فاکتور برگشت از فروش چیست؟ بررسی کامل و کاربردی در حسابداری و مالیات
فاکتور برگشت از فروش چیست؟
فاکتور برگشت از فروش یکی از مهم ترین اسناد در فرآیند فروش کالا و خدمات به شمار می رود. این نوع فاکتور زمانی صادر می شود که کالای فروخته شده به دلایلی مانند خرابی، نقص فنی، مغایرت با سفارش یا حتی نارضایتی مشتری مرجوع می شود. از آن جایی‌که فرآیند فروش از منظر قانونی، مالیاتی و حسابداری یک رویداد مهم محسوب می شود، برگشت آن نیز باید به صورت رسمی و مستند ثبت شود تا از بروز مشکلات قانونی و مالیاتی جلوگیری گردد.
تعریف فاکتور برگشت از فروش
فاکتور برگشت از فروش سندی رسمی است که در هنگام عودت کالا توسط خریدار به فروشنده صادر می شود. این سند جزو اسناد تجاری محسوب شده و نشان دهنده توافق دو طرف مبنی بر بازگشت کالا، لغو معامله یا اصلاح آن است. در این فاکتور جزئیاتی نظیر نام کالا، تعداد برگشتی، مبلغ، علت برگشت و تاریخ درج می شود.
بر خلاف فاکتور فروش که موجب شناسایی درآمد می شود، فاکتور برگشت فروش به کاهش درآمد ثبت شده و اصلاح دفاتر مالی منجر می گردد.
چرا برگشت فروش رخ می دهد؟
دلایل متعددی ممکن است موجب بازگرداندن کالا از سوی خریدار شود. از جمله:
- معیوب یا شکسته بودن کالا
- نداشتن کیفیت مطلوب یا عدم انطباق با مشخصات سفارش
- اشتباه در ارسال کالا (مدل، رنگ، تعداد، سایز)
- انصراف از خرید به دلایل شخصی یا تجاری
- پایان قرارداد و توافق دو طرف برای بازگرداندن کالا
در هر یک از این موارد، فاکتور برگشت فروش به‌عنوان سند رسمی باید صادر و ثبت شود.
تفاوت فاکتور رسمی و غیررسمی برگشت از فروش
فاکتور برگشت فروش می تواند به صورت رسمی یا غیر رسمی صادر شود. تفاوت آن ها در میزان پذیرش قانونی و مالیاتیشان است:
- فاکتور رسمی: بر اساس قوانین وزارت اقتصاد و دارایی تنظیم شده و قابل ارائه به سازمان امور مالیاتی است. این فاکتور شامل شماره اقتصادی، شناسه کالا، مالیات و عوارض ارزش افزوده، اطلاعات خریدار و فروشنده، و شماره ثبت در سامانه مالیاتی می باشد.
- فاکتور غیر رسمی: بیشتر جنبه اطلاع رسانی دارد و فاقد مواردی مانند شناسه کالا، مالیات و مشخصات رسمی است. چنین فاکتوری در رسیدگی های مالیاتی مورد قبول نیست.
جایگاه قانونی فاکتور برگشت از فروش
طبق قانون مالیات بر ارزش افزوده و بخشنامه های صادر شده از سوی سازمان امور مالیاتی، برگشت از فروش در صورتی پذیرفته می شود که مستندات کافی در اختیار باشد و برگشت کالا واقعا رخ داده باشد. به عبارت دیگر، صدور صوری فاکتور برگشت فروش بدون وقوع برگشت فیزیکی کالا، موجب جرائم مالیاتی و رد دفاتر خواهد شد.
بنابراین برای این‌که فاکتور برگشت فروش توسط ممیزین مالیاتی پذیرفته شود، باید دارای شرایط زیر باشد:
- مستند به فاکتور فروش اصلی
- مستند به کالاهای فیزیکی برگشتی
- دارای شماره پیگیری ثبت در سامانه مودیان
- امضای دو طرف معامله
- درج دلایل برگشت کالا
- منطبق با تاریخ واقعی برگشت
ثبت حسابداری فاکتور برگشت فروش
روش ثبت حسابداری برگشت از فروش به نوع سیستم حسابداری (ادواری یا دائمی) بستگی دارد. همچنین اگر برگشت فروش مربوط به سال مالی قبل باشد، ثبت آن با پیچیدگی بیشتری همراه است. در ادامه هر دو حالت را بررسی می کنیم:
در سیستم حسابداری ادواری
بدهکاران تجاری: بدهکار
فروش کالا: بستانکار
ثبت برگشت از فروش:
برگشت از فروش: بدهکار
بدهکاران تجاری: بستانکار
در سیستم حسابداری دائمی
ثبت فروش:
بدهکاران تجاری:: بدهکار
فروش کالا: بستانکار
بهای تمام شده کالا: بدهکار
موجودی کالا: بستانکار
ثبت برگشت از فروش:
موجودی کالا: بدهکار
بهای تمام شده کالا: بستانکار
برگشت از فروش کالا: بدهکار
بدهکاران تجاری: بستانکار
برگشت از فروش سال قبل
درصورتی که برگشت فروش مربوط به سال گذشته باشد، دیگر نمی توان حساب برگشت فروش را استفاده کرد. در این حالت ثبت ها به صورت زیر خواهد بود:
در روش ادواری:
سود و زیان انباشته: بدهکار
بدهکاران تجاری: بستانکار
در روش دائمی:
موجودی کالا: بدهکار
سود و زیان انباشته: بستانکار
سود و زیان انباشته: بدهکار
بدهکاران تجاری: بستانکار
ارتباط برگشت از فروش با مالیات بر ارزش افزوده
بر اساس ماده ۵ قانون مالیات بر ارزش افزوده، زمانی که معامله ای انجام نشود یا کالا برگشت داده شود، مالیاتی به آن تعلق نمی گیرد. در صورتی که فاکتور فروش صادر شده اما کالا برگشت داده شده باشد، باید فاکتور برگشت فروش تنظیم شود تا مالیات ارزش‌افزوده محاسبه شده نیز اصلاح شود.
در صورت عدم ثبت برگشت فروش در سامانه های رسمی مانند سامانه مودیان یا ماده ۱۶۹، ممکن است سازمان مالیاتی برگشت را نپذیرد و مالیات بر عهده فروشنده باقی بماند.
نکات مهم درباره فاکتور برگشت فروش
- 1. فقط کالاهای فیزیکی مشمول برگشت فروش هستند. خدمات قابل برگشت نیستند.
- 2. شماره‌گذاری فاکتور برگشت فروش باید پیوسته و منظم باشد و به سال مالی مرتبط اشاره کند.
- 3. در سامانه مودیان و سایر سامانه های مالیاتی باید اطلاعات برگشت از فروش ثبت شود تا ماموران مالیاتی آن را بپذیرند.
4.همواره نسخه ای از فاکتور برگشت فروش را بایگانی کنید تا در رسیدگی های آتی قابل ارائه باشد.
- 5. هرگونه تخفیف ناشی از ایراد کالا نیز باید در حساب برگشت از فروش و تخفیفات ثبت شود.
انواع تخفیف و تفاوت آن با برگشت فروش
گاهی تخفیف ها با برگشت از فروش اشتباه گرفته‌می‌شوند، در حالی که این دو موضوع تفاوت دارند:
- تخفیف تجاری: کاهش قیمت کالا برای مشتریان خاص یا خرید عمده. این تخفیف در دفاتر ثبت نمی شود.
- تخفیف بابت معیوب بودن کالا: اگر کالایی دارای ایراد باشد ولی برگشت داده‌نشود و صرفا تخفیف داده‌شود، این تخفیف در حساب برگشت فروش و تخفیفات ثبت می شود.
در هر دو حالت بالا، اگر کالایی بازگشت داده‌نشود، فاکتور برگشت فروش صادر نمی گردد.
ذخیره برگشت از فروش در پایان سال
در پایان سال مالی، واحدهای اقتصادی ممکن است ذخیره ای تحت عنوان ذخیره برگشت فروش در دفاتر خود منظور کنند تا اگر کالاهایی در آینده برگشت داده شد، از این محل اصلاحات حسابداری انجام شود.
فرض کنیم فروش به مبلغ ۵۰ میلیون تومان و درصد برگشت بر اساس سوابق ۱۰ درصد باشد، در این صورت باید ذخیره ای به مبلغ ۵ میلیون تومان شناسایی شود.
راهکارهای مورد تایید سازمان مالیاتی برای برگشت فروش
- تنظیم فاکتور رسمی و چاپ آن
- ثبت در سامانه مودیان
- نگهداری مستندات برگشت فیزیکی کالا
- هماهنگی با طرف مقابل برای تایید برگشت
- اصلاح اطلاعات در سامانه های ارزش افزوده و ماده ۱۶۹ در صورت نیاز
نتیجه گیری
فاکتور برگشت از فروش نه تنها یک سند ضروری برای اصلاح معاملات اشتباه یا کالاهای مرجوعی است، بلکه ابزاری برای اثبات صحت عملکرد مالی و رعایت اصول حسابداری و مالیاتی نیز به شمار می رود. نادیده گرفتنِ اهمیت این فاکتور می‌تواند منجر به رد دفاتر، جریمه های مالیاتی و حتی پیگرد قانونی شود. بنابراین توصیه می شود در تنظیم، ثبت و نگهداری فاکتورهای برگشت فروش دقت کامل به عمل آید.
دیدگاهتان را بنویسید