حسابداری صادرات و واردات چگونه انجام می شود؟

صادرات و واردات چیست؟

برای توضیح صادرات و واردات کافی است بگوییم، واردات یعنی وارد کردن محصول یا خدمات از کشوری به کشور خود و صادرات یعنی خروج یک محصول یا خدمات از کشور خود به کشوری دیگر. هدف از صادرات و واردات گسترش جامعه بازار یک محصول و رشد اقتصادی است. قوانین صادرات و واردات هر کشور تفاوت هایی باهم دارند و همینطور باید به فرهنگ و رفتار جامعه هدف هم توجه کرد.

تجارت کنونی دنیا، بر پایه صادرات و واردات می چرخد. کشوری با پشتوانه کشور دیگری، اقدام به ساخت یا کشت محصول خاصی نمی کند یا کشوری، با هدف کسب درآمد از محصولات، میزان ساخت یا کشت آن را افزایش می دهد. برای کار کردن در بازار صادرات و واردات نیاز نیست حتما تولید کننده یا مصرف کننده باشید. شما می توانید به عنوان تاجر، نماینده یا کارگر آزاد در بازار صادرات و واردات کار کنید.

برای توضیح صادرات و واردات کافی است بگوییم، واردات یعنی وارد کردن محصول یا خدمات از کشوری به کشور خود و صادرات یعنی خروج یک محصول یا خدمات از کشور خود به کشوری دیگر. هدف از صادرات و واردات گسترش جامعه بازار یک محصول و رشد اقتصادی است. قوانین صادرات و واردات هر کشور تفاوت هایی باهم دارند و همینطور باید به فرهنگ و رفتار جامعه هدف هم توجه کرد.

تجارت کنونی دنیا، بر پایه صادرات و واردات می چرخد. کشوری با پشتوانه کشور دیگری، اقدام به ساخت یا کشت محصول خاصی نمی کند یا کشوری، با هدف کسب درآمد از محصولات، میزان ساخت یا کشت آن را افزایش می دهد. برای کار کردن در بازار صادرات و واردات نیاز نیست حتما تولید کننده یا مصرف کننده باشید. شما می توانید به عنوان تاجر، نماینده یا کارگر آزاد در بازار صادرات و واردات کار کنید.

اهمیت حسابداری صادرات و واردات

همانطور که گفته شد در عصر حاضر، تجارت و اقتصاد جهانی بر پایه صادرات و واردات می چرخد. تراز تجاری هر کشور بر اساس میزان صادرات و واردات تنظیم می شود. تولید ناخالص کاهش یا افزایش می یابد و در مجموع، پایه های اقتصادی کشور ها بر صادرات و واردات بنا شده‌است.

به همین دلیل، حسابداری صادرات و واردات از اهمیت بالایی برخوردار است. میزان محصولات و نقدینگی جابجا شده باید به دقت محاسبه شوند تا بتوان از آن ها برای برنامه ریزی صادرات و واردات آینده برنامه ریزی کرد. تفاوت حسابداری معمولی و حسابداری صادرات و واردات در هزینه گمرک و مالیات متغیر است.

اصطلاحات رایج در حسابداری صادرات و واردات

همانطور که گفته شد، حسابداری معمولی تفاوت هایی با حسابداری صادرات و واردات دارد. یکی از این تفاوت ها اصطلاحات رایج در حسابداری صادرات و واردات است.

• واردات قطعی: اصطلاح واردات قطعی به شیوه های پرداخت اشاره دارد. اولین روش واردات قطعی، واردات از محل ارز خریداری شده است. در این روش از سیستم بانکی بانک های بین المللی برای گشایش اعتبار استفاده می شود. گشایش اعتبار راهی برای تضمین پرداخت و افزایش اطمینان طرفین است. دومین روش واردات قطعی، واردات با ارز آزاد است. در این روش اطمینان بین طرفین کمی سخت تر حاصل می شود.
• واردات در برابر صادرات: این اصطلاح به واردات به جای دریافت نقدینگی در برابر صادرات اشاره دارد. برای مثال شما به شخصی گندم میفروشید و به جای دریافت نقدینگی، از وی ذرت خریداری می کنید.
• مجوز صادرات و واردات: طبیعتا هر کاری نیاز به مجوز دارد. صادرات و واردات نقش تاثیر گذاری در اقتصاد هر کشور دارند و کنترل و نظارت بر فرایند آن از اهمیت بالایی برخوردار است. به همین دلیل دریافت مجوز ضروری است. قوانین صادرات و واردات در کشور های مختلف یکسان نیستند و همینطور دریافت مجوز صادرات و واردات در هر کشور شرایط خاصی دارد.
• محصولات مرجوعی: در صورتی که خریدار، به هر دلیلی از محصول خریداری‌شده راضی نباشد، می تواند آن را مرجوع کند. برای مثال ممکن است بعد از واردات تعدادی خودرو، متوجه رنگ پریدگی آنها شوید. در این شرایط کالا ها را به کشور و شرکت صادر کننده مرجوع می کنید تا به وضعیت رسیدگی کنند.

اصطلاحات تخصصی

• ترانزیت: واژه ترانزیت در زبان انگلیسی اشاره به جابجا دارد. کالا های ترانزیتی، محصولاتی هستند که از کشور رد می شوند اما به آن جا تعلق ندارند. برای مثال در صورتی که محموله ای از کشور ترکمنستان به مقصد ترکیه حرکت می کند، از جاده های ایران عبور خواهد کرد. این محموله به کشور ایران تعلق ندارد و صرفا در حال رد شدن است.
• صادرات و واردات موقت: این اصطلاح برای کالا های نمایشگاهی استفاده می شوند. برای مثال تصور کنید نمایشگاه ماشینی در کشور امارات در حال برگزاری است. شرکت های آلمانی تعدادی خودرو برای شرکت در این نمایشگاه به امارات صادر می کنند. اما این صادرات به شرط استفاده از خودرو ها در نمایشگاه و همینطور برای مدت محدود است.
• پروفرما: پروفرما اصطلاحا به لیستی گفته می شود که خریدار برای صادر کننده ارسال می کند. نوع کالا، مشخصات کالا، شیوه بسته بندی و شیوه ارسال باید در پروفرما ذکر شوند. در صورتی که صادر کننده نکات ذکر شده در پروفرما را رعایت نکند، مشمول جریمه خواهد شد. پروفرما در واقع، پیش قراردادی بین صادر کننده و وارد کننده است.
• نرخ تسعیر ارز: برای تجارت بین دو کشور مختلف، نیاز به تبدیل پول است. ارز مصرفی در فرایند صادرات و واردات، یا ارز رایج یکی از کشور های طرف قرارداد، یا دلار است. به نرخ تبدیل ارز رایج به ارزی که باید در معامله پرداخت شود به اصطلاح، نرخ تسعیر ارز گفته می شود.

اصطلاحات قانونی

• تعرفه: هزینه ای که دولت ها بر محصولات وارد می کنند به اصطلاح تعرفه نامیده می شود. تعرفه ها توسط دولت ها مشخص می شود و معمولا درصدی از ارزش محصول است. تعرفه در زبان عامیانه به اسم مالیات واردات شناخته می شود.
• عوارض گمرک: عوارض گمرک، نوعی مالیات برای محصولات خارجی وارد شده‌است که برای ثبت رسمی و قانونی واردات اخذ می شود. عوارض گمرک مثل تعرفه، توسط دولت مشخص و دریافت می شود.
• ترخیص کالا: بعد از ورود به کشور، محصولات در انبار های دولتی نگهداری می شوند. وارد کننده بعد از پرداخت تعرفه و عوارض گمرک می تواند برای ترخیص کالا از انبار دولت اقدام کند. سپس مشخصات کالای موجود با کالای ذکر شده در درخواست ها مقایسه می شود و در صورت عدم وجود مغایرت، وارد کننده می تواند کالا را ترخیص کند.

شرح ثبت حسابداری صادرات کالا

ثبت حسابداری هنگام صادرات کالا شامل موارد زیر است:

هزینه ‌های صادرات کالا (بدهکار):

در این ستون هزینه ‌هایی که مربوط به صادرات هستند ثبت می‌ شوند، از جمله:

• هزینه ترخیص کار
• بیمه
• حمل و نقل

بانک/پیش ‌پرداخت هزینه (ترخیص ‌کار) (بستانکار): مبلغ پیش‌ پرداخت مربوط به هزینه ‌های صادراتی

حساب ‌های دریافتنی ارزی (بدهکار): به میزان کل فروش صادراتی

قیمت تمام‌ شده کالای فروش رفته صادراتی (بدهکار): هزینه‌ های مربوط به کالای صادراتی

فروش صادراتی (بستانکار): درآمد حاصل از صادرات

موجودی کالا (بستانکار): مقدار کالای صادراتی که از موجودی کاهش یافته‌است.

تعیین نرخ ارز

نرخ ارز بر اساس اطلاعات یک سایت معتبر، استعلام و فاکتورها بر اساس این نرخ آماده می ‌شود. همچنین یک نسخه از تصویر نرخ ارز باید به اسناد پیوست گردد.

ثبت حسابداری هنگام دریافت وجه فروش صادراتی

هنگام دریافت وجه فروش صادراتی، ثبت حسابداری به شکل زیر انجام می ‌شود:

بانک/صندوق ارزی (بدهکار): مبلغی که به حساب بانکی یا صندوق وارد می‌شود.

حساب ‌های دریافتنی ارزی (بستانکار): میزان وجهی که دریافت شده‌است.

سود یا زیان حاصل از تسعیر ارز (بستانکار/بدهکار): اگر هنگام تسعیر ارز، سود حاصل شود، به عنوان بستانکار ثبت می‌گردد و در صورت زیان، به عنوان بدهکار ثبت می ‌شود. این اطلاعات نیز بر اساس نرخ ارز معتبر استعلام‌ شده، ثبت می ‌شود.

در پایان سال، اگر حساب ‌های دریافتنی ارزی موجود باشد، باید به نرخ پایان سال تسعیر شود.

نحوه اثرگذاری تسعیر ارز در حسابداری صادرات و واردات

برای صادراتی که وجه آن به صورت ریالی دریافت می ‌شود:

در صورتی که صادرات محقق شده‌باشد و وجه نیز به ریال دریافت‌شود، در حساب ‌های مربوطه به صورت ریالی ثبت می‌ شود. در این شرایط نیاز به تسعیر ارز وجود ندارد و معافیت ‌های مالیاتی برای صادرات امکان ‌پذیر است.

برای صادراتی که وجه آن به صورت ارزی دریافت می‌ شود:

صادرکنندگان باید فروش ‌ها را با نرخ ارز مرجع ثبت کنند. در این صورت، تفاوت نرخ ارز (مرجع، مبادله‌ ای یا توافقی) در زمان انجام صادرات به عنوان فروش صادراتی به حساب می‌ آید. همچنین، تفاوت نرخ ارز اضافه دفاتر به ‌عنوان مبنای محاسبه سود یا زیان تسعیر ارز در نظر گرفته‌می‌شود.

کلام پایانی

همانطور که گفته‌شد، حسابداری معمولی تفاوت هایی با حسابداری صادرات و واردات دارد. به همین دلیل حسابدار معمولی نمی تواند به حسابداری صادرات و واردات مشغول شود. آشنایی با فرایند و اصطلاحات صادرات و واردات ضروری است. علاوه بر این، محاسبه هزینه های پرداختی برای تسعیر ارز و پرداخت تعرفه و عوارض گمرک فرایند پیچیده ای دارد تخصص در این زمینه ضروری است.

نرم افزار های حسابداری صادرات و واردات می توانند به صاحبان تجارت کمک شایانی کنند و همینطور می توانند به کمک حسابداران بیایند. همانطور که حسابداری و حسابداری صادرات و واردات با هم تفاوت دارند، نرم افزار حسابداری و نرم حسابداری صادرات و واردات هم با هم تفاوت دارند.