بررسی نکاتی در خصوص حسابداری بانکی

حسابداری بانکی پر متقاضی ترین گرایش رشته حسابداری

یکی از گرایش های رشته حسابداری، حسابداری بانکی است که طرفداران زیادی به خصوص در ایران دارد. در واقع این رشته به سبب مزایای بی شماری که دارد باعث شده است طرفداران زیادی را به خود جذب کند.

امکان تحصیل در این رشته، در مقطع کارشناسی وجود دارد. نکته جالب توجه در خصوص تحصیل در مقطع کارشناسی رشته مزبور این است که مدت زمان لازم برای تحصیل در این مقطع و رشته معادل 2 سال یعنی 4 ترم می باشد. هم چنین لازم به ذکر است که بازار کار این رشته نه تنها به عنوان کارشناس حسابداری در بانک ها بلکه در موسسات و هلدینگ های مختلف می باشد.

دروس تخصصی حسابداری بانکی در دوره کارشناسی

حسابداری بانکی یکی از آن دسته رشته هایی است که از طریق تمام رشته‌های نظری می توان در آن تحصیل کرد. در واقع این رشته در گروه رشته های شناور مثل روانشناسی و … می باشد. در دوره 2 ساله کارشناسی، دروس زیر به دانشجویان تدریس خواهد شد:

1- مدیریت مالی پیشرفته

2- نرم افزارهای حسابداری پیشرفته

3- بانکداری خارجی و داخلی

4- سازمان پولی و بانکی

5- حسابرسی بانکی

6- اصول بودجه بندی

7- حسابداری میانه

8- بانکداری الکترونیک

9- زبان تخصصی

10- مبانی مدیریت سرمایه گذاری

11- اخلاق حرفه ای در حسابداری

12- بازار پول و سرمایه

13- سیستم های بانکداری نوین

14- روش تحقیق در حسابداری

15- تجزیه و تحلیل و طراحی سیستم

16- حقوق بازرگانی پیشرفته

17- سیستم های اطلاعات حسابداری

18- پژوهش عملیاتی 2

19- پروژه پایانی گرایش حسابداری بانکی

در خصوص بازار کار این رشته پر طرفدار باید خدمتتان عرض کنیم که این رشته بازار کار گسترده ای دارد و فقط به حسابداری در بانک خلاصه نمی شود. در واقع شما عزیزان با تحصیل در این رشته می توانید به عنوان حسابدار شرکت های زنجیره ای و شعب مختلف، حسابدار شرکت های هلدینگ و شرکت های تلفیقی، حسابدار موسسات بانکی و بیمه ای، کارشناس مسئول هزینه ها و وصول درآمدها و کارشناس مسئول دایره حسابداری مشغول به کار شوید.

هم چنین برای کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص می توانید به کتاب حسابداری بانکی نوشته حسین بخشایی محبوب از انتشارات موسسه آموزش عالی بانکداری ایران مراجعه بفرمایید. علاوه بر نسخه چاپ‌شده، نسخه الکترونیکی این کتاب نیز در سایت های معتبر موجود می باشد.

نکات تکمیلی در خصوص حسابداری بانکی

حسابداری در بانک یکی از آن شغل هایی است که می توان در کنار آن شغل دومی را اتخاذ نمود. در واقع حسابدار بانک طبق ساعات اداری بانک، صبح تا ظهر مشغول به کار است. البته گاهی اوقات به دلیل پیچیدگی های این شغل حسابدار باید یک سری حساب و کتاب ها را در منزل انجام دهد. نکته ای که ذکر آن در اینجا خالی از لطف نیست، این است که حسابدار باید امین و امانتدار باشد.

در واقع اطلاعات مالی هر شخص نباید توسط حسابدار نزد کسی فاش شود. هم چنین حسابدار باید از اموال مردم به درستی مراقبت به عمل آورد. حسابداری از آن دسته شغل هایی است که ذهن را ورزش می دهد و از پیری زودرس ذهن و بروز بیماری آلزایمر جلوگیری می کند. یک حسابدار علاوه بر حسابرسی امور مالی یک بانک و یا شرکت می تواند به بهبود عملکرد آن مجموعه نیز کمک کند.

در واقع حسابدار با بررسی اوضاع مالی مجموعه مورد نظر می تواند پیشنهاد دهد که برای بهبود ادامه فعالیت مجموعه بهتر است چه تدبیری اتخاذ گردد. به طور مثال در بانکی که سال ها از تاسیس آن می گذرد، جذب منابع و اختصاص تسهیلات بیشتر موجب عملکرد و رویکرد بهتر آن بانک خواهد شد. میزان تسهیلاتی که باید اختصاص داده‌شود با نظر حسابدار امین بانک صورت می گیرد. چرا که وی به خوبی از جزئیات امور مالی بانک مطلع است. کتاب حسابداری بانکی (تهیه صورت های مالی) نوشته سعید جمشیدی، یکی دیگر از آن کتاب هایی است که می تواند به خوبی شما را در این خصوص راهنمایی کند.

درباره حواله بانکی در این مقاله بخوانید.

درآمد حسابداری بانکی

درآمد حسابداران بانکی در ایران تحت تاثیر عوامل متعددی قرار دارد که در زیر به برخی از آن ‌ها اشاره می ‌شود:

سابقه و تجربه کاری: به طور کلی، هر چه تجربه و سابقه یک حسابدار بانکی بیشتر باشد، معمولا درآمد او نیز افزایش می‌ یابد.

مهارت ‌ها و تخصص: حسابدارانی که دارای تخصص ‌های خاص مانند حسابداری بین ‌المللی یا بانکداری اسلامی هستند، به احتمال زیاد درآمد بیشتری کسب می ‌کنند.

نوع کارفرما: حسابداران بانکی که در بانک ‌های دولتی و موسسات مالی بزرگ مشغول به کار هستند، معمولا از حقوق بالاتری نسبت به همتایان خود در بانک ‌های خصوصی کوچک یا موسسات اعتباری برخوردارند.

محل کار: حسابداران بانکی در شهرهای بزرگ یا مناطق با هزینه زندگی بالا معمولا درآمد بیشتری نسبت به همکاران خود در شهرهای کوچک یا مناطق با هزینه زندگی پایین دارند.

ثبت ‌های حسابداری بانکی

اولین دسته ثبت ‌ها در حسابداری بانکی، ثبت سپرده ‌هاست که شامل انواع مختلفی می ‌شود:

سپرده‌ های قرض ‌الحسنه: این سپرده‌ ها به نسبت مشخصی سود پرداخت نمی‌ کنند و وجوه سپرده‌ گذاران در قالب تسهیلات به افراد واجد شرایط ارائه می‌ گردند.

• بدهکار: سپرده‌ های قرض ‌الحسنه
• بستانکار: حساب جاری بانک

سپرده ‌های پس‌ انداز: این نوع سپرده ‌ها دارای نرخ سود معین هستند و وجوه آن‌ ها برای سرمایه‌ گذاری و کسب سود استفاده می ‌شود.

• بدهکار: سپرده ‌های پس ‌انداز
• بستانکار: حساب جاری بانک

سپرده‌ های مدت‌ دار: این سپرده‌ ها برای مدت مشخصی با نرخ سود از پیش تعیین‌ شده در بانک نگهداری می ‌شوند.

• بدهکار: سپرده ‌های مدت‌دار
• بستانکار: حساب جاری بانک

دومین دسته مربوط به ثبت برداشت ‌هاست:

برداشت نقدی: برداشت وجه نقد از طریق مراجعه به شعبه یا دستگاه‌ های خودپرداز.

• بدهکار: حساب جاری بانک
• بستانکار: حساب سپرده

حواله ‌جات: انتقال وجه از یک حساب به حساب دیگر در همان بانک یا بانک دیگری.

• بدهکار: حساب جاری بانک
• بستانکار: حساب سپرده

چک: صدور چک برای پرداخت به سومین اشخاص.

• بدهکار: حساب جاری بانک
• بستانکار: حساب سپرده

سومین دسته، ثبت تسهیلات است:

اعطای وام: پرداخت وام به افراد حقیقی یا حقوقی واجد شرایط.

• بدهکار: تسهیلات پرداختی
• بستانکار: حساب جاری بانک

وصول اقساط وام: دریافت اقساط وام از وام ‌گیرندگان.

• بدهکار: تسهیلات پرداختی
• بستانکار: حساب جاری بانک

دریافت سود وام: دریافت سود از وام‌ گیرندگان.

• بدهکار: سود تسهیلات
• بستانکار: حساب جاری بانک

و مورد آخر ثبت سایر تراکنش‌هاست:

خرید و فروش اوراق بهادار: ثبت خرید و فروش اوراق بهادار توسط بانک در حساب‌ های مربوطه.

پرداخت حقوق و دستمزد کارکنان: ثبت پرداخت حقوق و دستمزد در حساب‌ های مرتبط.

پرداخت هزینه ‌ها: ثبت هزینه ‌های جاری بانک مانند آب، برق و تلفن.

نکات مهم در ثبت حسابداری بانک

• ثبت تراکنش ‌ها باید با دقت کامل انجام شود تا از بروز خطاها جلوگیری گردد.
• هر تراکنش نیاز به مستندات کافی مانند فیش‌ های سپرده، چک ‌ها و صورتحساب‌ ها دارد.
• تراکنش‌ ها باید به صورت روزانه و در اسرع وقت ثبت شوند تا اطلاعات حسابداری به‌ روز باقی بماند.
• استفاده از نرم ‌افزار مناسب می ‌تواند فرآیند ثبت تراکنش ‌ها را تسهیل و تسریع بخشد.

تفاوت حسابداری بانکی و حسابداری شرکتی

حسابداری بانکی و حسابداری شرکتی دو شاخه از علم حسابداری هستند که هریک ویژگی‌ ها، اهداف و روش ‌های خاص خود را دارند. در ادامه به بررسی تفاوت‌ های این دو نوع حسابداری می ‌پردازیم:

۱. هدف و وظایف:

حسابداری بانکی: هدف اصلی حسابداری در بانک‌ ها، ثبت دقیق و منظم تمام تراکنش ‌های بانکی، کنترل موجودی حساب ‌ها، محاسبه سود و کارمزدها و آماده‌ سازی گزارش ‌های مالی معتبر برای نهادهای نظارتی و دیگر ذی نفعان است.

حسابداری شرکتی: هدف از حسابداری در شرکت ‌ها، ثبت و گزارشگری فعالیت ‌های مالی و اقتصادی شرکت، تحلیل عملکرد مالی و ارائه اطلاعات مفید برای تصمیم ‌گیری مدیران و سهامداران است.

۲. نوع معاملات و ثبت ‌ها:

حسابداری بانکی: معاملات مربوط به حساب ‌های سپرده‌ گذاری، تسهیلات، کارمزدهای بانکی و موارد مربوط به تامین مالی است. ثبت‌ های حسابداری شامل سپرده‌ های قرض ‌الحسنه، وام‌ ها، کارمزدها و مغایرت‌ های بانکی می‌ باشد.

حسابداری شرکتی: شامل خرید و فروش کالاها و خدمات، هزینه‌ های عملیاتی، حقوق و دستمزد، هزینه ‌های ثابت و متغیر و موارد مشابه است. ثبت ‌های حسابداری در شرکت ‌ها به تهیه صورت‌ های مالی مانند ترازنامه و صورت سود و زیان مربوط می‌ شود.

۳. گزارشگری مالی:

حسابداری بانکی: بانک‌ ها ملزم به رعایت استانداردهای خاصی هستند و گزارش‌ های مالی آن ‌ها معمولا تحت نظارت نهادهای دولتی به ویژه در حوزه بانکداری و مالی قرار دارد. همچنین، آن ها باید موجودی حساب ‌ها و وضعیت اعتباری مشتریان را به دقت بررسی کنند.

حسابداری شرکتی: شرکت ‌ها باید صورت ‌های مالی خود را بر اساس اصول حسابداری عمومی پذیرفته ‌شده (GAAP) یا استانداردهای بین ‌المللی گزارشگری مالی (IFRS) تهیه کنند و این صورت ‌ها بایستی به صورت دوره‌ ای برای مدیران، سهامداران و نهادهای نظارتی منتشر شوند.

۴. نوع حساب‌ ها و دسته ‌بندی:

حسابداری بانکی: معمولا شامل حساب ‌های خاصی مثل سپرده ‌های قرض ‌الحسنه، سپرده‌ های مدت ‌دار، تسهیلات پرداختی، یا حساب‌ های کارمزدی است که به طور خاص با فعالیت ‌های بانکی سر و کار دارند.

حسابداری شرکتی: شامل حساب ‌های متنوعی از جمله موجودی کالا، دارایی ‌ها، بدهی ‌ها و حقوق سهامداران می ‌باشد که به تحلیل عملکرد مالی کلی شرکت کمک می ‌کند.

۵. قوانین و مقررات:

حسابداری بانکی: به دلیل حساسیت بالای اطلاعات مالی در بانک‌ ها و ارتباط مستقیم با نظام مالی و اقتصادی، قوانین و مقررات خاص و محدودکننده ‌تری وجود دارد.

حسابداری شرکتی: اگرچه نیز تابع قوانین و مقرراتی است، اما مرزهای آن معمولا انعطاف‌ پذیرتر است و می ‌تواند با توجه به نوع فعالیت شرکت و حوزه کاری آن متفاوت باشد.

تحلیلی بر اصول بانکداری

یکی از لازمه های رشته‌حسابداری بانکی دانستنِ هزینه ها و درآمدهای عملیاتی بانک ها می باشد.

هزینه های عملیاتی در بانک ها شامل کارمزد پرداختی، معاملات ارزی، هزینه جوایز قرض الحسنه، سود پرداختی و هزینه مطالبات مشکوک الوصول می باشند.

درآمدهای عملیاتی عبارتند از:

1- سود دریافتی بابت معاملات قدیم

2- درآمد معاملات ارزی

3- سود سپرده قانونی

4- سود اوراق مشارکت

5- کارمزد دریافتی

6- سود دریافتی از تسهیلات و سرمایه گذاری ها و مشارکت ها

7- وجه التزام دریافتی از محل سایر مطالبات

8- وجه التزام دریافتی از محل تسهیلات اعطایی

هم چنین حسابدار بانک باید تفاوت بین سرفصل (حساب مرکز) با سرفصل (حساب شعب) را تشخیص دهد. به همین جهت در این قسمت به بررسی این تفاوت ها می پردازیم. برای توضیح اجمالی در خصوص سرفصل باید بگوییم که سرفصل در حکم یک حساب واسطه بین دو شعبه بانکی عمل می کند. به طور مثال فرض کنید که از شعبه اول یک بانک، تسهیلاتی را دریافت کرده اید.

حال برای پرداخت قسط این تسهیلات، به شعبه دوم بانک مزبور مراجعه کردید. شعبه دوم بانک باید ارزش ریالی سند را از طریق حساب واسطه برای شعبه اول ارسال کند. حال در نظر داشته باشید که اگر سند بین واحدها، مراوده بین شعب بانک ها باشد، از سرفصل حساب شعب استفاده خواهد شد. اما اگر سند مذکور در ارتباط با مراودات بین شعبه های بانک با یکی از اداره های ستادی یا مرکز باشد، باید از سرفصل حساب مرکز استفاده شود.

حال ممکن است این سوال ایجاد شود که اگر قصد انجام معاملات ارزی را داشتیم، باید از چه سرفصلی استفاده شود؟ در این جا به تناسب از سر فصل (حساب شعب به ارز) و یا سرفصل (حساب مرکز به ارز) استفاده خواهد شد.

عوامل موفقیت شما در هر کسب و کاری

شما برای موفقیت در هر کسب و کاری از جمله حسابداری بانکی، باید نکاتی را مد نظر قرار دهید. در این قسمت به بررسی این نکات می پردازیم:

• داشتن سلامت کاری و کسب اعتماد دیگران باعث موفقیت انسان در روابط شخصی و شغلی می شود. هم چنین علاقه داشتن به کاری که انجام می دهید سبب رشد شما در آن کار خواهد شد. ایجاد علاقه یک امر ذهنی است و توانایی ایجاد آن در هر شخصی وجود دارد. با داشتن علاقه به کاری که انجام می دهید، هم در کارتان موفق می شوید و هم جوان خواهید ماند.
• داشتن خلاقیت در موفقیت و کامیابی شما نقش به سزایی خواهد داشت. ضمن این که قدرت تصمیم گیری درست و به موقع نیز باعث پیشبرد اهداف شما می شود.
• با ارتقای مهارت های عملی خود در زندگی مانند سخن گفتن، شنیدن، نوشتن و ابراز احساسات، شانس موفقیت و پیروزی خود را افزایش دهید.
• سعی کنید معلم باشید و دانش خود را به دیگران به طور رسمی و یا غیر رسمی آموزش دهید. معلمی باعث تقویت قدرت سخنوری، حس سخاوتمندی و بخشش، نوشتن و اعتماد به نفس در شما خواهد شد.

ارائه نکات تکمیلی

درست است که این روزها، کاریابی به آسانی گذشته نیست ولی تلاش موثر همیشه جواب می دهد. تا قبل از دهه 80 برای بسیاری از رشته ها، از جمله حسابداری بانکی شغل به راحتی فراهم بود. در واقع در آن زمان که امکان آموزش برای همه مهیا نبود، کسانی که موفق به اخذ مدرک و کسب مهارت می شدند به راحتی می توانستند شغلی برای خود دست و پا کنند. البته در گذشته نیز مانند امروزه برای به دست آوردنِ شغل های دولتی باید کارت پایان خدمت، ارائه می شد.

با تمام مشکلات موجود اگر دانش شما در خصوص حسابداری بانک و هم چنین مهارت های شما در زمینه نرم افزارهای مرتبط، قابل توجه باشد، می توانید با شرکت در آزمون های ورودی بانک ها و قبولی در آن ها، استخدام شوید.

ضمن این که شما می توانید در حین تحصیل کارهای حسابداری شرکت های مختلف را به صورت پروژه ای انجام دهید. هم چنین می توانید در این مدت به تدریس نرم افزارهای رشته خود نیز بپردازید. بنابراین همان طور که ملاحظه می کنید دستتان در این رشته کاملا باز است و می توانید با ابتکار عمل و خلاقیت، سود خوبی کسب کنید. در نظر داشته باشید که ذهن خود را درگیر یک کار تمام وقت نکنید. ذهن خود را رها کنید و با انجام کارهای پاره وقت پر سود، موفقیت های بیشتری را به دست آورید.

جمع بندی

به طور کلی، حسابداری بانکی و شرکتی با یکدیگر تفاوت ‌های عمده‌ ای دارند که اشاره به آن‌ ها می ‌تواند به درک هرچه بهتر سیستم ‌های مالی و نحوه مدیریت آن ‌ها کمک کند. با توجه به نیازها و اهداف خاص هر بخش، روش‌ ها و رویه ‌های حسابداری هر کدام به‌ طور خاص طراحی شده ‌اند.

در پایان از همراهی و توجه شما عزیزان و بزرگواران کمال قدردانی و تشکر را داریم. امیدواریم مطالعه این مقاله توانسته‌باشد دانش شما را در زمینه حسابداری بانکی ارتقا دهد.