اولین قدم در بدو ورود به‌دنیای حسابداری، شناختن انواع حساب در حسابداری است. حسابداری، به عنوان زبان مشترک نقشی مهم در مدیریت‌های مالی و اقتصادی ایفا می‌کند. ما میتوانیم با شناخت و بررسی انواع حساب‌ها، وضعیت مالی هر شرکت و سازمان را تحلیل و بررسی نماییم. در این مقاله سعی داریم شما را با انواع حساب در حسابداری آشنا نماییم تا به درک عمیق‌تری به این موضوع رسیده و در فعالیت‌های مالی و اقتصادی خود از آن بهره ببرید.
پیش پرداختن به انواع حساب در حسابداری بهتر است تعریفی از حساب را ارائه دهیم تا درک بهتری نسبت به موضوع داشته باشید.
یکی از ابزارهای مهم برای ثبت و دسته‌بندی تراکنش‌های مالی می‌باشد. حساب‌ها، در تحلیل عملکرد، ارزیابی تراکنش‌های مالی و پیش‌بینی وضعیت مالی هر سازمان بسیار تأثیرگذار است. در ادامه انواع حساب در حسابداری را نام برده و شرح می‌دهیم.
حساب‌ها را به طورکلی میتوان به دو دسته تقسیم بندی کرد:
حساب‌هایی هستند، که در زمان پایانی دوره مالی بسته نخواهد شد. این روند به صورتی که مانده حساب دائمی سال جاری به سال بعد منتقل می‌شود. در حالت کلی باید گفت که حساب های دائمی به حسابهای در ترازنامه، اطلاق می شود.
انواع حسابهای دائمی را میتوان به چن دسته تقسیم کرد:
حسابهای دارایی نشان‌دهنده مالکیت اموالی هستند که متعلق به شرکت یا فرد مالک می‌باشد. این اموال ممکن است؛ دارایی‌های جاری مانند وجه نقد، حساب های بانکی، موجودی کالاها و خدمات باشد. همچنین، دارایی‌های ثابت مثل تجهیزات و ماشین آلات، اموال بنیادی، زمین و ساختمان‌ها نیز به این دسته تعلق دارند.
حسابهای بدهی، تعهدات مالی یا بدهی‌های شرکت یا مالک شرکت را در بر می‌گیرد. این بدهی ها میتواند؛ وام‌ها، بدهی‌های تجاری یا تعهدات دیگر باشند. انواع حسابهای بدهی شامل: حسابهای پرداختنی، مالیات پرداختنی، سود سهام پرداختنی، تسهیلات مالی، ذخایر و پیش‌دریافت‌ها هستند.
حساب سرمایه نشان می‌دهد حقوق صاحبان و سرمایه شرکت یا فرد چقدر است. این حساب میزان سرمایه‌گذاری اولیه شرکت و سودها یا زیان‌ها در طول زمان را نشان می‌دهد. انواع حسابهای سرمایه‌ای شامل صرف سهام، صرف سهام خزانه، اندوخته قانونی، سایر اندوخته‌ها، سود انباشته و سهام خزانه است.
یکی از انواع حساب در حسابداری حساب موقت است. حساب‌هایی که در یک زمان خاص(حدودا یک سال مالی) ایجاد شده و پس از آن حساب بسته می‌شود یا به حسابهای دیگر منتقل می‌گردد، حساب موقت است. حسابهای موقت برای گزارش‌گیری و اندازه‌گیری در یک دوره خاص هستند. در حسابداری حسابهای موقت اهمیت ویژه‌ای دارند. این حساب‌ها برای مدیران سازمان و همچنین تحلیلگران مالی بسیار کمک کننده هستندتا بتوانند عملکرد مالی سازمان را در دوره‌های مختلف مورد بررسی قرار دهند. در این مقاله شیوه بستن حساب موقت را مطالعه نمایید.
حساب موقت را میتوان به چندین دسته تقسیم بندی نمود:
این حساب‌ها، برای ثبت نمودن درآمدهایی که در یک دوره مالی بدست می‌آید، ایجاد می‌شوند. مانند:
این حساب‌ها برای هزینه‌هایی که در جریان کسب و کار در یک دوره زمانی خاص هزینه می‌شود، مورد استفاده قرار می‌گیرد. مانند:
این حساب‌ها بیانگر نتیجه غایی تمامی فعالیت‌های یک سازمان در دوره مالی خاص است. مانند:
حساب مختلط نوعی از حساب‌ها در حسابداری است که دارای ویژگی‌های هر دو نوع حساب دائمی و موقت می‌باشد. این حساب‌ها ممکن است بخشی از مانده آن‌ها دائمی بوده و به دوره‌های مالی بعد منتقل شود و بخشی از مانده آن‌ها در پایان دوره مالی بسته شده و به حسابهای دیگر منتقل گردد.
حسابهای مختلط شامل موارد زیر هستند:
این حساب نشان‌دهنده برداشت‌های مالک از سرمایه شرکت است. برخلاف حساب سرمایه که دائمی است، حساب برداشت در پایان دوره مالی بسته شده و مانده آن به حساب سرمایه منتقل می‌شود، بنابراین ماهیتی مختلط دارد.
برخی از حسابهای سود و زیان انباشته ممکن است به صورت مختلط عمل کنند؛ یعنی بخشی از آن‌ها در طول سال مالی تغییر می‌کند و در پایان دوره مالی به حساب سرمایه انتقال می‌یابد.
چینش، دسته بندی و مرتب سازی موضوعات و عملیات مالی با توجه به سطح فعالیت برای حسابداران را کدینگ حسابداری میگویند. کدینگ یکی از متداول‌ترین روش‌ها برای سازماندهی ماهیت حساب‌ها در حسابداری برای دو نوع بستانکار یا بدهکار است. کدینگ حساب‌ها باید با توجه به اصول حسابداری انجام شود. سیستم‌های کدینگ مختلفی برای ثبت ماهیت حساب‌ها وجود دارد. در حسابداري كدهایی به صورت پله‌اي براي شناسايي حساب‌ها طراحي شده‌اندكه امكان گسترش نمودن گزارشات و دريافت کردن سريع و دقيق اطلاعات را با حجم عمليات بسيار كم فراهم می نماید.
| جدول شناسایی ماهیت حساب‌ها در حسابداری | |||
| عنوان حساب | ماهیت | طبقه بندی حساب | محل ارائه |
| نقد و بانک | بدهکار | دارایی جاری | ترازنامه |
| تنخواه گردان | بدهکار | دارایی جاری | ترازنامه |
| پیش پرداخت اجاره | بدهکار | دارایی جاری | ترازنامه |
| حسابهای دریافتنی | بدهکار | دارایی جاری | ترازنامه |
| اسناد دریافتنی | بدهکار | دارایی جاری | ترازنامه |
| کسر اسناد دریافتنی | بستانکار | کاهنده دارایی جاری | ترازنامه |
| ذخیره مطالبات مشکوک الوصول | بستانکار | کاهنده دارایی جاری | ترازنامه |
| حسابهای پرداختنی | بستانکار | بدهی جاری | ترازنامه |
| اسناد پرداختنی | بستانکار | بدهی جاری | ترازنامه |
| کسر اسناد پرداختنی | بدهکار | کاهنده بدهی جاری | ترازنامه |
| ساختمان | بدهکار | اموال، ماشین آلات و تجهیزات | ترازنامه |
| ماشین آلات | بدهکار | اموال، ماشین آلات و تجهیزات | ترازنامه |
در حسابداری، شناخت ماهیت حساب‌ها اهمیت دارد. برای مثال ماهیت هزینه در حسابداری بدهکار است و نمایانگر افت نفع اقتصادی است. ماهیت فروش در حسابداری بستانکار بوده و نشان دهنده افزایش درآمد سازمان است. ماهیت بدهی در حسابداری بستانکار است و نشان دهنده تعهدات مالی شرکت به دیگران است. همچنین ماهیت پرداختنی در حسابداری نیز بستانکار بوده و بیانگر بدهی های کوتاه مدت شرکت به برندهای تجاری یا تامین کنندگان است.
انواع حساب در حسابداری، چه حساب موقت و چه حساب دائم نقش مهمی در طبقه‌بندی معاملات مالی دارند و پایه و اساس تهیه صورت‌های مالی دقیق هستند. حسابهای دائمی؛ مانند دارایی‌ها، بدهی‌ها و سرمایه وضعیت مالی سازمان را نشان میدهند. همچنین حسابهای موقت؛ درآمدها، هزینه‌ها، عملکرد و سود و زیان را نشان میدهند. همچنین شناخت دقیق ماهیت به حسابداران کمک می‌کند تا معاملات را به درستی ثبت نمایند. بنابراین تسلط بر انواع حساب در حسابداری و ماهیت آن‌ها نه تنها برای ثبت درست معاملات بلکه برای تصمیم‌گیری‌های مهم مدیریتی و برنامه‌ریزی مالی ضروری است.
سوالات متداول درمورد انواع حساب در حسابداری
۱. انواع حساب‌ها در حسابداری کدامند؟
حسابهای دائمی، موقت و مختلط.
۲. تفاوت حساب دائمی و موقت چیست؟
حساب دائمی در پایان دوره مالی بسته نمی‌شود، اما حساب موقت بسته شده و سود یا زیان دوره را نشان می‌دهد.
۳. حساب مختلط چیست؟
نوعی حساب که ویژگی‌های حساب دائمی و موقت را با هم دارد و بخشی از آن در پایان دوره بسته می‌شود.
برای آگاهی از اخبار روز حسابداری به ما بپیوندید
