حسابداری حقوق و دستمزد چیست؟

حقوق و دستمزد

حسابداری حقوق و دستمزد: به جرأت می توان گفت که حسابداری از مباحث مهم دنیای امروز  است و از ارکان زندگی مدرن امروز محسوب می شود. امروزه هر چه که تکنولوژی و اقتصاد سیر صعودی رشد و پیشرفت را طی می کند نیاز به این علم و ابداع شیوه های مدرن در آن بیشتر احساس می شود. در واقع می توان گفت از هنگامی که انسان زندگی اجتماعی را آغاز کرد، در سیستم داد و ستدها و مبادلات خود جهت رفع نیازهای طبیعی از حسابداری بهره می برده است تا به نحوی این ارتباطات تجاری را قانونمند ساخته و تداوم زندگی اجتماعی را ممکن سازد.

تاریخچه حسابداری

همانطور که اشاره شد تاریخچه حسابداری به اولین اجتماعات بشری باز می گردد و به اندازه تمدن انسانی قدمت دارد. آنچه که می توان از شواهد و اسناد تاریخی میتوان فهمید این است که این علم قدمتی  ۶۰۰۰ ساله دارد و نخستین مدارک کشف شده ان به ۳۶۰۰ سال قبل از میلاد برمی گردد.بطور مثال در تمدنهای باستانی بین النهرین که ثروت در اختیار فرمانروا یا فرمانروایان بود معمولاً کاهنان که از خاصان و ممتازان در سلسله مراتب اجتماعی محسوب می شدند انحصار دخل و خرج را در اختیار داشته و در عین حال برخی از معاملات شهروندان را ثبت می نمودند. در این راستا می توان از نظام مالی حاکم بر تمدن یونان باستان نام برد که کاهنان مسئولیت نگهداری حساب درآمدهای حکومتی، و محاسبه موجودی غلات، تعداد دام ها و میزان املاک حکومتی را بر عهده داشتند.

• نخستین سند حسابداری در جهان، مربوط به لوحه های سفالین از تمدن سومر است که از پرداخت دستمزد تعدادی کارگر حکایت دارد.
• در تمدن باستانی مصر نیز نشانه هایی از حسابداری در اجرای طرح های ساختمانی وجود دارد که به نوعی  بهره گیری از نیروی کار را برای ساخت  و حمل و نقل مصالح ساختمانی امکان پذیر می ساخته است.
• حساب معبد پارتنون که در لوحه های مرمرین اکروپولیس حک و بخشی از آن هنوز هم باقی حاکی از کاربرد این علم در یونان باستان دارد.
• در عصر هخامنشیان در ایران نیز  نظام مالی و پولی توسط داریوش اول بر پایه طلا و نقره پایه گذاری شد و ظاهراً یک رابطه تبدیل طلا به نقره به شکل منسجمی حاکم بر تبادلات بوده  و حساب درآمدها و مخارج حکومت به دقت ثبت و ضبط و نگهداری می شده است.

و اما چگونگی شکل گیری حسابداری نوین شاید به آغاز قرن سیزده در جمهوری های کوچکی که خارج از قلمرو پادشاهان در ایتالیا شکل گرفته بودند، باز گردد. زیرا که آزادی تجارت در این شهرها سبب رونق دادوستد و ایجاد اقتصادی بر مبنای پول گردید. در این قرون همزمان با رشد بازرگانی، صنعت و بانکداری، پیشرفت زیادی در تکنیک نگهداری حساب به وجود آمد. همچنین بزرگتر شدن اندازه موسسات، رواج معاملات نسیه و استفاده از عوامل متعدد در کسب و کار موجب شد که موسسات بزرگ را نتوان به تنهایی اداره کرد و این امر سبب ابداع سیستم حسابداری کامل تر و جامع تر شد.

گمان می رود که کاربرد قاعده جمع وخرج در مورد حساب اولین گام در راه پیدایش سیستم نوین بوده باشد. بدین معنی که صندوقدار در ازای مبالغ دریافتی بدهکار و در مقابل میزانی که می پرداخت بستانکار می شد. این قاعده در مورد حسابهای مشتریان نیز مصداق داشت و بدین ترتیب مانده حساب آنها معین می شد. همین قاعده در مورد نگهداری حساب بستانکاران نیز بکار می رفت و چنین روندی وجود دو ثبت را ضروری می سازد. جنبه دریافت پول که باید در حساب صندوق ثبت شود و جنبه پرداخت پول که باید در حساب شخصی پرداخت کننده پول ثبت گردد، در اوایل قرن چهاردهم نیز دو اصطلاح بدهکار و بستانکار، متداول گردید.

حسابداری جنسی با نگهداری حسابی جداگانه برای هر محموله از کالای خریداری شده آغاز گردید و هر حساب در ازای خرید یک محموله کالا بدهکار و در مقابل حساب فروشنده یا حساب نقد بستانکار می شد.

سپس با فروش هر مقدار از کالای یک محموله، حساب مربوطه بستانکار و در مقابل حساب مشتری یا حساب نقد، بستانکار می گردید تا این که تمامی اجناس یک محموله به فروش برسد. این کار یعنی بدهکار کردن حساب هر محموله از کالای خریداری شده به قیمت خرید و بستانکار کردن آن به قیمت فروش معمولاً تفاوتی را ایجاد می کرد که به حساب سود و زیان نقل می شد. بدین ترتیب سیستم دفترداری دوطرفه به آرامی به وجود آمد.

به این ترتیب سیستم دفترداری مجموعه منسجمی را فراهم آورد که کلیه معاملات و رویدادهای مالی ثبت و سود هر فعالیت تجاری تعیین و اموال شخصی تاجر از اموال تجارتخانه یا موسسه تجاری تفکیک گردید.

ابداع و تکامل سیستم دفتر داری دوطرفه در درجه نخست تجارت های بزرگ مانند فرستادن کشتی های عظیم حامل کالاهای گوناگون به نقاط مختلف جهان را با مشارکت بازرگانان تسهیل کرد. زیرا با کاربرد آن سرمایه گذاری هر یک از مشارکت کنندگان در یک فعالیت سوداگرانه که معمولاً به صورت کالا و اجناس گوناگون بود به سهولت بر حسب پول (سکه) اندازه گیری و حساب آن جداگانه نگهداری می شد و در خاتمه فعالیت نیز کالا و طلا و نقره ای که کسب شده بود، بر حسب پول محاسبه می شد. ودر نتیجه تعیین سهم هر یک از مشارکت کنندگان از کل درآمد حاصل به سادگی امکان پذیر می گردید.

ثانیاً در حسابداری دو طرفه، تفکیک اموال شخصی تاجر از اموال تجارتخانه امکانپذیر شد، و تشکیل شرکتهای تجارتی با مشارکت چند نفر عملی شد و سبب رشد و توسعه بنگاه ها و موسسات تجاری گردید.

سیستم دفترداری دوطرفه و عناصر اصلی همچنان بدون تغییر باقی مانده است و شاید دلیل بقای این سیستم را در طول این سالها باید در سادگی اصول، انعطاف پذیری و قابلیت آن در ثبت، انتقال و گزارش اطلاعات بسیار متنوع، در قالب صورتهای مالی قابل رسیدگی جستجو نمود.

تعریف حسابداری

حسابداری سیستمی است که با فراهم کردن اطلاعات لازم برای سرمایه گذارها، اعتبار دهندگان، مدیران و دولت نسبت به مسائل اقتصادی آنها را در جهت تصمیم گیری بهتر یاری می رساند. در واقع حسابداری فرایندی است که در طی آن  روند جمع آوری، طبقه بندی، ثبت، خلاصه کردن اطلاعات و تهیه گزارش های مالی و صورتهای حسابداری در شکل ها و مدل های خاص صورت می پذیرد. به طوری که افراد ذینفع درون سازمانی مثل مدیران و یا برون سازمانی مثل بانکها، دولت و … بتوانند از این اطلاعات استفاده کنند. این سیستم به عنوان یک نظام پردازش اطلاعات، داده‌های خام مالی را دریافت نموده و آنها را به نظم در می‌آورد. همچنین محصول نهایی نظام حسابداری گزارش ها و صورت های مالی است که مبنای تصمیم گیری قرار می‌گیرد.

برای مثال یک سرمایه گذار قبل سرمایه گذاری خواهان اطلاعاتی در مورد وضعیت مالی و میزان سود دهی سرمایه در آن شرکت است که اطلاعات مورد نیاز را می تواند از سلسله گزارش های حسابداران کسب کند. از سوی دیگر سرمایه گذاری یکی از مواد ضروری و اساسی در فرایند رشد و توسعه اقتصادی کشور است و سرمایه گذاران نیز از بعد عرضه سرمایه، تا حد امکان سعی دارند، منابع مالی خود را به سوئی سوق دهند که کمترین ریسک و بیشترین بازده را داشته باشد.

**یکی از مبانی اساسی برای محاسبه ریسک بازار شرکتها، استفاده از اطلاعات تولید شده توسط سیستم حسابداری است.

انواع حسابداری

مهمترین شاخه های حسابداری عبارتند از: حسابداری صنعتی، حسابداری مالی، حسابرسی، حسابداری دولتی و حسابداری مدیریت.

حسابداری صنعتی

این حسابداری که به تدریج و پس از انقلاب صنعتی روی داد در جهت نیاز به دانستن بهای تمام شده محصولات تولیدی بود. در این نوع از حسابداری هدف اصلی سیستم، دانستن بهای تمام شده یک واحد از نظر تمامی عوامل هزینه است.

حسابداری مالی

هدف اصلی این نوع حسابداری یا حسابداری گزارش تهیه صورتهای مالی اساسی می‌باشد که مورد نیاز استفاده کنندگان از این صورتهای مالی است. همچنین دولتها به صورت یکی از اصلی ترین استفاده کنندگان از صورتهای مالی مؤسسات درآمدند.

دیگر استفاده کنندگان از این صورت‌های مالی عبارتند از: بانکها، اعتبار دهندگان، بستانکاران بلند مدت و کوتاه مدت، فروشندگان، مشتریان، کارکنان، سرمایه‌گذاران بالقوه، کارگزاران بازار سرمایه، جامعه و مدیریت مؤسسه.

حسابداری دولتی

به دنبال متداول شدن تنظیم و تدوین بودجه دولت سیستم حسابداری متناسبی به وجود آمد که این جریان به پیدایش حسابداری دولتی به صورت رشته‌ای متمایز انجامید.

حسابداری مدیریت

در اواخر قرن نوزدهم مدیریت علمی به عنوان رشته‌ای خاص توسط فردریک تیلور مطرح گردید. مدیریت علمی به طور بسیار خلاصه، روش برخورد منظم و منطقی با مسائل سازمان‌ها به منظور یافتن مناسب‌ترین راه برای انجام هر کار است و بر کسب اطلاع دقیق و کامل از آنچه می‌گذرد و نتایجی که بر اثر هرگونه تغییر حاصل می‌شود تأکید دارد.

حسابداری منابع انسانی

از مباحث نوین در دانش حسابداری محسوب شده و به منابع انسانی به عنوان یکی از موثرترین عوامل مولد در ایجاد درآمد موسسات می نگرد. ارزش اقتصادی منابع انسانی به منزله دارایی مهم شرکت تلقی و امکان ارایه آن در صورت‌های مالی مطرح می گردد. برای اطلاعات

جهت آموزش کامل منابع انسانی در دوره عالی رشد حسابداری تدبیر اصفهان شرکت نمایید. این دوره شامل 5 سرفصل هست، که یکی از این سرفصل های آن آموزش مشاوره منابع انسانی است.

حقوق و دستمزد

حسابداری حقوق و دستمزد از مباحث مهم در حسابداری تلقی شده و به معنی پرداخت هزینه‌ای است که در مقابل فعالیت کارکنان در هر شرکت و مؤسسه‌ای به آن ها پرداخت می شود. کارفرمایان در ازای کار پرسنل خود مبلغی را به این عنوان به کارمندان خود پرداخت می‌کنند که تمام کشورهای دنیا به همین مفهوم به کار می رود.

موضوع حسابداری حقوق و دستمزد تابع قوانین است تا مانع از بی عدالتی ها شود. این قوانین از حقوق کارکنان محافظت نموده و مانع از کوتاهی کارفرمایان در این امر می شود. زیرا که نیروی انسانی نقش مهمی را در هر شرکتی ایفا می کند و هر چقدر هم که تکنولوژی پیشرفت کند، باز هم وجود نیروی انسانی لازم است. بنابراین حقوق از موضوعات مهم و مورد بحث در هر سیستم مالی و کاری است.

سیستم حقوق و دستمزد

تمامی عناصر یک موسسه که در جهت تبدیل نقش نیروی انسانی در تولید محصولات یا خدمات به حقوق و دستمزد دخالت دارند، گفته می شود. این سیستم امروزه در تمام شرکت‌ها و مؤسسات دولتی و غیر دولتی و خصوصی و غیر انتفاعی راه‌اندازی شده است و تمام اطلاعات مربوط به حقوق و دستمزد در آن ثبت می‌شود و مأموران رسیدگی به این موضوع نیز می‌توانند به راحتی توسط این سیستم سوابق حقوق کارکنان را مشاهده و بررسی کنند. در یک سیستم حسابداری حقوق و دستمزد، تمامی وظایف پرداخت حقوق کارکنان و بایگانی مالیات کارکنان انجام می شود. این وظایف می‌تواند شامل: ثبت ساعات کاری پرسنل، محاسبه حق‌الزحمه، مالیات و کسورات، چاپ و رساندن چک‌ها و پرداخت مالیات کارکنان به دولت باشد.

در قسمتی از این سیستم  فهرستی تهیه  می‌شود که شرکت‌ها و کارخانه ها و کارفرمایان توسط آن، ریز پرداخت‌هایی تحت عناوین: حقوق، دستمزد، اضافه کاری، هزینه غذا، حق اولاد، پاداش حق مسکن حق کارگری بن خرید، عیدی و سنوات و هزینه ایاب ذهاب و غیره را به اطلاع  کارکنان یک شرکت یا یک بخش کاری می رسانند.

اهمیت

اهمیت حسابداری حقوق و دستمزد

حسابداری حقوق و دستمزد کارکنان به صورت معمول بخش بزرگی از هزینه های یک موسسه را به خود اختصاص می دهد و باید به دقت محاسبه و در موعد مقرر پرداخت شود.

حسابداری حقوق و دستمزد از این جهت دارای اهمیت است که می تواند مانع ایجاد خسارت در کسب و کار شود و همچنین روابط کارفرمایان با کارکنان و همچنان روابط کارفرمایان با مراجع حقوقی را تحت تاثیر قرار می دهد.

بر اساس شواهد و تحقیق در عملکرد سازمانها  یکی از عوامل مهم موفقیت شرکتها و موسسات پرداخت به موقع و منظم دستمزد کارکنان است تا هم رضایت هر چه بیشتر کارمندان حاصل شود  و هم انگیزه برای کار افزایش پیدا کند. هرینه پرسنل یکی از قسمت های عظیم بهای تمام شده سازمان به شمار می رود و این هزینه می تواند نقش موثری در سود واحدهای تجاری ایفا کند.

**هرینه پرسنل یکی از قسمت های عظیم بهای تمام شده سازمان به شمار می رود. همچنین این هزینه می تواند نقش موثری در سود واحد های تجاری ایفا کند.

در پایان ذکر این نکته ضروری به نظر میرسد که در تعریف دستمزد و حقوق متفاوت هستند، دستمزد به نوعی تصفیه کننده ی بازار کار محسوب می شود. مبنای محاسبه کردن دستمزد به صورت ساعت است که متفاوت از حقوق است و به صورت ماهانه پرداخت می شود.

به صورت معمول شیوه ی پرداخت به کارمندان ماهیانه (حقوق) و پرداخت به کارگران به صورت روزانه یا هفتگی (دستمزد) است.