آشنایی با مالیات علی الراس و نحوه محاسبه آن
آشنایی با مفهوم مالیات علی الراس
مالیات علی الراس یکی از موارد مهم برای تمام افراد حقیقی و حقوقی می باشد که صاحب یک کسب و کار هستند. اگر فعالیتی علی الراس گردد ملزم به پرداخت جرائم زیادی می شود. از همین رو در این مقاله قصد داریم تا درخصوص مالیات علی الراس اطلاعات کامل و جامعی در اختیارتان بگذاریم.
به صورت کلی تمام افراد حقیقی و حقوقی لازم است تا اسناد درآمدی خود را به صورت دوره ای در اختیار کارشناسان مالیات قرار دهند. البته به این اسناد و مدارک، اظهارنامه مالیاتی اطلاق می شود. کارشناسان نیز بر اساس این اظهارنامه میزان مالیات قابل پرداخت توسط آنان را مشخص می کنند. اگر این اسناد کامل یا درست نباشند، اظهارنامه مورد تایید کارشناسان قرار نمی گیرد. در این مواقع گفته می شود که مالیات علی الراس شده است و شرکت یا اشخاص مشمول پرداخت هزینه های زیاد به عنوان جریمه هستند.
در بحث مالیات علی الراس، لازم است تا حتما میزان درآمد آن شرکت یا شخص به صورت درست و دقیق بررسی شده و لیست شود. قطعا هر میزان درآمد یک شرکت بیشتر باشد به همان اندازه میزان مالیات پرداختی آن نیز بالاتر خواهد بود.
چرا مالیات علی الراس می شود؟
یکی از مهم ترین وظایف دفاتر مالیاتی و کارشناسان مربوطه، بررسی اظهارنامه مالیاتی اشخاص یا شرکت های مختلف می باشد. اگر مدارک شما بابت تشکیل پرونده مالیاتی کامل نباشد، اظهارنامه درست تهیه نگردد یا مستندات مالی به صورت حقیقی جمع آوری نشوند ممکن است موجب علی الراس شدن شما گردند. از جمله دلایل مالیات علی الراس می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ترازنامه مالی با تاخیر ارسال شده باشد یا صحیح نباشد.
- سود و زیان یا حساب های درآمدی به درستی لیست نشده باشند.
- دفاتر مالیاتی به درستی تهیه نشده باشند یا اداره مالیات نتواند بر اساس آنان هزینه ها را بررسی نماید.
- تاخیر در ارسال دفاتر مالیاتی یا عدم ارائه آن ها
با توجه به موارد بالا می توان بیان نمود که علی الراس شدن در بحث مالیات بسیار مهم می باشد و تا جای ممکن سعی می گردد که شرکت یا شخص درگیر این موضوع نگردد.
نحوه محاسبه
چنانچه یکی از موارد فوق برای شرکتی اتفاق بیفتد، ممکن است شامل مالیات علی الراس شود. در این حالت اداره مالیات خود شخصا اظهارنامه برآوردی شخص یا سازمان را تهیه خواهد نمود. با این شرایط همه اطلاعات اقتصادی، درآمدها، فعالیت ها و … بررسی شده و لیست می شوند. برای اینکه میزان مالیات علی الراس محاسبه شود، مراحل زیر انجام خواهد شد:
- کارشناسان مالیاتی تمام اطلاعات مورد نیاز خود را از سازمان های دولتی و غیردولتی مرتبط دریافت می نمایند.
- سپس قرینه و ضریب مالیاتی بر اساس نوع فعالیت شخص یا سازمان مشخص می شود.
- در نهایت نیز با ضرب ضریب مالیاتی در قرینه مالیاتی میزان درآمد مشمول مالیات مشخص خواهد شد.
اما سوالی که ممکن است برای شما ایجاد شود، این مورد است که در محاسبات مالیات علی الراس چه قرائنی ملاک قرار داده می شوند؟ در پاسخ می توان بیان نمود که در دفترچه ضرایب مالیاتی این موارد به وضوح بیان شده اند. در این دفترچه فعالیت های مختلف بر اساس میزان مالیات های آنان لیست شده اند لذا ضرایب در هر سال مشخص می شوند و به اداره مالیات پرداخت می گردند. لذا برای یافتن پاسخ این سوال می توان به دفترچه ضرایب رجوع کرد.
اگر مالیات علی الراس شناسایی شود چه تبعاتی به همراه دارد؟
از مشهود ترین تبعات این نوع مالیات، جریمه های سنگین آن می باشد. حال شرایطی را در نظر بگیرید که سود شرکت از فروش خدمات یا محصولات بسیار اندک باشد، در این مواقع اینگونه هزینه ها بسیار زیاد می باشد. اگر سود شرکت کم بوده و مالیات آن از نوع علی الراس شناسایی شود، جریمه بر مالیات 30 درصد است. به عنوان یک نکته در نظر داشته باشید که اگر میزان فروش شما در این مواقع صفر هم باشد، کارشناسان سودی را برای شما در نظر می گیرند و 30 درصد آن را به عنوان جریمه عنوان خواهند نمود.
راهکار جلوگیری از علی الراس شدن مالیات
در ماده 97 قانون مالیات بیان شده است که کارشناسان پس از دریافت دفاتر و اظهارنامه های مالیاتی لازم است تا مراحل زیر را انجام دهند:
- ابتدا ممیز باید تمام مدارک و اسناد مورد نیاز را برای رسیدگی به مالیات شرکت جمع آوری نماید.
- پس از اینکه برگه درخواست ابلاغ گردید لازم است تا نهایتا ظرف مدت 2 هفته به محل کار رجوع شود و مدارک و اسناد مورد بررسی قرار گیرند. در این مواقع سه حالت به وجود می آید:
- اگر دفاتر و اسناد مالیاتی به درستی تهیه شدهباشند، میزان درآمد بر اساس موارد موجود در دفاتر بیان می شود.
- اگر دفاتر مورد تایید واقع نگردند یا مدارک ارائهشده ناقص باشند، در این صورت میزان درآمد شرکت بر اساس قوانین و معیارهای موجود بیان می شود.
- در حالاتی که نتوان از اسناد و دفتر بهره برد یا قانون های مربوط رعایت نشده باشند، پرونده مالیاتی به یک هیات سه نفره ارسال می شود.
در نظر داشته باشید که بر اساس قانون مالیاتی مصوب سال 1394 ، مالیات علی الراس بازبینی گردید و بخش هایی از آن به صورت کامل حذف شد. لذا برای پرونده های مالیاتی سال 98 به بعد تنها بر اساس اسناد و مدارک ارائه شده توسط فرد یا شرکت مربوطه، بررسی ها انجام می شوند.
اهمیت شناسایی مواردی که موجب علی الراس شدن مالیات می شوند
در حال حاضر بسیار مهم است که شما بتوانید موارد مشمول مالیات علی الراس را شناسایی نمایید. با این کار می توانید از مالیات و جرائم سنگین جلوگیری نمایید. گاها مشاهده شدهاست که اداره مالیات پس از بررسی متوجه خطر جمع آوری مالیات می شود لذا بدون اینکه زمان معمول بررسی پرونده سپری شود اقدام به اخطار و دریافت مبلغ مالیات می کند.
انواع مالیات علی الراس
در قوانین مالیاتی، سه حالت اصلی برای تعیین مالیات به صورت علی الراس وجود دارد:
- عدم ارائه به موقع اظهارنامه: اگر یک فرد حقیقی یا حقوقی به موقع اظهارنامه مالیاتی خود را ارسال نکند، ممکن است مالیات علی الراس برای او محاسبه شود. در این حالت، پس از مهلت معین، شخص ملزم به پرداخت مالیات به همراه جریمه های مالیاتی تعیین شده خواهد بود.
- اظهارنامه ناقص: اگر اطلاعات موجود در اظهارنامه مالیاتی یک فرد حقیقی یا حقوقی ناقص باشد و ممیز مالیاتی قادر به بررسی دقیق اطلاعات و شماره ها نباشد، مالیات علی الراس به او تعلق می گیرد. در اینجا، شخص باید نواقص را اصلاح کرده و مالیات مربوطه را پرداخت نماید.
- تاخیر در ارائه مدارک: در صورتی که فرد حقیقی یا حقوقی مدارک مالیاتی خود را بعد از درخواست رسمی مراجع مالیاتی ارائه نکند یا به تاخیر بیندازد، مالیات علی الراس ممکن است بر او وضع شود. در این صورت، شخص باید به سرعت مدارک را فراهم کرده و مالیات و جریمه ها را تسویه کند.
در همه این موارد، ارائه به موقع و درست مدارک و اطلاعات مالیاتی اهمیت زیادی دارد تا از تعیین مالیات علی الراس جلوگیری شود و افراد متحمل جریمه های مالیاتی نشوند. رعایت قوانین مالیاتی و مشورت با کارشناسان این حوزه می تواند به افراد کمک کند تا از بروز مشکلات مالیاتی مصون بمانند.
موارد تعیین درآمد مشمول مالیات از طریق علیالراس
علی الراسشدن مالیات می تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد و برای مودیان چالش هایی ایجاد کند. در زیر به دلایل اصلی که ممکن است منجر به این وضعیت شوند، اشاره شدهاست:
- عدم تکمیل مدارک: ارائه مدارک مالیاتی کامل و صحیح برای مودیان حیاتی است. چنانچه مدارک ناقص باشند یا اطلاعات نادرستی شامل شوند، ممیزین مالیاتی ممکن است به تخمین درآمد و مالیات پرداخته و مالیات علی الراس را اعمال کنند.
- عدم ثبت مستندات مالی: ثبت دقیق مستندات مالی در شرکت ها و سازمان ها الزامی است. اگر اطلاعات به درستی در دفاتر مالی ثبت نشود، ممیزین ممکن است مالیات علی الراس را برآورد کنند.
- تاخیر یا عدم ارائه ترازنامه و صورت های مالی: ارائه ترازنامه و حساب های مالی نظیر حساب سود و زیان از اهمیت بالایی برخوردار است. در صورتی که مودیان در ارائه این اطلاعات تاخیر کنند یا از ارائه آن خودداری نمایند، ممکن است به تعیین مالیات علی الراس اقدام شود.
- عدم ارائه مدارک هزینه یا درآمد: اگر مدارک مربوط به هزینه ها یا درآمدها به درستی ارائه نشوند، این امر تاثیر قابلتوجهی بر مبلغ مالیات خواهد داشت. عدم ارائه مدارک هزینه باعث می شود که هزینه ها در محاسبه مالیات در نظر گرفته نشوند و نبود مدارک درآمد می تواند منجر به تعیین درآمد از سوی ممیزین گردد.
علی الراس شدن مالیات ممکن است برای مودیان مشکلات مالی و قانونی به همراه داشته باشد. به همین دلیل، اهمیت ارائه مدارک کامل و دقیق، ثبت شفاف مستندات مالی و رعایت قوانین مالیاتی کشور بسیار بالا است. همراهی با کارشناسان مالیاتی می تواند به مودیان در مدیریت بهینه مسائل مالیاتی و پیشگیری از بروز مشکلات کمک کند.
آیا مالیات علی الراس در سال جدید حذف شدهاست؟
مالیات علی الراس از سال ۹۸ به بعد در نظام مالیاتی ایران حذف گردیده است. این تغییر به منظور افزایش شفافیت و تحقق عدالت مالیاتی در نظر گرفته شده است. سازمان امور مالیاتی اعلام کرده که از سال ۹۸ به بعد، دیگر از روش تعیین علی الراس برای رسیدگی به اظهارنامه های مالیاتی استفاده نخواهد شد و تمامی رسیدگی ها به استناد اظهارنامه های مودیان انجام خواهد شد.
بنابراین، اهمیت ارائه یک اظهارنامه کامل و دقیق دو چندان شدهاست. مودیان باید اطلاعات مالی خود را با دقت در اظهارنامه ها درج نمایند تا از وقوع مشکلات مالیاتی پیشگیری کرده و رسیدگی به مالیات ها بر اساس اظهارنامه های خود انجام شود.
آشنایی با دفترچه ضرایب
با توجه به مواردی که در بالا بیان شد، می توان دریافت که دفترچه مالیاتی برای افراد یا شرکت هایی که مشمول مالیات علی الراس می شوند بسیار مهم می باشد. در این دفترچه شما می توانید میزان درصد های مرتبط با تشخیص درآمد هر کدام از کسب و کارها را مشاهده نمایید. البته باید بیان نمود که ضرایب فوق مدام در حال تغییر هستند و هر ساله ضرایب جدید به اداره مالیات ارائه می شوند.
به بیان ساده تر می توان بیان داشت که اگر میزان درآمدها در دفاتر مالیاتی برای کارشناسان منطقی و مورد تایید نباشد از درصدها و ضرایب فوق برای برآورد میزان درآمد فرد استفاده می شود. در دفترچه ضرایب شما می توانید لیست تمام فعالیت ها را مشاهده نمایید. هر کدام از این شغل ها در دفترچه فوق دارای ضریب مشخصی هستند که میزان مالیات آن ها را مشخص می نماید. این دفترچه توسط اداره مالیات هر ساله تنظیم می شود و میزان درصدهای آن بروز می گردد.
البته در دفترچه ضرایب بسیار مهم است که ستون مربوط به ملاحظات نیز بررسی شود زیرا تذکراتی در این بخش وجود دارند که ممکن است میزان درصد مالیات را تحت الشعاع قرار دهند.
آیا می توان از هزینه علی الراس شکایت نمود؟
باید بیان داشت که مالیات علی الراس در سال 94 توسط مجلس شورای اسلامی مورد بازنگری قرار گرفت. بر اساس قانون مصوبشده، مالیات علی الراس به صورت کامل از چرخه مالیاتی کشور می بایست حذف می گردید. البته جهت این قانون یک مهلت سه ساله نیز برای اداراتی که نظام مالیاتی آن ها هنوز دارای نواقصی است در نظر گرفتهشد. مهلت سه ساله در سال 97 به پایان رسید اما مشاهده می شود که اداره مالیات هنوز از علی الراس استفاده می نمایند. با این تفاسیر می توان بیان نمود که اخذ مالیات از روش علی الراس خلاف قوانین می باشد. لذا می توان به مراجع ذی صلاح شکایت نمود.
به عنوان یک نکته در نظر داشته باشید که اخذ مالیات یک تصمیم اداری می باشد لذا برای شکایت از این تصمیم می توانید به دیوان عدالت کاری شکایت نمایید. در صورتی که وکلای مالیاتی خوب و کاربلد داشته باشید می توانید نتیجه دادگاه را به نفع خود تغییر دهید.
جمع بندی
با توجه به مواردی که در این مقاله به آن ها اشاره شد، می توان دریافت که مالیات علی الراس به مالیاتی گفته می شود که به جای اینکه به درآمد مندرج در دفاتر و اظهارنامه مالیاتی ارائه شده توسط شخص یا شرکت تعلق گیرد، بر اساس قرائن و ضرایب مالیاتی محاسبه می شود. در این وضعیت می توان از معیارها و تبصره های متفاوتی برای به دست آوردن میزان درآمد واقعی یک شرکت بهره برد. لذا همین مورد نیز کار را برای مشاغل مختلف دشوار می نماید.
در قرائن مالیاتی مواردی مانند میزان خرید و فروش سالانه، درآمدهای پنهان، میزان تولید، ارزش واگذاری محل کسب و … مورد توجه قرار می گیرند. لذا توصیه می شود تا برای جلوگیری از علی الراس شدن، دفاتر مالیاتی را با دقت و به صورت اصولی تنظیم نمایید.
دیدگاهتان را بنویسید