اهداف گزارش حسابرسی چیست؟

اهداف گزارش حسابرسی چیست؟

در ابتدا باید گفت حسابرس فردی است که به دعوت اشخاص حقیقی یا حقوقی و یا به حکم قانون، اسناد و مدارک موسسات مالی را مورد رسیدگی و بررسی قرار می دهد. سپس نتیجه ی کار خود را به صورت کتبی به مدیران گزارش می دهد.

حسابرسی فرایندی منظم و سیستماتیک (باقاعده) است که جهت جمع آوری و ارزیابی بی طرفانه شواهد مربوط به فعالیت ها و منابع اقتصادی شرکت ها انجام می گیرد. گزارش حسابرسی به منظور تعیین میزان  انطباق اظهارات با معیار های از پیش تعیین شده و گزارشگری نتایج به افراد ذینفع دانست.

گزارش حسابرسی عبارت است از رسیدگی و اظهارنظر نسبت به اسناد، مدارک، دفاتر و اطلاعات مالی توسط شخصی مستقل از مسئولین و تهیه و تنظیم آن ها. شاید از خود بپرسید آیا حسابرسی همان حسابداری است؟ در پاسخ به این سوال باید گفت تفاوت حسابداری و حسابرسی از لحاظ تئوری و عملی دو کار کاملا متفاوت می باشد.

 معمولا عملیات حسابرسی پس از انجام عملیات حسابداری صورت می گیرد؛ به عبارت دیگر بعد از اتمام کار حسابداری، حسابرس می تواند شروع به کار کند.

حسابرسی شامل موارد زیر می باشد:

• رسیدگی به روش های حسابداری و کنترل های داخلی شرکت.
• رسیدگی به اسناد، دفاتر، مدارک، کسب اطلاعات و توضیحات لازم به صورتی که حسابرس بتواند نسبت به صورت حساب هایی که بر مبنای آن ها تهیه شده اظهار نظر نماید.
• بررسی تحلیلی ترازنامه، صورت حساب سود و زیان و صورت تغییرات در وضعیت مالی و مطابقت آن ها با اسناد و مدارک مربوطه.
• تهیه گزارش و اظهارنظر نسبت به صورت حساب های مذکور.

رسیدگی به صورت حساب های مالی مبنای اظهار نظر حسابرس می باشد. حسابرس باید صورت های مالی را مورد بررسی قرار دهد و نسبت به درستی و یا نادرستی آن ها اظهار نظر نماید.

دایره فعالیت حسابرسان

در گذشته حسابرسان فقط به اقلام مندرج در ترازنامه رسیدگی می کردند و صورت حساب سود وزیان موسسات را مورد رسیدگی قرار نمی دادند. (در گذشته صورت حساب سود وزیان جز اسرار شرکت محسوب می شد و در اختیار اشخاص غیر گذاشته نمی شد.)

خوشبختانه با توسعه شرکت ها و بوجود آمدن بورس اوراق بهادار و سهام شرکت ها، لازم شد که صورتحساب سود و زیان نیز مورد رسیدگی حسابرسان قرار بگیرد و تاییدیه آن ها را دریافت کند.

اخیرا صورت تغییرات در وضعیت مالی (که نشان دهنده جریان وجوه و منابع مالی تحصیل شده و مصارف آن در طی دوره مالی است)، نیز مورد رسیدگی حسابرس قرار می گیرد.

صورت حساب های مالی مبنای رسیدگی واظهار نظر حسابرس می باشد. به عبارت دیگر حسابرس مستقل صورت حساب های مالی را مورد رسیدگی قرار می دهد و نسبت به آن ها اظهار نظر می کند.

علاوه براینکه صورت حساب های رسیدگی نشده ممکن است، دارای اشتباهات محاسباتی باشند، امکان وجود معایب زیر در صورت حساب های رسیدگی نشده وجود دارد:

1. صورت حساب ها بدون توجه به اصول حسابداری تهیه شده باشند.
2. دارایی ها عمدا یا به صورت اشتباهی (به علت اشتباه یا عدم رعایت اصول حسابداری) بیشتر یا کمتر از واقع ارزیابی شده باشند.
3. بدهی ها در ترازنامه غیر واقع نشان داده شوند.
4. سود ویژه برخلاف واقع محاسبه شده باشد.
5. اقلام واهی عاری از حقیقت درصورت حساب ها نمایش داده شوند.
6. به منظور فرار از مالیات، وضع مالی شرکت را بدتر از آنچه که هست معرفی نمایند.
7. به منظور جلب اعتماد بانک ها و سرمايه گذاران، وضعيت مالي را بهتر ازآنچه كه هست نمايش دهند.

انواع حسابرسان

حسابرسان داخلی: حسابرسان داخلی افرادی هستند که به طور مستمر زیر نظر مدیران واحد اقتصادی به منظور ارزیابی عملیات مالی و سایر فعالیت های دستگاه، انجام وظیفه می نمایند و گزارشات خود را در رابطه با رسیدگی های انجام شده به مدیران ارائه می کنند.

 حسابرسان داخلی کارمند دستگاه بوده و میزان حقوق و مزایای آنان توسط مدیران تعیین می شود. حسابرسان داخلی نمی توانند نسبت به کار کارمندان دستگاه که کار آن ها را مورد کنترل قرار می دهند، عنوان سرپرستی داشته باشند.

حسابرسان خارجی یا مستقل: حسابرسان مستقل افرادی هستند خارج از دستگاه که در موارد درخواست شده، به دستگاه مراجعه می کنند.

آن ها پس از انجام بررسی های لازم نسبت به اسناد، مدارک و دفاتر نظرات حرفه ای خود را درباره اطلاعات مالی، صورت تغییرات در وضعیت مالی و یادداشت های ضمیمه آن ها می باشد؛ اعلام مي نمايند.

بنابراین وظیفه حسابرسان مستقل، اظهارنظر نسبت به صورت های مالی خواهد بود. لازم به توضیح است که حسابرسان مستقل، کار خود را براساس ضوابط و معیارهای مشخص انجام می دهند و در رسیدگی های خود باید رعایت اصول حسابداری در تهیه صورت های مالی را مد نظر داشته باشند و در گزارش خود کلیه موارد افشا شدن صورت های مالی را افشا نمایند.

موسسات حسابرسی امروزه در غالب نقاط، تعداد زیادی از حسابرسان مستقل اقدام به تاسیس موسسات حسابرسی نموده اند و با یکدیگر همکاری می کنند. موسسات حسابرسی از لحاظ حجم و گستردگی عملیات حسابرسی شبیه و یکسان نیستند.

 گزارشات حسابرسی

منظور از انجام حسابرسی آن است که حسابرس نسبت به درستی و قابل قبول بودن صورت حساب ها اظهارنظر نماید. انواع گزارشات حسابرسی عبارتند از:

• اظهارنظر مقبول
• اظهارنظر مشروط
• اظهارنظر مردود
• عدم اظهارنظر

اظهارنظر مقبول: هنگامی که حسابرس پس از رسیدگی های خود اطمینان یابد که شرکت صورت های مالی مطلوبی از وضعیت مالی  را نشان می دهد؛ در این موقع حسابرس اظهار نظر مقبول ارائه می کند.

اظهارنظر مشروط: هنگامی که حسابرس نتواند نسبت به مقبولیت یک یا چند قلم از اقلام مندرج در صورت های مالی اظهارنظر مقبول ارائه نماید؛ دراین صورت اظهارنظر مشروط ارائه می کند.اظهارنظر مشروط معمولا درموارد زیر ارائه می شود:

• هنگامی که امکان رسیدگی کافی برای حسابرس وجود نداشته باشد.
• تغییر دراصول حسابداری
• عدم افشای اطلاعات اساسی درصورت های مالی

اظهارنظر مردود: هنگامی که حسابرس در رسیدگی های خود به این نتیجه برسد که، صورت های مالی نشان دهنده واقعیت وضعیت مالی نیستند و موارد اختلاف زياد است اظهار نظر  مردود ارائه می نماید.

اظهارنظر مردود بیانگر این است که صورت های مالی گمراه کننده بوده و وضعیت مالی و نتایج عملیات را به نحو مطلوب نشان نمی دهد. حسابرس زمانی چنین اظهارنظری ارائه می کند، که مدارک کافی برای تایید نظر خود داشته باشد.

عدم اظهار نظر: هنگامی که حسابرس با وجود انجام رسیدگی های ممکن به این نتیجه برسد که وی قادر به ارائه نظر نمی باشد؛ دراین صورت گزارش عدم اظهارنظر اعلام می کند.

عدم اظهار نظر به معنی خودداری حسابرس از هرگونه اظهارنظر می باشد و در مواقعی ارائه می شود که محدودیت های کافی در رعایت استانداردهای حسابرسی بوجود آید؛ مانند:

• عدم استقلال حسابرس
• ایجاد محدودیت و اعمال نفوذ توسط صاحبکار
• وجود ابهام با اهمیت در صورت های مالی

استانداردهای گزارش نویسی

گزارش حسابرسی باید گویای این موضوع باشند که آیا صورت های مالی طبق اصول مورد قبول حسابداری تهیه شده اند یا خیر.

همچنین گزارش حسابرسی باید گویای این مطلب باشد که آیا  اصول مورد قبول حسابداری بطور یکنواخت و مشابه با دوره مالی قبل رعایت شده است یا خیر.

حقایق و اطلاعات کافی باید در صورت های مالی افشا شود. چنانچه این امر به طور کامل صورت نگرفته باشد، موضوع باید در گزارش حسابرسی ذکر شود.

گزارش حسابرسی باید شامل اظهار نظر در مورد کلیت صورت های مالی باشد. چنانچه حسابرس قادر به ارائه اظهار کلی نباشد گزارش حسابرسی باید ضمن ذکر کلیه دلایل عدم امکان ارائه اظهار نظر نسبت به صورت های مالی را به صورت واضح اعلام کند.

گزارش حسابرسی شامل قسمت های زیر می باشد:

1- عنوان گزارش: عنوان گزارش به سازمان یا مرجعی است که از حسابرس خواسته است تا رسیدگی به صورت های مالی را انجام دهد. مانند مجمع عمومی صاحبان سهام.

2- حدود رسیدگی: اولین پاراگراف گزارش حسابرسی را بند حدود رسیدگی می نامند.

حسابرس در این قسمت حدود رسیدگی های انجام یافته توسط خود را اعلام می کند. این حدود شامل موارد زیر می باشد:

الف) نام صورت های مالی رسیدگی شده به ترتیب ذکر می شود. (ترازنامه، صورتحساب سود و زیان، صورت سود(زیان) انباشته و صورت تغییرات در وضعیت مالی)

ب) سال مالی مورد رسیدگی و ترازنامه پایان سال مذکور بطور دقیق قید می گردد.

ج) حسابرس اظهار می کند که رسیدگی های وی براساس استانداردهای قابل قبول حسابرسی انجام شده است و شامل بررسی آزمایشی اسناد و مدارک و همچنین اعمال سایر روش های حسابرسی می باشد که شخص حسابرس در شرایط فعلی تشخیص بر ضروری بودن آن ها اعلام کرده است.

تفاوت حسابداری و حسابرسی

کار حسابداری، تهیه اطلاعات مالی مورد نیاز در تصمیم گیری ها می باشد. حال آن که کار حسابرسی، رسیدگی و اظهار نظر نسبت به صحت اطلاعات مربوطه می باشد.

 به عبارت دیگر حسابداری، امکان تصمیم گیری در مسائل مالی و اقتصادی را فراهم می کند و حسابرسی باعث بالا رفتن درجه دقت و صحت تصمیم گیری ها می شود.

فرایند حسابداری به صورت مستمر انجام می شود (حسابدار به صورت روزانه فعالیت می کند.) ولی حسابرسی به صورت دوره ای و پس از تهیه صورت های مالی انجام می شود.

حسابداران کارمندان موسسه می باشند، اما حسابرسان از سوی شرکت های دیگر موظف می شوند تا بررسی کنند که حسابدار به صورت درست یا نادرست کار های خود را انجام داده است یا خیر.