عیدی یکی از مزایای قانونی کارگران مشمول قانون کار جمهوری اسلامی ایران است که همه ساله پیش از ایام نوروز به آنان پرداخت می شود. مبلغ عیدی سال 1403 نیز مانند سنوات گذشته توسط شورای عالی کار با در نظر گرفتن مولفه هایی مانند نرخ تورم، سبد معیشتی خانوار و خط فقر تعیین می شود. عیدی و سنوات 1403 از موضوعات مورد بحث این روزهاست.
عیدی نوروزی یکی از رسوم حسنه ایرانیان است که در قالب هدیه ای به کارکنان و بازنشستگان در پایان سال پرداخت می شود. این رسم دیرینه، در قانون کار جمهوری اسلامی ایران نیز مورد تاکید قرار گرفته و کارفرمایان را ملزم به پرداخت عیدی سال 1403 به کارگران خود نموده است.
آگاهی از میزان و نحوه پرداخت عیدی سال 1403 برای برنامه ریزی مالی و مدیریت هزینه ها حائز اهمیت است. در این راستا تفاوت عیدی بازنشستگان، انواع ارگان های دولتی و بخش های مختلف را مورد بررسی قرار می دهیم و نحوه محاسبه عیدی کارگران ۱۴۰۳ را شرح می دهیم. در ادامه با ما همراه باشید.
طبق ماده واحده “قانون تعیین عیدی و پاداش سالانه کارگران شاغل” مصوب 6 اسفند 1370 مجلس شورای اسلامی، عیدی به عنوان یک حق قانونی برای کارگران در نظر گرفته شده است. همچنین عیدی یا پاداش نوروزی همان مبلغی است که کارفرمایان موظف هستند به صورت یکجا به هر یک از کارگران خود در پایان سال به عنوان پاداش پرداخت نمایند.
طبق مصوبه شورای عالی کار در اسفند ماه 1402، حداقل عیدی سال 1403 برای کارگران مشمول قانون کار 14 میلیون و 332 هزار تومان تعیین شده است. سقف عیدی سال 1403 نیز بر اساس 90 روز مزد روزانه محاسبه می شود، این مبلغ 21 میلیون 498 هزار تومان است.
در جدول زیر حداقل و حداکثر عیدی سال 1404 که در پایان سال 1403 پرداخت می شود را بررسی می کنیم:
| مدت سابقه کار | حداقل عیدی سال 1403 | حداکثر عیدی سال 1403 |
| 1 | ۱۱,۹۴۳,۶۴۰ | ۱۷,۹۱۵,۴۶۰ |
| 2 | ۲۳,۸۸۷,۲۸۰ | ۳۵,۸۳۰,۹۲۰ |
| 3 | ۳۵,۸۳۰,۹۲۰ | ۵۳,۷۴۶,۳۸۰ |
| 4 | ۴۷,۷۷۴,۵۶۰ | ۷۱,۶۶۱,۸۴۰ |
| 5 | ۵۹,۷۱۸,۲۰۰ | ۸۹,۵۷۷,۳۰۰ |
| 6 | ۷۱,۶۶۱,۸۴۰ | ۱۰۷,۴۹۲,۷۶۰ |
| 7 | ۸۳,۶۰۵,۴۸۰ | ۱۲۵,۴۰۸,۲۲۰ |
| 8 | ۹۵,۵۴۹,۱۲۰ | ۱۴۳,۳۲۳,۶۸۰ |
| 9 | ۱۰۷,۴۹۲,۷۶۰ | ۱۶۱,۲۳۹,۱۴۰ |
| 10 | ۱۱۹,۴۳۶,۴۰۰ | ۱۷۹,۱۵۴,۶۰۰ |
| 11 | ۱۳۱,۳۸۰,۰۴۰ | ۱۹۷,۰۷۰,۰۶۰ |
| 12 | ۱۴۳,۳۲۳,۶۸۰ | ۲۱۴,۹۸۵,۵۲۰ |
عیدی سال 1403 کارمندان دولت فقط توسط دولت تعیین می شود و معمولا به صورت درصدی از حقوق افزایش می یابد. عیدی ۱۴۰۳ کارمندان دولت مبلغ 3 میلیون است و 800 هزار تومان به عنوان حق عائله مندی تعیین شد. همچنین مبلغ 360 هزار تومان برای هر فرزند در نظر گرفته می شود.
عیدی به طور سالانه توسط هیئت وزیران و با توجه به نرخ تورم و سایر شرایط اقتصادی کشور تعیین می شود. مبلغ کلی عیدی هر سال متناسب با میانگین درآمد افراد متغیر است. برای مثال در برخی از صنایع و مشاغل به دلیل سودآوری بیشتر عیدی بیشتری به کارکنان تعلق می گیرد. به طور کل عیدی سال 1403 نیز با توجه به دو عامل اصلی زیر تعیین می شود.
طبق ماده واحده قانون مربوط به تعیین عیدی و پاداش سالانه کارگران مصوب 1370 مجلس شورای اسلامی کلیه کارفرمایان موظفند به هر یک از کارگران خود به نسبت یک سال کار، معادل 60 روز (این مقدار نباید از حقوق 90 روزکاری بیشتر باشد) را به عنوان عیدی و پاداش بپردازند.
هر ساله سازمان امور مالیاتی کشور بخشنامه ای را در خصوص نحوه محاسبه مالیات عیدی 1403 و پاداش نوروزی صادر می کند. در این بخشنامه، محدوده معافیت مالیاتی عیدی و همچنین نرخ مالیات برای مازاد بر این محدوده تعیین می شود.
اگر علاقه زیادی به انجام محاسبات دارید، خیلی ساده و به توجه به نکات زیر می توانید مقدار دقیق عیدی سال 1403 هر کارگر مشغول به کار را محاسبه کنید. اما بدانید که توضیحات ذکر شده، بر اساس موارد مصوب کلی هستند و ممکن است در برخی کارگاه ها با توجه به شرایط کار و توافق بین کارگر و کارفرما بیشتر یا کمتر باشد. محاسبه عیدی و سنوات 1403 به شرح زیر است:
برای کارگرانی که یکسال کامل کار کرده‌اند، عیدی معادل 60 روز مزد روزانه آن ها است. مزد روزانه هم به این صورت محاسبه می شود:
عیدی = (60 روز × مزد روزانه)
برای این کارگران، عیدی به نسبت مدت کارکرد آن ها محاسبه می شود. به این صورت که:
عیدی = (تعداد روزهای کارکرد × مزد روزانه) × (60 روز ÷ 365 روز)
توجه: مزد روزانه در اینجا به ازای هر روز کار، معادل یک سی ام (30/1) مبلغ حقوق و مزایای ماهانه است.
برای مثال فرض کنید حقوق و مزایای ماهانه یک کارگر 10 میلیون تومان باشد. روش محاسبه رقم عیدی کارگران ۱۴۰۳ آن به ترتیب زیر است.
سنوات= ((مزد ثابت روزانه * 30)/12) * تعداد ماه های کارکرد
کارفرمایان موظفند مالیات عیدی را از حقوق اسفند ماه کارکنان خود کسر و به اداره امور مالیاتی پرداخت نمایند. در صورت دریافت عیدی از چندین محل، جمع مبالغ عیدی جهت محاسبه مالیات در نظر گرفته می شود. به طور کلی مبلغ معافیت مالیاتی عیدی هر سال توسط سازمان امور مالیاتی کشور تعیین می شود. این مصوبه امسال به شرح زیر است:
طبق بخشنامه جدید سازمان امور مالیاتی کشور، عیدی سال 1403 تا سقف 120 میلیون ریال معاف از مالیات بوده و مازاد بر آن مشمول مالیات 10 درصدی به ترتیب پلکانی خواهد شد.
نکته مهم:
این قانون فقط شامل عیدی و پاداش نوروزی بوده و سایر مزایای پرداختی مانند حقوق، سنوات و اضافه کاری مشمول معافیت مالیاتی عیدی نمی شوند.
عیدی و سنوات مشمول مالیات می باشند و این مالیات هر سال از سوی سازمان امور مالیاتی تعیین می شود. برای سال ۱۴۰۳، حداقل مبلغی که از مالیات معاف است، ۱۲ میلیون تومان در نظر گرفته شده است. به این معنا که اگر حقوق فردی تا این مبلغ باشد، از مالیات عیدی معاف خواهد بود و چنانچه حقوق او بیشتر از این میزان باشد، عیدی مشمول مالیات می شود.
در سال کبیسه، فرمول محاسبه عیدی به طور خاصی تعیین می شود:
366/2 * کارکرد× (مزایای مستمر+حقوق پایه)
برای محاسبه معافیت مالیاتی در سال کبیسه نیز از فرمول مخصوص خود استفاده می شود:
معافیت مالیاتی =365/ 366 ×معافیت مالیاتی
این تفاوت ها در محاسبه ها به توجه به سال کبیسه و ساختار خاص آن اشاره دارند. برای درک بهتر و دقیق تر، مستندات قانونی و مشاوره با کارشناسان مربوطه توصیه می شود.
میزان عیدی سال 1403 و همچنین تاریخ دقیق پرداخت برای کارکنان و بازنشستگان در ارگان های مختلف قوانین و مقررات مربوطه متفاوت است. در برخی موارد، علاوه بر عیدی پایه، ممکن است مزایای دیگری مانند بن کارت، کمک هزینه سفر و … نیز به کارکنان و بازنشستگان تعلق گیرد.
در تاریخ ۱۴ بهمن ۱۴۰۳، سخنگوی دولت مبلغ عیدی کارمندان دولتی را تعیین کرد، اما درباره عیدی بازنشستگان کشوری و تامین اجتماعی به جزئیاتی اشاره نکرد. با این حال، بررسی تاریخچه عیدی ها نشان می دهد که معمولا عیدی کارمندان و بازنشستگان همسان بوده است.
برای سال ۱۴۰۳، مقدار عیدی کارمندان ۳ میلیون تومان اعلام شده است، که شامل ۸۴۰ هزار تومان حق عائله مندی و به ازای هر فرزند، ۳۶۰ هزار تومان است.
با این اوصاف، می توان پیش بینی کرد که عیدی بازنشستگان تامین اجتماعی و کشوری نیز به همین مبلغ ۳ میلیون تومان می رسد. برای بازنشستگانی که همسر و یک فرزند دارند، مبلغ عیدی به ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان افزایش می یابد و برای هر فرزند اضافه تر، ۳۶۰ هزار تومان به عیدی آن ها افزوده خواهد شد.
بنابراین، عیدی یک بازنشسته با دو فرزند ۴ میلیون و ۶۶۰ هزار تومان، با سه فرزند ۴ میلیون و ۹۲۰ هزار تومان و با چهار فرزند برابر با ۵ میلیون و ۲۸۰ هزار تومان خواهد بود.
در ادامه به تفاوت کلی در انواع عیدی های دریافتی می پردازیم.
عیدی کارگران توسط کارفرمایان پرداخت می شود. اما مبلغ عیدی بازنشستگان تامین اجتماعی ۱۴۰۳ توسط سازمان تامین اجتماعی یا سایر صندوق بازنشستگی مربوطه پرداخت می شود.
عیدی سال 1403 کارگران متناسب با قانون کار جمهوری اسلامی ایران تعیین می شود. همچنین عید بازنشستگان بر اساس قانون تامین اجتماعی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران و سایر قوانین مربوط به بازنشستگی محاسبه و پرداخت می شود.
عیدی به عنوان یک مزیت غیر مستمر در دسته بندی مزایا قرار می گیرد. این نوع مزایا به صورت سالانه و به تناسب شرایط و عملکرد فرد شاغل پرداخت می شود و به مناسبت های خاصی مانند نوروز و جشن های پایان سال اختصاص دارد.
به طور کلی، مزایای شغلی به دو دسته اصلی تقسیم می شوند:
طبق ماده 74 قانون کار، مرخصی استعلاجی با تایید سازمان تامین اجتماعی، جزء سوابق کار و بازنشستگی کارگران محسوب می شود. لذا، مرخصی استعلاجی در محاسبه عیدی و پاداش پایان سال تاثیرگذار است و به طور کلی موجب کاهش عیدی نمی شود.
نکته مهم:
این موضوع فقط در مورد مرخصی استعلاجی صدق می کند. سایر انواع مرخصی (مانند مرخصی استحقاقی، مرخصی بدون حقوق و …) جزء سوابق کار محسوب نمی شوند و ممکن است بر میزان عیدی تاثیر بگذارند.
طبق مصوبه شورای عالی کار، حداقل عیدی سال 1403 برای کارگران، به ازای یکسال کار کامل محاسبه می شود. یک رقم ثابتی است که میزان سابقه کار در آن هیچ تاثیری ندارد. ولی به کارگرانی که بیش از یکسال سابقه کار دارند عیدی بیشتری تعلق می‌گیرد که می‌تواند تا 9 برابر بیشتر باشد.
این رقم برای تمام کارگران مشمول قانون کار یکسان است و برای محاسبه آن از سابقه کار صرف نظر شده است.
این مقدار برای کارگران با سابقه کار یک سال کامل است. بر اساس 90 روز مزد روزانه و مقدار پایه حقوق هر کارگر محاسبه می شود و ارقام تا 51 میلیون و 300 هزار تومان متفاوت خواهد بود.
زمان دقیق پرداخت عیدی به نوع کارگر و کارفرما بستگی دارد. طبق بخشنامه شماره 3832/900 مورخ 1402/12/08 سازمان تامین اجتماعی، کلیه کارفرمایان موظفند تا پایان اسفند ماه 1402 عیدی و پاداش نوروزی سال 1403 را به کارگران خود پرداخت نمایند. شرح دقیق پرداخت هر گروه از مشمولین در ادامه بیان می شود.
سازمان تامین اجتماعی زمان پرداخت عیدی بازنشستگان را اعلام کرد. بر اساس این اطلاعیه، پرداخت مطالبات مراکز درمانی همچون آزمایشگاه‌ها، رادیولوژی، و سایر مراکز پاراکلینیکی غیر دانشگاهی پزشکان و دندانپزشکان، درمانگاه ها، مراکز دیالیز و بیمارستان های غیر دانشگاهی تا پایان شهریور ماه از ۵ تا ۱۵ اسفند صورت خواهد گرفت.
همچنین، مطالبات داروخانه ها نیز تا پایان مهرماه از ۵ تا ۱۰ اسفند پرداخت خواهد شد. عیدی بازنشستگان و مستمری بگیران در تاریخ ۱۸ و ۱۹ اسفند انجام می شود. بخشی از حق بیمه تکمیلی درمان و عمر بازنشستگان از ۲۰ تا ۲۲ اسفند پرداخت می گردد و نیز حقوق بازنشستگان و سایر مستمری بگیران در تاریخ ۲۶ و ۲۷ اسفند به آن ها واریز خواهد شد. متناسب سازی معوقه بازنشستگان تا پایان مهرماه ۱۴۰۳ با تامین منابع در فروردین ۱۴۰۴ به حساب آن ها واریز خواهد شد.
میزان عیدی و پاداش نوروزی برای کارکنان و بازنشستگان در ارگان های مختلف، بسته به نوع کارفرما، سوددهی، بودجه، و قوانین و مقررات مربوطه متفاوت است. در اینجا به طور کلی به تفاوت عیدی سال 1403 در برخی از بخش ها اشاره می کنیم.
عیدی کارکنان بانک ها معمولا توسط خود بانک ها تعیین می شود و ممکن است از حداقل و سقف عیدی 1403 تعیین شده برای کارگران مشمول قانون کار بیشتر باشد.
عیدی سال 1403 این گروه به طور کلی توسط کارفرما و با توجه به شرایط و مقررات داخلی هر سازمان یا شرکت تعیین می شود. ممکن است از مصوبه شورای عالی کار به عنوان مبنای حداقلی برای تعیین عیدی استفاده شود، اما الزامی به این کار نیست.
عیدی کارکنان شرکت های دولتی معمولا توسط هیات مدیره شرکت و با توجه به شرایط و سودآوری شرکت تعیین می شود.
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری یا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی عیدی کارکنان و اعضای هیات علمی دانشگاه ها و مراکز آموزشی را تعیین می کند.
عیدی سال 1403 گروه کارکنان نهادهای عمومی و بازنشستگان نیروهای مسلح توسط نهاد مربوطه و با توجه به قوانین و مقررات خاص خود تعیین می شود.
معاونت تهذیب حوزه های علمیه عیدی طلاب و روحانیون را تعیین می کنند.
مبلغ عیدی و پاداشی که به کارگران کارگاه های فصلی تحت پوشش قانون کار و کارگران سایر کارگاه ها که کمتر از یک سال مشغول به کار بوده اند، پرداخت می شود، باید بر اساس 60 روز محاسبه و به نسبت ایام کارکرد در سال تعیین گردد. همچنین، برای کارگران کارمزدی، متوسط کارمزد دریافتی آنان به عنوان مزد پایه در محاسبه عیدی و پاداش پایان سال لحاظ می شود. برای تسهیل در این محاسبات، می توان از نرم افزارهای معتبر حقوق و دستمزد بهره گرفت.
طبق ماده 39 قانون کار، مزد و مزایای کارگرانی که به صورت نیمه وقت یا کمتر از ساعات قانونی کار می کنند، به نسبت ساعات کار انجام شده محاسبه و پرداخت می شود. عیدی و پاداش این کارگران نیز از این قاعده مستثنی نیست. برای محاسبه عیدی کارگران ساختمانی که به صورت پاره‌وقت کار می کنند، می توان از نرم افزارهای حسابداری ویژه پیمانکاری استفاده کرد.
کارکنانی که به صورت ساعتی کار می کنند، معمولا حقوق ثابت ماهانه ندارند و دستمزد آن ها در طول ماه متغیر است. بنابراین، برای محاسبه عیدی و پاداش، می توان میانگین حقوق سه ماه آخر خدمت آنان را به عنوان مبنای محاسبه درنظر گرفت.
در قانون کار، تعریف دقیق از کارآموز بیان نشده است. ولی طبق ماده 7 آیین نامه اجرایی ماده 112 قانون کار، کارآموز به فردی اطلاق می شود که تحت نظر استادکار و یا مربی در کارگاه، حرفه و یا شغل آموزش ببیند و حق الزحمت کار انجام شده را دریافت نماید. در حالت کلی، دو نوع قرارداد کارآموزی وجود دارد که پرداخت عیدی سال 1403 آن ها به شرح زیر است.
در این نوع قرارداد، کارآموز پس از اتمام دوره کارآموزی، تعهد به استخدام در آن کارگاه یا موسسه را دارد. طبق مصوبه قانون کار حقوق این افراد نمی‌تواند از حداقل مزد روزانه مصوب کمتر باشد و روزهای کاری جز سوابق محسوب می شود. پس میزان عیدی سال 1403 کارآموزان نیز به نسبت مدت کارکرد محاسبه و در موعد مقرر می شود.
در این نوع قرارداد، کارآموز پس از اتمام دوره کارآموزی، هیچ تعهدی برای استخدام در آن کارگاه یا موسسه را ندارد. طبق مصوبه قانون کار حقوق این افراد توسط طرفین توافق محاسبه می شود و این روزهای کارآموزی جزء سابقه کاری ثبت نخواهد شد. به همین ترتیب عیدی سال 1403 نیز به این گروه تعلق نمی گیرد.
بر اساس ماده واحده قانون مربوط به تعیین عیدی و پاداش سالانه کارگران، که به تصویب مجلس شورای اسلامی در سال 1370 رسیده است، پرداخت عیدی و پاداش فقط در پایان سال معتبر است. هرگونه پرداخت در طول سال به عنوان علی الحساب عیدی و پاداش پایان سال محسوب می شود و نمی تواند جایگزین پرداخت نهایی شود.
در صورتی که به نظرتان عیدی سال 1403 شما به درستی محاسبه نشده یا کمتر از حد قانونی است، می‌توانید برای رسیدگی به حق اصلیتان اقدام به شکایت کنید. اما در نظر داشته باشید که طرح دعوا در مراجع حل اختلاف، مستلزم پرداخت هزینه دادرسی است و باید پیگیر زمان رسیدگی به پرونده و طی مراحل قانونی آن باشید. در اینجا مراحل کلی نحوه شکایت را برای شما توضیح می دهیم.
اولین قدم مراجعه به اداره کار محل مورد نظر است، در آن جا با ارائه مدارک و مستندات لازم از جمله، قرارداد کاری، فیش های حقوقی، حکم عیدی سال های گذشته. می‌توانید نسبت به عیدی دریافتی سال 1403 اعتراض کنید.
در صورت عدم رسیدگی به شکایت شما در اداره کار، می‌توانید با مراجعه به دبیرخانه هیات های حل اختلاف کار و امور اجتماعی، نسبت به کارفرمای مربوطه طرح دعوا کنید. در این مرحله، پرونده شما به یکی از شعب اصلی ارجاع داده می شود و پس از رسیدگی های لازم، رای نهایی صادر خواهد شد.
همچنین می‌توانید برای پیگیری مراحل قانونی و حقوقی شکایت عیدی سال 1403، از یک وکیل متخصص در امور کار و تامین اجتماعی کمک بگیرید.
در صورت عدم پرداخت عیدی سال 1403 در موعد مقرر، کارفرمایان متخلف به پرداخت جریمه محکوم خواهند شد. همچنین کارگران می‌توانند از طریق اداره کار و دادگستری پیگیری و مطالبه نمایند. کلیه کارفرمایان اعم از بخش خصوصی یا غیر خصوصی، موظفند مطابق با مفاد ماده واحده فوق الذکر، به هر یک از کارگران خود به نسبت یک سال کار، معادل 60 روز آخرین مزد به عنوان عیدی و پاداش بپردازند.
حداقل عیدی: ۱۴۳,۳۲۳,۶۸۰ ریال (برابر با 60 روز حداقل دستمزد روزانه)
حداکثر عیدی: ۲۱۴,۹۸۵,۵۲۰ ریال (برابر با 90 روز حداقل دستمزد روزانه)
کلیه افراد مشمول قانون کار، اعم از کارگران موقت و فصلی، کارآموزان، کارمندان دولتی، غیر دولتی، مختلط، مشارکتی و …
به طور کلی کارفرمایان موظف هستند تا پایان اسفند ماه عیدی را به کارگران خود پرداخت نمایند.
عیدی و پاداش نوروزی تا مبلغ 120 میلیون ریال معاف از مالیات است و بیشتر از این رقم نیاز به بررسی دارد.
در صورت بروز اختلاف در خصوص عیدی و پاداش نوروزی، اداره کار و امور اجتماعی محل کار شما، مرجع رسیدگی به این موضوع خواهد بود.
عیدی سال 1403 نسبت به سال قبل، 22 درصد افزایش یافته است. حداقل دستمزد روزانه برای سال 1403، 2,388,728 ریال است.
شما می توانید از طریق سایت ها موجود در اینترنت به صورت آنلاین محاسبه عیدی 1403 را انجام دهید. کافیست در گوگل سرچ کند: محاسبه عیدی سال 1403 به صورت آنلاین.
برای آگاهی از اخبار روز حسابداری به ما بپیوندید
