مبانی اوراق قرضه

اوراق قرضه چیست؟

اوراق قرضه نشان دهنده بدهی های ناشران مانند شرکت ها یا دولت ها است. این بدهی ها به سرمایه گذاران در واحدهای کوچک تر فروخته می شود. به عنوان مثال، یک انتشار بدهی یک میلیون دلاری ممکن است به اوراق هزار دلاری اختصاص یابد.

 به طور کلی، اوراق قرضه به عنوان سرمایه گذاری محافظه کارانه تر از سهام در نظر گرفته می شوند و در صورت اعلام ورشکستگی توسط یک ناشر، نسبت به سهام بالاتر هستند.

این اوراق نیز معمولا به سرمایه گذاران سود منظم پرداخت می کنند و پس از سررسید اوراق، اصل کامل وام داده شده را برمی گردانند. در نتیجه، قیمت اوراق به طور معکوس با نرخ بهره تغییر می کند و با افزایش نرخ کاهش می یابد و بالعکس.

بازار اوراق های قرضه بسیار نقد و فعال هستند، اما می توانند جایگاه دوم را پس از سهام برای بسیاری از سرمایه گذاران خرد یا پاره وقت به خود اختصاص دهند. بازارهای اوراق قرضه اغلب برای سرمایه گذاران حرفه ای، صندوق های بازنشستگی و تامین سرمایه و مشاوران مالی محفوظ است، اما این بدان معنا نیست که سرمایه گذاران پاره وقت باید از اوراق دوری کنند.

وقتی سهامی را خریداری می کنید، در رشد و همچنین در ضرر یک شرکت شریک باشید. از سوی دیگر، اوراق‌قرضه نوعی وام است. هنگامی که یک شرکت به دلایلی به وجوه نیاز دارد، ممکن است برای تامین مالی آن وام، اوراق صادر کند.

این بسیار شبیه وام مسکن است که شرکت مقدار مشخصی پول را برای مدت زمان معینی می خواهد. وقتی این زمان تمام شد، شرکت اوراق را به طور کامل بازپرداخت می کند. در طی این مدت، شرکت در تاریخ های معین (اغلب سه ماهه) مقدار معینی از بهره را به سرمایه گذار پرداخت می کند.

انواع اوراق قرضه

انواع اصلی اوراق قرضه عبارتند از:

1. دولتی
2. شرکت های بزرگ، دارای شخصیت حقوقی
3. شهرداری
4. رهن
5. خزانه داری

اوراق قرضه دولتی به طور کلی امن ترین هستند، در حالی که برخی از اوراق شرکتی پرخطرترین انواع اوراق‌قرضه رایج شناخته می شوند.

برای سرمایه گذاران، بزرگ ترین ریسک ریسک اعتباری و ریسک نرخ بهره است. از آنجایی که این اوراق بدهی هستند، اگر ناشر نتواند بدهی خود را بازپرداخت کند، اوراق ممکن است نکول کند. در نتیجه، هرچه ناشر ریسک بیشتری داشته باشد، نرخ بهره بالاتری برای اوراق مطالبه خواهد شد (و هزینه بیشتری برای وام گیرنده خواهد داشت). همچنین، از آن جایی که قیمت اوراق با نرخ های بهره متفاوت است، در صورت افزایش نرخ، ارزش اوراق کاهش می یابد.

اوراق قرضه دولتی چیست؟

اوراق‌قرضه دولتی، ابزار مالی ‌ای هستند که دولت ‌ها برای تامین مالی و جبران کسری بودجه خود منتشر می‌ کنند. این اوراق به سرمایه‌ گذاران اجازه می ‌دهند تا با خرید آن ‌ها به دولت وام دهند و در ازای آن، مبلغ سرمایه ‌گذاری شده و بهره‌ آن را در زمان ‌های مشخصی دریافت کنند.

ویژگی ‌های اصلی اوراق قرضه دولتی

1. تامین مالی کسری بودجه: دولت‌ ها از طریق انتشار اوراق‌قرضه اقدام به جمع ‌آوری نقدینگی می ‌کنند که این نقدینگی برای پرداخت حقوق کارمندان و پیشبرد پروژه‌ های دولتی استفاده می‌ شود.
2. ریسک و بازده: ریسک خرید اوراق قرضه دولتی در کشورهای با ثبات اقتصادی، نسبتا کم است. به عنوان مثال، اوراق قرضه دولت آمریکا به ‌عنوان یکی از امن ‌ترین سرمایه‌ گذاری‌ ها شناخته می‌ شود. در مقابل، در کشورهای درحال توسعه، این ریسک معمولا بالاتر است و ممکن است سرمایه‌ گذاران نسبت به نکول (عدم پرداخت) اوراق حساس ‌تر باشند.

انواع اوراق قرضه دولتی

• T-bills: اوراقی با سررسید کمتر از یک سال.
• T-notes: اوراقی با سررسید بین ۱ تا ۱۰ سال.
• T-bonds: اوراقی با سررسید بیش از ۱۰ سال.

مزایای مالیاتی

در برخی موارد، بهره‌ی دریافتی از اوراق قرضه دولتی ممکن است شامل مالیات بر درآمد نشود که این نکته می ‌تواند جذابیت بیشتری برای سرمایه‌ گذاران ایجاد کند.

اوراق قرضه شهرداری

اوراق قرضه شهرداری (Municipal Bonds) ابزار مالی هستند که توسط نهادهای محلی مانند شهرداری‌ ها، شهرستان ‌ها و مناطق برای تامین مالی پروژه ‌های عمومی منتشر می ‌شوند. این اوراق به سرمایه ‌گذاران این امکان را می ‌دهند که به نهادهای دولتی وام دهند و در ازای آن، سود دریافت کنند.

ویژگی‌ های اوراق قرضه شهرداری

1.هدف تامین مالی پروژه ‌های عمومی: این اوراق به ‌طور معمول برای تامین مالی پروژه‌ های بزرگی مانند ساخت بیمارستان‌ ها، مدارس، نیروگاه‌ ها، خیابان ‌ها، دفاتر اداری، فرودگاه ‌ها و پل ‌ها صادر می‌ شوند.

2.جمع ‌آوری منابع مالی: شهرداری‌ ها زمانی به صدور اوراق‌قرضه روی می ‌آورند که نیاز به منابع مالی بیشتری نسبت به آنچه که از مالیات‌ ها جمع‌ آوری می‌ کنند دارند.

مزایای مالیاتی

یکی از ویژگی ‌های مثبت این نوع اوراق، معافیت‌ های مالیاتی آن ‌ها است. بسیاری از اوراق‌قرضه شهرداری درآمد حاصل از بهره‌ شان از مالیات‌ های فدرال و در برخی موارد از مالیات‌ های ایالتی و محلی معاف هستند.

اوراق قرضه شرکتی

اوراق قرضه شرکتی (Corporate Bonds) به ‌منظور تامین مالی و جبران هزینه‌ های یک شرکت یا کسب ‌و کار صادر می‌ شوند. این نوع اوراق در واقع قرضی است که شرکت به سرمایه ‌گذاران می‌ گیرد و در ازای آن، متعهد به پرداخت بهره و بازپرداخت اصل مبلغ (سرمایه) در تاریخ مشخصی می‌ شود.

ویژگی ‌های اوراق قرضه شرکتی

1. ریسک بالاتر: ریسک نکول در اوراق قرضه شرکتی معمولا بیشتر از اوراق‌قرضه دولتی است. این به این علت است که احتمال عدم پرداخت بدهی توسط یک شرکت بیشتر از عدم پرداخت توسط یک دولت با ثبات اقتصادی است.
2. سود بیشتر: به‌ طور معمول، اوراق قرضه شرکتی نرخ بهره بالاتری نسبت به اوراق قرضه دولتی دارند. این به سرمایه‌ گذاران فرصتی برای کسب بازده بیشتر می‌ دهد.
3. تنوع در گزینه‌ ها: بازار اوراق‌قرضه شرکتی دارای تنوع بالایی است. این به سرمایه ‌گذاران این امکان را می ‌دهد که از میان گزینه‌ های مختلف بر اساس ریسک و بازده، انتخاب کنند.
4. مالیات: یکی از معایب اوراق قرضه شرکتی، مالیاتی است که ممکن است بر درآمد حاصل از آن‌ ها تعلق بگیرد. این می ‌تواند بر میزان بازده نهایی سرمایه‌ گذاران تاثیر بگذارد.

مزایا و معایب اوراق قرضه

اوراق‌قرضه به عنوان ابزارهای مالی شناخته‌ شده، دارای مزایا و معایبی هستند که سرمایه ‌گذاران باید قبل از خرید آن‌ ها در نظر بگیرند.

مزایا:

• دارنده اوراق‌قرضه بستانکار شرکت محسوب می ‌شود و حق دریافت اصل مبلغ اسمی و بهره را دارد.
• دارنده اوراق قرضه هیچ نوع مالکیتی در شرکت ندارد و از سود سهام که به سهامداران تعلق می ‌گیرد، بهره‌ مند نمی‌ شود. این به نوبه خود به کاهش ریسک مربوط به نوسانات قیمت سهام کمک می ‌کند.
• اوراق قرضه دارای سررسید مشخصی هستند، که به سرمایه‌ گذاران این امکان را می ‌دهد تا زمان باز پرداخت سرمایه و سود را پیش ‌بینی کنند.
• این اوراق معمولا دارای ارزش اسمی مشخصی هستند که به سرمایه ‌گذاران امکان می ‌دهد تا ریسک و بازده خود را بهتر تحلیل کنند.
• در صورت ورشکستگی ناشر، دارندگان اوراق حق تقدم نسبت به صاحبان سهام برای دریافت اصل و فرع سرمایه خود دارند.
• برخی شرکت ‌ها با هدف ایجاد جذابیت، اوراق‌قرضه همراه با وثیقه منتشر می‌ کنند که ریسک سرمایه‌ گذاری را کاهش می‌ دهد.
• در شرایط خاص، مانند انتشار اوراق جدید یا ادغام، برخی حقوق رای برای دارندگان اوراق وجود دارد.
• هیچ محدودیت خاصی برای خرید اوراق قرضه وجود ندارد، و هر کسی می‌ تواند با توجه به بودجه خود هر مقداری که می‌ خواهد بخرد.

معایب:

• دارنده اوراق قرضه به عنوان بستانکار هیچ ‌گونه حقی در مدیریت شرکت ندارد.
• با وجود حقوق و مزایای ذکر شده، ریسک عدم پرداخت بهره یا اصل مبلغ در زمان مقرر وجود دارد، به ویژه در شرکت ‌های با شرایط مالی نامساعد.
• در صورت کاهش نرخ‌ های بهره در بازار، دارندگان اوراق‌قرضه با نرخ‌ های بهره ثابت ممکن است کمتر از هزینه‌ های فرصت خود سود دریافت کنند.
• درآمد حاصل از اوراق قرضه ممکن است مشمول مالیات شود که می ‌تواند بر بازده خالص سرمایه‌ گذاران تاثیر منفی بگذارد.
• اگر اوراق عرضه خصوصی شوند، فقط ناشر و خریدار حق فروش دارند که می ‌تواند نقدشوندگی را محدود کند.

خرید اوراق قرضه

خرید اوراق قرضه به طور کلی فرآیند ساده ‌ای است که به افراد امکان می ‌دهد با توجه به بودجه خود اقدام کنند. با این حال، در کشورهای اسلامی، به دلیل ملاحظات شرعی، خرید و فروش اوراق‌قرضه با بهره (که در اسلام به عنوان ربا شناخته می ‌شود و حرام است) امکان ‌پذیر نیست.

به جای اوراق قرضه، ابزارهایی مانند اوراق مشارکت و صکوک در کشورهای اسلامی معرفی شده‌اند:

1. اوراق مشارکت: به پشتوانه یک طرح فیزیکی منتشر می ‌شوند و در پروژه ‌های خاص به کار می ‌روند.
2. صکوک: ابزارهای مالی جدیدی هستند که بر اساس اصول شریعت و مبتنی بر دارایی ‌های واقعی با درآمد ثابت یا متغیر طراحی شده ‌اند و قابل معامله در بازار ثانویه هستند.

صکوک به عنوان جایگزینی برای اوراق‌قرضه در کشورهای اسلامی عمل می ‌کند و می ‌تواند نیازهای تامین مالی را به شیوه‌ ای شرعی برطرف کند.

رتبه های اعتباری

اوراق قرضه توسط آژانس های معروف رتبه بندی می شوند. مقیاس های رتبه بندی هر آژانس کمی متفاوت است، اما بسته به آژانس، بالاترین رتبهAAA و کمترین رتبه C یا D است.

اگر چه موسسات بزرگ تر اغلب مجاز به خرید اوراق درجه سرمایه گذاری هستند، اوراق با بازده بالا یا اوراق قرضه ناخواسته نیز جایگاهی در سبد سرمایه گذاران دارند، اما ممکن است به راهنمایی های پیچیده تری نیاز داشته باشند. به طور کلی، دولت ها رتبه اعتباری بالاتری نسبت به شرکت ها دارند، بنابراین بدهی های دولت ریسک کمتری داشته و نرخ بهره پایین تری دارند.

قیمت گذاری اوراق

اوراق قرضه عموما با ارزش اسمی به ازای هر اوراق 1000 دلار قیمت گذاری می شوند، اما هنگامی که اوراق به بازار آزاد عرضه می شود، قیمت درخواستی می تواند کمتر از ارزش اسمی، به نام تخفیف، یا بالاتر از ارزش اسمی باشد.

اگر اوراق با حق بیمه قیمت گذاری شود، سرمایه گذار بازده کوپن پایین تری دریافت می کند، زیرا آن ها مبلغ بیشتری برای اوراق پرداخت کرده اند. اگر با تخفیف قیمت گذاری شود، سرمایه گذار بازده کوپن بیشتری دریافت می کند، زیرا آن ها کمتر از ارزش اسمی پرداخت کرده اند.

همچنین قیمت اوراق قرضه نسبت به سهام نوسانات کمتری دارد و اغلب نسبت به سایر شرایط بازار به تغییرات نرخ بهره واکنش بیشتری نشان می دهد. به همین دلیل است که سرمایه گذارانی که به دنبال امنیت و درآمد هستند، اغلب اوراق‌قرضه را به سهام ترجیح می دهند. زیرا به دوران بازنشستگی نزدیک می شوند. مدت زمان اوراق حساسیت قیمتی آن به تغییرات در نرخ های بهره است. به این معنی که با افزایش نرخ بهره، قیمت اوراق کاهش می یابد و بالعکس. مدت زمان را می توان بر روی یک اوراق یا برای کل مجموعه اوراق محاسبه کرد.

اوراق قرضه و مالیات

از آنجایی که این اوراق یک جریان بهره ثابت به نام کوپن می پردازند، صاحبان اوراق باید مالیات بر درآمد منظمی را بر وجوه دریافتی بپردازند. به همین دلیل، اوراق قرضه بهتر است در یک حساب سرپوشیده مالیاتی برای به دست آوردن مزایای مالیاتی که در حساب کارگزاری استاندارد وجود ندارد، نگهداری شوند.

اگر اوراق را با تخفیف خریداری کرده اید، باید مالیات بر عایدی سرمایه را بابت تفاوت بین قیمتی که پرداخت کرده اید و ارزش اسمی اوراق بپردازید. اما تا زمانی که اوراق سررسید شود و ارزش اسمی آن را دریافت کنید.

از سوی دیگر، ناشران اوراق قرضه، مانند شرکت ها، اغلب از رفتار مالیاتی مطلوبی بر روی بهره برخوردار می شوند که می توانند از مالیات بدهی خود کسر کنند. دولت ها و شهرداری ها نیز ممکن است بدهی صادر کنند که به عنوان اوراق قرضه شهرداری شناخته می شود. این اوراق برای برخی از سرمایه گذاران جذاب است. زیرا پرداخت سود به سرمایه گذاران ممکن است معاف از مالیات باشد.

ناشران

چهار دسته اصلی صادرکنندگان اوراق در بازارها وجود دارد. با این حال، ممکن است اوراق‌قرضه خارجی صادر شده توسط شرکت ها و دولت ها را در برخی از سیستم عامل ها نیز مشاهده کنید.

• اوراق قرضه شرکتی: توسط شرکت ها منتشر می شود. شرکت‌ ها اوراق منتشر می‌ کنند. به جای اینکه در بسیاری موارد به دنبال وام بانکی برای تامین مالی بدهی باشند. زیرا بازارهای این اوراق شرایط مطلوب ‌تر و نرخ‌ های بهره پایین ‌تری ارائه می ‌دهند.
• اوراق شهرداری: توسط ایالت ها و شهرداری ها منتشر می شود. برخی از اوراق قرضه شهرداری درآمد کوپن بدون مالیات را برای سرمایه گذاران ارائه می کنند.
• اوراق قرضه دولتی (حاکمیت): مانند اوراقی که توسط خزانه داری دولت منتشر می شود. اوراق دولتی صادر شده توسط دولت های ملی ممکن است به عنوان بدهی دولتی شناخته شود.
• اوراق قرضه آژانس: آن هایی هستند که توسط سازمان های وابسته به دولت منتشر می شوند.

نحوه خرید

اکثر اوراق قرضه هنوز از طریق بازارهای الکترونیکی در خارج از بورس (OTC) معامله می شوند. برای سرمایه گذاران فردی، بسیاری از کارگزاران کمیسیون های بیشتری را برای اوراق دریافت می کنند. زیرا بازار به اندازه نقدینگی نیست و همچنان در بسیاری از سناریوهای خرید و فروش نیاز به تماس با میز اوراق‌قرضه دارد. در مواقع دیگر، یک کارگزار معامله ممکن است اوراق خاصی را در موجودی خود داشته باشد و ممکن است مستقیما از موجودی خود به سرمایه گذاران خود بفروشد.

اغلب می‌توانید اوراق را از طریق وب ‌سایت کارگزار خود خریداری کنید یا با شماره شناسه منحصربه ‌فرد اوراق قرضه تماس بگیرید، تا قیمت را دریافت کنید و سفارش «خرید» یا «فروش» بدهید.

جایگزینی برای خرید مستقیم اوراق

اگر قدرت کسب درآمد یک اوراق قرضه را می خواهید، اما بودجه ندارید یا نمی خواهید اوراق فردی داشته باشید، یک ETF اوراق‌قرضه یا صندوق های سرمایه گذاری متقابل اوراق را در نظر بگیرید. این ها صندوق هایی با تنوع خوبی هستند که به شما در معرض بسیاری از اوراق مختلف هستند و سود سهام ماهانه یا سه ماهه را پرداخت می کنند.

از آنجایی که برخی از اوراق دارای حداقل مقدار خرید هستند، سرمایه گذاران کوچک تر ممکن است این محصولات را برای مقدار سرمایه کمتر خود مناسب تر بدانند، در حالی که به درستی متنوع می مانند.

مواردی که باید هنگام این سرمایه گذاری در نظر بگیرید

همه اوراق قرضه یکسان ایجاد نمی شوند و سرمایه گذاران گزینه های بسیار متنوعی دارند. علاوه بر اینکه سرمایه گذاری شما چقدر مخاطره آمیز است، دو عامل بزرگ نرخ بهره و زمان هستند.

قاعده این است که با افزایش نرخ بهره، قیمت اوراق کاهش می‌یابد و اوراق جدید با نرخ بهره بالا فعلی منتشر می‌شود، به این معنی که اوراق موجود با نرخ بهره پایین‌تر ارزش کمتری دارند.

اگر می‌خواهید اوراق خود را قبل از رسیدن به مرحله سررسید پرداخت، در بازار ثانویه بفروشید، اغلب عاملی است که باید در نظر بگیرید. اگر اوراق کمتر از نرخ بهره فعلی باشد، ممکن است در نهایت پول خود را از دست بدهید.

جوایز همچنین می تواند همراه با طول اوراق‌قرضه باشد. زیرا ناشران تمایل دارند بازدهی بالاتری را برای اوراق بلند مدت بپردازند. زیرا پول سرمایه گذاران برای مدت زمان طولانی تری وام داده‌می‌شود.

سخن آخر

اکثر سرمایه گذاران، صرف نظر از سن، باید حداقل مقدار کمی از پرتفوی خود را به محصولات با درآمد ثابت مانند اوراق قرضه اختصاص دهند. این اوراق ایمنی و ثبات را به سبد سهام اضافه می کند. اگرچه این خطر وجود دارد که یک شرکت ممکن است نکول کرده و ضرر زیادی ایجاد کند، اوراق‌قرضه درجه سرمایه گذاری به ندرت نکول می کند. با این حال، همراه با این ایمنی، نرخ بازده کمتری نیز به همراه دارد.