ابتدا باید گواهی پزشکی مرخصی استعلاجی خود را به شعبه تامین اجتماعی ارائه دهند. سپس گواهی مرخصی پزشکی بر اساس مدت استراحت بیمه شده تایید خواهد شد.
مدت استراحت بیمه شدگان به سه دسته تقسیم می شود:
- اگر مدت استراحت در هر نوبت کمتر از ۷ روز باشد یا در سال ۱۵ روز یا کمتر باشد، تایید پزشک معالج کافیست.
- اگر مدت استراحت بیش از ۱۵ روز و کمتر از ۶۰ روز باشد، نیاز به تایید پزشک معتمد سازمان دارد.
- در صورت نیاز به استراحت بیش از ۶۰ روز، تایید شورای پزشکی تامین اجتماعی الزامی است.
میزان غرامت دستمزد ایام بیماری بر اساس آخرین مزد یا حقوق روزانه فرد قبل از بیماری محاسبه می شود. برای دریافت این غرامت، بیمه شده باید اصل دفترچه درمانی و گواهی پزشکی معتبر را به شعبه تامین اجتماعی ارائه کند.
در چه مواقعی حقوق مرخصی استعلاجی پرداخت نمیشود؟
اگر بیمه شده دارای یکی از شرایط زیر باشد، نمی تواند از حقوق مرخصی استعلاجی برخوردار شود:
– انجام عمل زیبایی
– دریافت مزد و حقوق در دوران بیماری
– بیمهشده به طور کلی از کار افتادهباشد
اقدامات لازم در صورت عدم موافقت کارفرما با مرخصی استعلاجی
پرداخت حقوق در دوران مرخصی استعلاجی به عهده کارفرما نیست. به همین دلیل، هیچ کارفرمایی نمیتواند با مرخصی استعلاجی مخالفت و آن را رد کند. در صورت تایید پزشک معتمد یا شورای پزشکی تامین اجتماعی، نیازی به تا یید کارفرما برای مرخصی نیست. عدم پذیرش مرخصی استعلاجی توسط کارفرما مغایر با قانون است و میتوان از طریق سازمان تامین اجتماعی برای اخذ این نوع مرخصی اقدام کرد.
دیدگاهتان را بنویسید