زمان اجرای حسابرسی دولتی
در ابتدا برای اینکه بهتر بتوانیم مجموعه وظایف حسابرسی دولتی را مورد بررسی قرار دهیم بهتر است تا اندکی با فعالیت حسابرسی آشنا شویم. حسابرسان افرادی می باشند که با دقت به بررسی اسناد و مدارک مالی شرکت ها، موسسات خصوصی و دولتی براساس استانداردهای علم حسابداری می پردازند. حسابرسان با بررسی های خود می توانند به تخلفات اداری، مالی و بسیاری مشکلات که به ساختار کلی مجموعه آسیب وارد می نماید دست یابند. در نهایت حسابرسان شواهد و مدارک و در نهایت اظهار نظر خود را درباره شرایط شرکت ها و سازمان ها در یک گزارش رسمی ثبت می نمایند. این گزارش ها به صورت مستقیم در اختیار اعضای هیئت مدیره و مدیرعامل شرکت قرار می گیرد. گزارش بخش حسابرسی مدیران ارشد را از شرایط حاکم بر شرکت ها کاملا آگاه خواهد نمود. به طور معمول حسابرسان در سه رده شغلی حسابرسی داخلی، مستقل و دولتی به فعالیت میپردازند.
هر یک از این روش های حسابرسی به تنهایی دارای تعاریف متفاوتی می باشند. البته در این متن تمرکز ما بر تشریح روش حسابرسی دولتی بنا شده است. رشد و گسترش دولت ها در بخش های گوناگون سبب شده است تا مدیران کل در امور جاری در بخش های مختلف حساسیت بیشتری را از خود نشان دهند. در واقع حسابرسان در بخش دولتی نقش مهمی را در پیشگیری از وقوع جرایم اقتصادی و مالی ایفا می نمایند. حسابرسان در مجموعه های اداری به رسیدگی در امور مالی و معاملات صورت گرفته در مجموعه های دولتی مشغول می باشند. آنها در مجموع با بررسی های انجام شده در گزارش نهایی خود به این امر اشاره می نمایند که فعالیت های اقتصادی مجموعه در چه سمت و سویی می باشد و یا تظابق کاملی با روش های حسابداری دولتی دارد.
تعریف کلی از سازمان ها و ادارات دولتی
در ابتدا برای درک بهتر از مشاغل دولتی مانند حسابرسی دولتی بهتر است تا اندکی با نحوه بررسی و شناخت مجموعه های دولتی آشنایی پیدا نماییم. در واقع مجموعه های دولتی باید در یکی از شرایط ساختاری حاکم بر سازمان های دولتی باید دسته بندی گردند. برای مثال در ابتدا باید سازمان های دولتی از تشکیلات و سازمان مشخصی بهره ببرند و زیر مجموعه این موسسات رده بندی گردند. در نهایت نیاز است تا مجموعه دولتی براساس قانون های حاکم بر کشور ایجاد شده باشد. فعالیت موسسه باید تحت نظر یکی از سه قوه اصلی کشور رده بندی شود و همچنین نباید تحت هیچ عنوانی از نام وزارت خانه بهره ببرد. در واقع ایجاد شرکت های دولتی امری کالا قانونی می باشد. به طور معمول در این مجموعه ها بیش از 50 درصد سرمایه های آنها متعلق به بخش های دولتی می باشد.
بررسی انواع روش های جاری در این شغل
امر حسابرسی در شرکت ها با روش ها و مدل های مختلفی توسط متخصصان این امر اجرایی می گردد. به طور معمول حسابرسی موسسات شامل روش های حسابرسی داخلی، رعایتی، عملیاتی، قانونی و رسیدگی صورت های مالی موجود در مجموعه ها می شود. هر یک از این رو ها دارای مدل های اجرایی متفاوتی می باشند که توسط حسابرسان اعمال می گردد. برای مثال و درک بهتر موضوع می توانیم به رسیدگی به صورت های مالی اشاره نماییم. در این روش مدیران اجرایی شرکت ها در واقع از اظهار نظر افراد مستقل از مجموعه برای افزایش اعتبار اوراق مالی خود بهره می برند.
در حسابرسی های عملیاتی نیز که بیشترین تمرکز را بر رعایت اصول اقتصادی دارد و به طور معمول حیطه ی نظارتی آن بر بخش مشخصی از مجموعه متمرکز می باشد. تمامی روش های حسابرسی به منظور افزایش کیفیت کار، جلوگیری از سوءاستفاده های مالی و رصد دقیق امور اداری و اجرایی در موسسات طراحی شده اند. در واقع اصول اولیه حاکم بر مباحث حسابرسی براساس استانداردهای جاری در علوم حسابداری طراحی گردیده اند.
تعریف کلی حسابرسی دولتی
مجموعه های دولتی دارای ساختاری بسیار گسترده می باشند. این امر نیاز به رسیدگی در امور مالی اینگونه سازمان ها را بیشتر از گذشته نمایان می نماید. در واقع حسابرسی دولتی به مجموعه ای از فرآیندهای نظارتی اطلاق میگردد که در پی آن ماموران دولتی به صورت مستمر بر فعالیت های مالی و معاملاتی جاری در ارگان ها و موسسات دولتی نظارت می نمایند. البته این امر تنها محدود به سازمان های دولتی نمی شود. در بیان کلی تر می توان به این نکته اشاره نمود که حسابرسان دولتی بر امور جاری در موسسات خصوصی که تحت تملک سازمان های دولتی می باشند نیز نظارت کاملی را اجرایی می نمایند.
در واقع از اهداف تعیین شده برای حسابرسان دولتی می توان به این نکته اشاره نمود که آنها بر فرایندهای جاری در موسسات دولتی نظارت می نمایند. حسابرسان دولتی بر این موضوع نظارت می نمایند که آیا برنامه های اجرایی در سازمان های دولتی و همچنین موسسات وابسته به دولت بر اساس برنامه های بودجه بندی کلی دولت اجرایی گردیده است. توجه داشته باشید که تعیین این موضوع به دولت ها برای برنامه ریزی های کلان کشوری نیز کمک شایانی خواهد نمود.
بررسی علت های اجرایی نمودن حسابرسی دولتی در سازمان ها
در واقع دلایل متعددی را می توان بیان نمود که نشان دهنده ی لزوم اجرایی نمودن حسابرسی دولتی در سازمان های اجرایی کشور باشد. در قدم اول باید به این نکته اشاره نمود که حسابرسان دولتی با بررسی صورت های مالی و گزارشات ارائه شده در موسسات به بررسی این موضوع می پردازند که آیا فرایندهای اجرایی در این سازمان ها بر اساس اصول و استانداردهای حسابداری دولتی اجرایی گردیده است. همچنین آنها به بررسی نقش قوانین اجرایی کشور و روش های نظارتی بر آنها بر عملکرد کلی سازمان ها می پردازند.
همچنین بررسی کلی روش های استفاده از منابع مالی، فیزیکی و انسانی موجود در این سازمان ها از دیگر وظایف حسابرسی دولتی می باشد. همچنین حسابرسان دولتی بر اموری مانند زمان ارائه ی مدارک مالی، دارایی و گزارش های سازمانی نظارت می نمایند. آنها شرایط ارائه ی این مدارک را به صورت کاملا دقیق و استاندارد مورد بررسی و نظارت قرار می دهند. توجه به این نکته نیز الزامی است که حسابرسان دولتی در افشای فساد مالی در سازمان های دولتی نقش کلیدی را ایفا می نمایند. به همین منظور به طور معمول حسابرسان دولتی در رسانه های خبری بسیار مورد توجه قرار می گیرند.
بررسی اهداف از پیش تعیین شده برای این شغل در بدنه دولت
در ابتدا برای جلوگیری از فساد مالی، کلاهبرداری و دخل و تصور در معاملات دولتی فرایند حسابرسی دولتی شکل گرفت. در این فرایند اجرایی حسابرسان به منزله بازرسان دولتی در نظر گرفته می شوند که می توانند به راحتی در امور مختلف سازمان های دولتی ورود نمایند. گزارش تخلفات در سازمان های دولتی توسط حسابرسان دولتی می تواند از بسیاری از سوء استفاده های جاری در دولت ها پیشگیری نماید. همین امر نیز سبب می شود تا این بخش از بدنه بزرگ دولت رشد بیشتری نماید تا بتواند از بسیاری از فسادهای حاکم بر بخش های دولتی جلوگیری نماید.
حسابرسان دولتی موظف هستند تا در طول خدمت خود به بررسی برخی از اهداف از پیش تعیین شده دست یابند. برای مثال آنها باید در طول اجرای وظایف خود بر نحوه ی اجرای قوانین و مقررات مالی وضع شده توسط قانون گذاران در سازمان ها نظارت نمایند. همچنین آنها باید بر میزان دسترسی سازمان های دولتی و شرکت های وابسته به دولت به اهداف تعیین شده توسط دولت مرکزی نظارت نمایند. از دیگر وظایف و اهداف تعیین شده برای حسابرسان دولتی ارائه ی گزارش های مالی دقیق و منصفانه از جانب آنها می باشد. بررسی استفاده ی بهینه از منابع نیز از دیگر اهداف تعیین شده برای حسابرسی دولتی می باشد.
کاربرد گزارش های ارائه شده توسط حسابرسان دولتی
به طور قطع اطلاعات استخراج شده توسط حسابرسان دولتی در بخش های مختلفی مورد استفاده قرار می گیرند. برنامه ریزی های کلان برای کشور نیازمند دانش کافی در رابطه با مسائل مالی جاری در تمام بخش های کشور می باشد. تعیین بودجه سالانه کشور یکی از فرایندهای اجرایی توسط برنامه ریزان داخلی می باشد. برنامه ریزان برای ارائه ی برنامه ای مدون و کاربردی نیازمند استفاده از اطلاعات و گزارش های مالی دقیق و کاربردی دارند. آنها می توانند این اطلاعات را از طریق فرایندهای اجرایی در بخش حسابرسی دولتی کسب نمایند و مورد استفاده قرار دهند.
از طرف دیگر اعضای هیئت مدیره و مدیران اجرایی در سازمان ها نیز از اطلاعات استخراج شده توسط حسابرسان استفاده می نمایند. کنترل و مدیریت منابع به واسطه ی استفاده از این گزارش ها به راحتی محقق می گردد. مدیران سطوح میانی سازمان ها، بازرسان امور مالی و در نهایت کاربران خارج از سیستم های اداری دولتی برخی از استفاده کنندگان از این گزارش ها قلمداد می گردند. انجام فرایند حسابرسی برای سازمان ها فواید فراوانی را به همراه دارد.
حسابرسی دولتی به نظارت بر اطلاعات، بررسی ورودی ها و خروجی های درون سازمانی و همچنین باقی مانده منابع در این سازمان ها کمک شایانی می نماید. همچنین اطلاعات استخراج شده در این بخش به سایر بخش ها در مدیریت منابع و برنامه ریزی برای آنها کمک می کند. استفاده از گزارش های ارائه شده توسط این بخش دارای وجاهت قانونی بوده و در نتیجه از اعتبار کافی برخوردار می باشد. همین امر نیز سبب می شود تا از این اطلاعات در پروژه های تحقیقاتی و انتشار مطالب خبری استفاده نمایند. در نتیجه با بررسی نقش کلیدی حسابرسی مالی در سلامت سازمان های دولتی متوجه خواهیم شد که نظارت های درون سازمانی در تمام ارگان های دولتی و خصوصی الزامی و سازنده می باشد.
